پیام‌های کلیدی

• لیراگلوتاید (liraglutide) در مقایسه با دارونما (placebo) (یک داروی ساختگی) احتمالا تعداد افرادی را که حداقل 5% از وزن بدن خود را از دست می‌دهند، افزایش می‌دهد، اما تاثیر آن بر عوارض جانبی، کیفیت زندگی و حوادث مهم قلبی‌عروقی، هم در میان‌مدت (6 تا 24 ماه) و هم در بلندمدت (بیش‌از 24 ماه)، کوچک یا نامشخص به نظر می‌رسد.

• به دلیل نحوه انجام مطالعات و اطلاعات ازدست‌رفته، اعتماد ما به شواهد محدود است. تولیدکنندگان لیراگلوتاید در 22 مورد از 24 مطالعه مورد بررسی دخیل بودند، که نگرانی‌هایی را در مورد قابلیت اطمینان نتایج ایجاد می‌کند.

• مطالعات آینده باید نتایج طولانی‌مدت را در انواع مختلف افراد بررسی کنند و مستقل از تولیدکنندگان لیراگلوتاید باشند.

چاقی چیست؟

چاقی یک وضعیت مزمن است که در آن فرد چربی بیش‌ازحد بدن دارد. این می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات سلامت را مانند دیابت نوع 2، بیماری‌های قلب و عروق خونی (بیماری قلبی‌عروقی) و برخی از انواع سرطان افزایش دهد. سطح چاقی در سراسر جهان رو به افزایش است، و بار (burden) قابل توجهی را بر دوش سیستم‌های مراقبت‌های سلامت قرار می‌دهد. مدیریت چاقی معمولا شامل تغییرات سبک زندگی، مانند داشتن رژیم غذایی سالم‌تر و فعالیت بدنی بیشتر، است. بااین‌حال، حفظ این تغییرات برای بسیاری از افراد دشوار است، و پزشکان ممکن است داروهایی را برای حمایت از کاهش وزن تجویز کنند.

لیراگلوتاید چیست؟

لیراگلوتاید نوعی دارو است که به افراد کمک می‌کند زودتر احساس سیری کنند و بنابراین کمتر غذا بخورند. این دارو در ابتدا برای درمان دیابت نوع 2 توسعه داده شد، اما در بسیاری از کشورها برای کمک به کاهش وزن افراد نیز تائید شده است. لیراگلوتاید به صورت تزریق روزانه تجویز می‌شود. برخی از افرادی که لیراگلوتاید مصرف می‌کنند، دچار عوارض جانبی ناخواسته‌ای، مانند تهوع، اسهال و یبوست می‌شوند. لیراگلوتاید یک «آگونیست گیرنده GLP-1» است. داروهای مشابه آن شامل سماگلوتید (semaglutide) و تیرزپاتاید (tirzepatide) هستند.

ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟

هدف ما آن بود که بدانیم لیراگلوتاید در بزرگسالان مبتلا به چاقی در میان‌مدت (6 تا 24 ماه) و طولانی‌مدت (24 ماه یا بیشتر) چقدر خوب عمل می‌کند. ما تاثیرات آن را بر وزن، عوارض جانبی، مشکلات سلامت مرتبط با چاقی، کیفیت زندگی و خطر مرگ‌ومیر بررسی کردیم. ما بررسی نکردیم که پس‌از قطع مصرف لیراگلوتاید چه رخ خواهد داد.

ما چه‌کاری را انجام دادیم؟

ما به دنبال مطالعاتی بودیم که لیراگلوتاید را برای بزرگسالان مبتلا به چاقی بررسی کردند. مطالعات می‌توانستند هر دوزی را از لیراگلوتاید در مقایسه با دارونما (داروی ساختگی)، عدم درمان، تغییرات سبک زندگی یا دیگر داروهای کاهش وزن بررسی کنند. مطالعاتی را وارد کردیم که در آن‌ها افراد حداقل به مدت 6 ماه لیراگلوتاید مصرف کردند. نتایج را مقایسه و آنالیز کرده و میزان اطمینان خود را به شواهد ارزیابی کردیم.

ما به چه نتایجی رسیدیم؟

ما 24 مطالعه را با 9937 مرد و زن چاق، بین 31 و 64 سال، شناسایی کردیم. برخی از افراد مبتلا به بیماری‌های مرتبط با وزن مانند دیابت یا بیماری کبدی بودند. اکثر مطالعات، لیراگلوتاید را با دارونما مقایسه کردند. آن‌ها عمدتا در کشورهایی با سطح درآمد بالا و متوسط انجام شدند.

لیراگلوتاید در مقایسه با دارونما

• کاهش وزن: افرادی که لیراگلوتاید را در مقایسه با دارونما مصرف کردند، در میان‌مدت (18 مطالعه، 6651 نفر) و طولانی‌مدت (2 مطالعه، 1262 نفر) بیشتر احتمال داشت که حداقل 5% از وزن بدن خود را از دست بدهند. بااین‌حال، ما در مورد تاثیرات لیراگلوتاید بر درصد کلی تغییر وزن بدن نسبت به ابتدای مطالعه تا میان‌مدت (16 مطالعه، 6050 نفر) مطمئن نیستیم، و ممکن است در طولانی‌مدت تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در درصد تغییر وزن وجود داشته باشد (2 مطالعه، 1262 نفر).

• عوارض جانبی: در میان‌مدت، افرادی که لیراگلوتاید را در مقایسه با دارونما مصرف می‌کنند، ممکن است دچار عوارض جانبی بیشتری از هر نوع (16 مطالعه، 8147 نفر) و عوارض جانبی جدی‌تر (20 مطالعه، 8487 نفر) شوند. ما در مورد عوارض جانبی خفیف تا متوسط ​​(17 مطالعه، 7440 نفر) یا اینکه عوارض جانبی باعث توقف درمان در افراد شدند یا خیر (19 مطالعه، 8628 نفر)، مطمئن نیستیم. در طولانی‌مدت (2 مطالعه، 2640 شرکت‌کننده)، لیراگلوتاید ممکن است بروز عوارض جانبی را افزایش دهد و احتمال بیشتری وجود دارد که افراد به دلیل آن‌ها، درمان را متوقف کنند. ما در مورد عوارض جانبی کلی و عوارض جانبی خفیف تا متوسط ​​مطمئن نیستیم.

• کیفیت زندگی : لیراگلوتاید احتمالا تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در کیفیت زندگی، چه در میان‌مدت (6 مطالعه، 3733 نفر) و چه در طولانی‌مدت (1 مطالعه، 863 نفر)، ایجاد می‌کند.

• نتایج دیگر: لیراگلوتاید احتمالا تفاوتی اندک یا عدم تفاوت را در حوادث مهم قلبی‌عروقی در میان‌مدت ایجاد می‌کند (6 مطالعه، 5762 نفر). ما در مورد تاثیرات آن بر حوادث مهم قلبی‌عروقی در طولانی‌مدت و بر مرگ‌ومیر در میان‌مدت و طولانی‌مدت مطمئن نیستیم.

محدودیت‌های شواهد چه هستند؟

ما نسبتا مطمئن هستیم که افراد تحت درمان با لیراگلوتاید، نسبت به افرادی که دارونما مصرف کردند، وزن بیشتری را از دست دادند. بااین‌حال، اعتماد ما به شواهد دیگر، به دلیل نحوه انجام مطالعات و اطلاعاتی که در دسترس نبودند، محدود است. مطالعات کمی به بررسی تاثیرات طولانی‌مدت لیراگلوتاید پرداخته یا افراد مختلفی را از مکان‌های مختلف وارد کردند، بنابراین نتایج ممکن است برای همه صدق نکند. تولیدکنندگان لیراگلوتاید در طراحی، اجرا یا آنالیز 22 مورد از 24 مطالعه دخیل بودند، که این امر اعتماد ما را به نتایج محدود می‌کند. انجام مطالعات مستقل بیشتری مورد نیاز است.

این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟

شواهد تا دسامبر 2024 به‌روز است.