اکثر افراد در سراسر جهان سالانه دچار یک یا چند اپیزود از سرماخوردگی میشوند. به جز در کشورهایی با سطح درآمد پائین، سرماخوردگی یکی از مهمترین دلایل استفاده از آنتیبیوتیکها در افراد است، حتی اگر ترشحات بینی آنها تغییر رنگ داده باشد (رینیت حاد چرکی). با این حال، سرماخوردگی توسط ویروسهایی ایجاد میشود که به آنتیبیوتیکها پاسخ نمیدهند، و آنتیبیوتیکها میتوانند عوارض جانبی، به خصوص اسهال، ایجاد کنند. استفاده بیشازحد از آنتیبیوتیکها منجر به مقاوم شدن باکتریها به آنتیبیوتیکها میشود.
برای اینکه بدانیم آنتیبیوتیکها برای درمان سرماخوردگی موثر هستند یا خیر، در جستوجوی مطالعاتی بودیم که گروهی از افراد دریافتکننده آنتیبیوتیک را با گروهی دیگر از افرادی مقایسه کردند که دارویی شبیه اما فاقد آنتیبیوتیک (دارونما (placebo)) مصرف کردند. شش مطالعه را در مورد سرماخوردگی با 1047 شرکتکننده و پنج مطالعه را در مورد رینیت حاد چرکی با 791 شرکتکننده یافتیم. بسیاری از مطالعات دارای مشکلاتی بودند که ممکن بود نتایج را دچار سوگیری (bias) کرده باشند، بهویژه به این دلیل که بسیاری از شرکتکنندگان احتمالا دچار عفونت قفسه سینه یا سینوس بودند که پژوهشگران از آن اطلاعی نداشتند.
نتایج نشان میدهند که آنتیبیوتیکها برای درمان سرماخوردگی یا رینیت حاد چرکی موثر نیستند و بسیاری از افراد تحت تاثیر عوارض جانبی مصرف آنتیبیوتیک قرار میگیرند.
مطالعه چکیده کامل
مدتها اعتقاد بر این بود که آنتیبیوتیکها هیچ نقشی در درمان سرماخوردگی ندارند، اما اغلب با این اعتقاد که ممکن است از بروز عفونتهای باکتریایی ثانویه پیشگیری کنند، تجویز میشوند.
اهداف
تعیین اثربخشی آنتیبیوتیکها در مقایسه با دارونما (placebo) برای کاهش نشانههای عمومی و اختصاصی نازوفارنژیال عفونتهای حاد دستگاه تنفسی فوقانی (upper respiratory tract infections; URTIs) (سرماخوردگی).
تعیین اینکه آنتیبیوتیکها تاثیری بر پیامدهای رینیت حاد چرکی (acute purulent rhinitis) و رینیت حاد شفاف (acute clear rhinitis) که کمتر از 10 روز پیشاز آغاز مداخله طول کشیده بودند، دارند یا خیر.
تعیین اینکه آنتیبیوتیکدرمانی در شرکتکنندگان با تشخیص بالینی URTI حاد یا رینیت حاد چرکی، پیامدهای نامطلوب قابلتوجهی ایجاد میکند یا خیر.
روشهای جستوجو
برای این نسخه بهروزشده در سال 2013، به جستوجو در CENTRAL (2013؛ شماره 1)؛ MEDLINE (مارچ 2005 تا هفته 2 فوریه 2013)؛ EMBASE (ژانویه 2010 تا فوریه 2013)؛ CINAHL (2005 تا فوریه 2013)؛ LILACS (2005 تا فوریه 2013) و Biosis Previews (2005 تا فوریه 2013) پرداختیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) که هرگونه درمان آنتیبیوتیکی را در مقابل دارونما (placebo) در افراد مبتلا به نشانههای عفونت حاد دستگاه تنفسی فوقانی به مدت کمتر از هفت روز، یا رینیت حاد چرکی کمتر از 10 روز مقایسه کردند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
هر دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم ارزیابی کیفیت کارآزمایی و استخراج دادهها را انجام دادند.
نتایج اصلی
در این مرور بهروزشده 11 مطالعه را وارد کردیم. شش مطالعه با بیشاز 1047 شرکتکننده به یک یا چند آنالیز مرتبط با سرماخوردگی کمک کردند. پنج مطالعه با بیشاز 791 شرکتکننده در انجام یک یا چند آنالیز مرتبط با رینیت چرکی مشارکت داشتند. یک مطالعه فقط دادههای مربوط به عوارض جانبی را ارائه کرد و یک مطالعه معیارهای ورود را داشت اما فقط آمار جمعبندیشده را بدون ارائه دادههای عددی که بتوانند در متاآنالیزها گنجانده شوند، گزارش کرد. تفسیر دادههای ترکیبی محدود است زیرا برخی از مطالعات شامل فقط کودکان، یا فقط بزرگسالان، یا فقط مردان بودند؛ طیف گستردهای از آنتیبیوتیکها استفاده شد و پیامدها به روشهای مختلفی اندازهگیری شدند. به دلیل جزئیات گزارشنشده از روشهای انجام یا به دلیل احتمال ابتلای تعداد نامشخصی از شرکتکنندگان به عفونت قفسه سینه یا سینوس، سطح خطر سوگیری (bias) متوسط بود.
براساس آنالیز تجمعی از شش کارآزمایی با مجموع 1147 شرکتکننده، بیماران مبتلا به سرماخوردگی که آنتیبیوتیک دریافت کردند، از نظر عدم دستیابی به بهبودی یا تداوم نشانهها، بهتر از افراد گروه دارونما نبودند (خطر نسبی (RR): 0.83؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.60 تا 1.14، (اثرات تصادفی (random-effect))). RR عوارض جانبی در گروه دریافت آنتیبیوتیک معادل 1.8؛ 95% CI؛ 1.01 تا 3.21 (اثرات تصادفی) گزارش شد. شرکتکنندگان بزرگسال دریافتکننده آنتیبیوتیکها بسیار بیشتر از دریافتکنندگان دارونما در معرض خطر ابتلا به عوارض جانبی قرار داشتند (RR: 2.62؛ 95% CI؛ 1.32 تا 5.18) (اثرات تصادفی)، در حالی که این خطر در کودکان بالاتر نبود (RR: 0.91؛ 95% CI؛ 0.51 تا 1.63).
براساس نتایج چهار مطالعه با 723 شرکتکننده، RR تجمعی برای رینیت حاد چرکی مداوم با آنتیبیوتیک در مقایسه با دارونما، 0.73 (95% CI؛ 0.47 تا 1.13) (اثرات تصادفی) بود. عوارض جانبی در مطالعات مربوط به بررسی تاثیر آنتیبیوتیکها در درمان رینیت حاد چرکی افزایش یافتند (RR: 1.46؛ 95% CI؛ 1.10 تا 1.94).
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهدی مبنی بر مزیت مصرف آنتیبیوتیکها در درمان سرماخوردگی یا رینیت حاد چرکی مداوم در کودکان یا بزرگسالان وجود ندارد. شواهد نشان میدهد مصرف آنتیبیوتیکها در بزرگسالان برای درمان سرماخوردگی و در تمام سنین برای رینیت حاد چرکی، عوارض جانبی قابلتوجهی را ایجاد میکنند. استفاده روتین از آنتیبیوتیکها در این شرایط توصیه نمیشود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
ین مرور کاکرین در ابتدا به زبان انگلیسی منتشر شد. مسوولیت صحت ترجمه بر عهده تیم ترجمه است که آن را تهیه کرده است. روند ترجمه با دقت انجام شده و از فرآیندهای استاندارد برای تضمین کنترل کیفیت پیروی میکند. با این حال، در صورت عدم تطابق، ترجمههای نادرست یا نامناسب، متن اصلی انگلیسی معتبر است.
