ใจความสำคัญ
-
การให้โปรไบโอติกส์ (แบคทีเรียที่มีชีวิตซึ่งมีประโยชน์ต่อสุขภาพของระบบย่อยอาหาร) แก่ทารกแรกเกิดเป็นอาหารเสริมหรือเติมลงในนมผงสำหรับทารกในช่วง 6 เดือนแรกของชีวิตอาจช่วยลดการเกิดโรคภูมิแพ้ผิวหนัง (ผิวแห้ง คัน และอักเสบ) ในทารกได้เล็กน้อยเมื่ออายุได้ 2 ขวบ แต่ยังไม่มีการศึกษาที่มีคุณภาพดีเพียงพอที่จะให้แน่ใจเกี่ยวกับผลลัพธ์ได้
-
โปรไบโอติกอาจมีผลเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยต่อการเกิดโรคภูมิแพ้ เช่น โรคหอบหืด (โรคทางเดินหายใจที่มีอาการเช่น ไอ หายใจมีเสียงหวีด แน่นหน้าอก และหายใจลำบาก) และโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ (มักเรียกว่าไข้ละอองฟาง) และอาการแพ้อาหาร (ต่ออาหารและนมวัว) ในวัยทารก
-
ผลกระทบของซินไบโอติก (ส่วนผสมของโปรไบโอติกและพรีไบโอติก (ใยอาหารที่ย่อยไม่ได้ซึ่งช่วยให้แบคทีเรียเจริญเติบโต)) ยังไม่ชัดเจน
โรคภูมิแพ้คืออะไร
อาการแพ้อาหารบางชนิด เช่น นมวัว ถั่วลิสง และไข่ รวมถึงอาการแพ้ที่ไม่เกี่ยวกับอาหาร เป็นปัญหาที่พบได้บ่อย ทารกบางคนอาจแพ้อาหารบางชนิด เช่น นมวัว ผ่านทางระบบย่อยอาหาร อาจได้รับผลกระทบจากแบคทีเรียในระบบย่อยอาหาร ทารกคนอื่น ๆ อาจเกิดอาการไวต่อสารก่อภูมิแพ้ผ่านทางผิวหนัง. การไวต่อสารก่อภูมิแพ้ (ซึ่งเป็นส่วนประกอบที่กระตุ้นให้เกิดปฏิกิริยาภูมิแพ้) มักเป็นไปตามลำดับ โดยในช่วงอายุ 2 ถึง 3 ปีแรก มักเกิดการแพ้อาหารก่อน จากนั้นจึงตามมาด้วยการแพ้สารก่อภูมิแพ้ในบ้าน (เช่น ไรฝุ่นและสัตว์เลี้ยง) และต่อมาคือการแพ้สารก่อภูมิแพ้นอกบ้าน (เช่น เกสรหญ้าไรย์และหญ้าทิโมธี) ซึ่งสามารถแสดงอาการได้ในรูปแบบของโรคหืด โรคผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้ หรือโรคแพ้อากาศ
จะป้องกันได้อย่างไร
โปรไบโอติกส์เป็นเชื้อแบคทีเรียที่มีประโยชน์ซึ่งอาศัยอยู่ในลำไส้ และมีความสนใจว่าการใช้โปรไบโอติกส์อาจช่วยป้องกันการไวต่อสารก่อภูมิแพ้ ซึ่งนำไปสู่การแพ้อาหารและการแพ้ที่ไม่เกี่ยวกับอาหารได้หรือไม่
เราทำอะไรบ้าง
เราต้องการศึกษาผลของการให้โปรไบโอติก หรือซินไบโอติก (โปรไบโอติกที่ผสมกับพรีไบโอติก ซึ่งเป็นใยอาหารที่ไม่สามารถย่อยได้และช่วยให้แบคเตเรียเจริญเติบโต) แก่ทารกในช่วง 6 เดือนแรกของชีวิต เปรียบเทียบกับการให้ยาหลอก (placebo) หรือไม่ได้รับการรักษา ว่าส่งผลอย่างไรต่อการป้องกันการเกิดโรคภูมิแพ้ เช่น โรคหืด, โรคผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้, โรคแพ้อากาศ, ภูมิแพ้อาหาร และการแพ้นมวัว
เราได้ค้นหาการศึกษาเกี่ยวกับการให้โปรไบโอติกหรือซินไบโอติกแก่ทารกเป็นการแทรกแซง เปรียบเทียบกับกลุ่มที่ไม่ได้รับโปรไบโอติกหรือซินไบโอติก ในช่วงหกเดือนแรกของชีวิต เราเปรียบเทียบและสรุปผลการศึกษาเหล่านี้และให้คะแนนความเชื่อมั่นของเราในหลักฐาน โดยพิจารณาจากปัจจัยต่างๆ เช่น วิธีการศึกษาและขนาด
ผู้วิจัยค้นพบอะไร
เรารวมการศึกษาทั้งหมด 24 ฉบับที่เกี่ยวข้องกับคู่แม่ลูกจำนวน 7077 คู่
โปรไบโอติกอาจส่งผลให้เกิดความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือแทบไม่มีความแตกต่างในโรคหอบหืด โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ และอาการแพ้นมวัวเมื่ออายุ 2 ขวบ โปรไบโอติกอาจช่วยลดอาการโรคผิวหนังอักเสบเรื้อรังได้เล็กน้อยเมื่ออายุ 2 ขวบ แต่ยังไม่มีการศึกษาที่มีคุณภาพดีเพียงพอที่จะทำให้เราแน่ใจในผลลัพธ์ได้ โปรไบโอติกอาจมีผลเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยต่อการเกิดอาการแพ้อาหารเมื่ออายุ 2 ขวบ แต่หลักฐานยังคงไม่แน่นอนอย่างมาก
หลักฐานยังคงไม่ชัดเจนเกี่ยวกับผลของซินไบโอติกต่อโรคผิวหนังอักเสบเมื่ออายุ 2 ขวบ ซินไบโอติกอาจส่งผลให้เกิดอาการแพ้อาหารเพียงเล็กน้อยหรือแทบไม่มีเลยเมื่ออายุ 2 ขวบ เราไม่พบข้อมูลใดๆ เกี่ยวกับผลของซินไบโอติกต่อโรคหอบหืด โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ และอาการแพ้นมวัวภายในอายุ 2 ขวบ
การเสริมด้วยโปรไบโอติกหรือซินไบโอติกอาจส่งผลให้เกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์เพียงเล็กน้อยหรือแทบไม่มีเลย เช่น การติดเชื้อแบคทีเรียโปรไบโอติกเมื่ออายุ 2 ขวบ ไม่มีรายงานผลข้างเคียงร้ายแรงที่เกี่ยวข้องกับการใช้โปรไบโอติกหรือซินไบโอติก
ข้อจำกัดของหลักฐานคืออะไร
นอกจากนี้เรายังมีความกังวลเกี่ยวกับวิธีดำเนินการของการศึกษาบางฉบับด้วย นอกจากนี้ ไม่ใช่ทุกการศึกษาที่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับทุกสิ่งที่เราสนใจ การศึกษาส่วนใหญ่ดูที่โปรไบโอติกและรายงานเกี่ยวกับโรคผิวหนังอักเสบ ยังไม่มีการศึกษาที่มากพอที่จะทำให้เราแน่ใจเกี่ยวกับผลกระทบของโปรไบโอติกและซินไบโอติกต่อโรคภูมิแพ้อื่นๆ และการแพ้อาหาร
หลักฐานนี้เป็นปัจจุบันแค่ไหน
หลักฐานเป็นปัจจุบันถึงเดือนธันวาคม 2023
อ่านบทคัดย่อฉบับเต็ม
วัตถุประสงค์
เพื่อประเมินประโยชน์และอันตรายของโปรไบโอติก หรือโปรไบโอติกที่เติมพรีไบโอติก ('ซินไบโอติก') เทียบกับกลุ่มควบคุม (ยาหลอกหรือไม่ได้รับการรักษา) ในการป้องกันโรคภูมิแพ้ (หอบหืด ผิวหนังอักเสบ ภูมิแพ้จมูก) และอาการแพ้อาหารในทารกเมื่ออายุ 2 ขวบ
วิธีการสืบค้น
เราค้นหาใน CENTRAL, MEDLINE, Embase และทะเบียนการทดลองในเดือนธันวาคม 2023 เราได้ตรวจสอบรายการอ้างอิงของการศึกษาที่เลือกมารวมไว้ในการทบทวนครั้งนี้ และ การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ ในหัวข้อที่คล้ายคลึงกัน เราได้ทำการค้นหาบทคัดย่อจากการประชุมต่าง ๆ ด้วยตนเอง
ข้อสรุปของผู้วิจัย
ยังไม่มีหลักฐานเพียงพอที่จะสรุปผลของโปรไบโอติกและซินไบโอติกต่อการป้องกันการเกิดโรคภูมิแพ้ในช่วงอายุ 2 ขวบ และในช่วงวัยเด็กจนถึงอายุ 10 ขวบ แม้ว่าจะไม่มีรายงานเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่ร้ายแรงจากการใช้โพรไบโอติกในทารก แต่การนำโพรไบโอติกและซินไบโอติกมาใช้เป็นแนวทางปฏิบัติทั่วไปนั้นยังจำเป็นต้องมีข้อมูลเพิ่มเติมเพื่อสนับสนุนการใช้งาน
แหล่งทุน
การทบทวนวรรณกรรม Cochrane นี้ไม่ได้รับเงินทุนสนับสนุนโดยเฉพาะ
การลงทะเบียน
สามารถเข้าถึง Protocol (2007) ได้ผ่าน https://doi.org/10.1002/14651858.CD006475
การทบทวนวรรณกรรมต้นฉบับ (2007) สามารถเข้าถึงได้ผ่าน https://doi.org/10.1002/14651858.CD006475.pub2
ผู้แปล แพทย์หญิงชุติมา ชุณหะวิจิตร วันที่ 7 กรกฎาคม 2025