Najważniejsze informacje
• Wyniki pomiędzy badaniami były zróżnicowane, ale nie znamy przyczyny tych różnic. Oznacza to, że Podskala Lęku Szpitalnej Skali Lęku i Depresji (HADS-A) może być lepsza lub też gorsza, gdy wykorzystywana jest w praktyce.
• Jednak biorąc pod uwagę wyniki zbiorcze, w praktyce wiele osób zostałoby błędnie oznaczonych wynikiem pozytywnym, co mogłoby wiązać się z większym obciążeniem systemu opieki zdrowotnej.

Dlaczego dokładne wykrywanie zaburzeń lękowych jest istotne?
Zaburzenia lękowe są powszechne, ale często pozostają nierozpoznane, nawet u osób, które odniosłyby korzyści z leczenia. Badania przesiewowe dzielą ludzi na dwie grupy: osoby, u których wynik testu jest negatywny, i osoby, u których wynik jest pozytywny. Osoby z pozytywnymi wynikami wymagają dalszej oceny. Ostateczną diagnozę stawia kompetentny klinicysta. Jednak badania przesiewowe mogą dawać nieprawidłowe wyniki. Niewykrycie zaburzeń lękowych, mimo że występują, nazywa się wynikiem fałszywie ujemnym. Może to oznaczać utratę szansy na terminowe leczenie. Wynik fałszywie dodatni to wynik błędnie wskazujący na zaburzenie lękowe, którego w rzeczywistości nie ma. Może to stanowić obciążenie dla pacjentów i systemu opieki zdrowotnej ze względu na niepotrzebny stres, dodatkowe badania i leczenie. Badania przesiewowe w kierunku diagnostyki lęku dotyczą różnych schorzeń określanych zbiorczo jako „jakiekolwiek zaburzenie lękowe” (ang. any anxiety disorder, AAD). Może to być m.in. zaburzenie lękowe uogólnione (ang. generalised anxiety disorder, GAD) oraz zaburzenie lękowe z napadami lęku (paniki; przyp. tłum.) W naszym przeglądzie skupimy się na tych trzech zaburzeniach.

Czym jest skala HADS-A?
Szpitalna Skala Lęku i Depresji (HADS) jest kwestionariuszem. Została stworzona w celu wykrywania lęku i depresji u osób z problemami zdrowotnymi. Składa się z dwóch części: Podskali Depresji (HADS-D) i Podskali Lęku (HADS-A). Każda podskala składa się z siedmiu pytań. Badani odpowiadają na pytania w skali od 0 do 3. Po udzieleniu odpowiedzi na wszystkie pytania, punkty są sumowane w celu uzyskania wyniku końcowego. Łączny wynik na poziomie określonego progu lub powyżej niego ("punkt odcięcia") sugeruje obecność zaburzeń lękowych. Zalecany „punkt odcięcia” skali HADS-A wynosi co najmniej 8 punktów w przypadku potencjalnego stanu lękowego (lub co najmniej 11 w przypadku jednoznacznego lęku). Badanie HADS-A pozwala na łatwe i szybkie uzyskanie wyników, tym samym osoby z wysokimi wynikami HADS-A mogą zostać skierowane na dalszą diagnostykę.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?
Naszym celem było sprawdzenie dokładności HADS-A w identyfikowaniu zaburzeń lękowych u osób dorosłych.

Co zrobiliśmy?
Poszukiwaliśmy badań, w których do wykrywania lęku stosowano skalę HADS-A. Następnie połączyliśmy wyniki tych badań.

Czego się dowiedzieliśmy?
W omawianym przeglądzie uwzględniono wyniki 67 badań, w których wzięło udział 18 467 osób. Pięćdziesiąt cztery badania zawierały informacje na temat skali HADS-A w wykrywaniu AAD, 35 badań zawierało informacje na temat GAD, a 10 badań na temat zaburzenia panicznego.

Jakie były główne wyniki niniejszego przeglądu?
Wyniki zbiorcze dotyczące AAD wykazały, że jeśli HADS-A zostanie przeprowadzony u 1000 osób i 170 z nich będzie miało potwierdzone ADD, to:
• spośród 325 osób z pozytywnym wynikiem testu na ADD, 199 zostałoby błędnie oznaczonych jako osoby z AAD (wyniki fałszywie dodatnie), a 126 byłoby prawidłowo oznaczonych jako osoby z wynikiem pozytywnym (wyniki prawdziwie dodatnie).
• spośród 675 osób, u których wynik testu byłby negatywny, 44 byłoby błędnie oznaczonych jako osoby nie posiadające AAD (fałszywie ujemne), a 631 prawidłowo zidentyfikowanych jako osoby z wynikiem negatywnym (prawdziwie ujemne).

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?
Powyższe przykłady pochodzą z połączonych wyników wszystkich badań. Jednak wyniki pomiędzy badaniami były bardzo zróżnicowane. Ponadto, występowały problemy ze sposobem przeprowadzenia większości badań. Niestety nie wszystkie badania dostarczyły nam wystarczających informacji, by stwierdzić, czy brali w nich udział również uczestnicy dotknięci problemami zdrowia psychicznego. Nie mamy zatem pewności, czy wyniki HADS-A będą zawsze zgodne z powyższymi zbiorczymi wynikami.

Jak aktualne są przedstawione dane naukowe?
Prezentowane dane są aktualne do 10 czerwca 2024 roku.