Wstęp

Osoby z demencją przebywające w domach opieki lub ośrodkach opiekuńczo-leczniczych często nie mają zapewnionych zajęć, a dostępne formy aktywności mogą być dla nich mało interesujące. Tymczasem, jeśli osobie z demencją zaoferujemy zajęcia zgodne z jej preferencjami, może to wpłynąć na poprawę jakości życia, zmniejszyć ryzyko wystąpienia nieprawidłowych zachowań ( takich jak: agresja lub niepokój) oraz mieć wiele innych pozytywnych efektów.

Cel przeglądu

Celem niniejszego przeglądu była ocena efektów indywidualnie dobranego zestawu zajęć dla osób z demencją, przebywających w domach opieki.

Badania włączone do przeglądu

W czerwcu 2017 poszukiwaliśmy badań, w których grupę osób z programem zajęć dostosowanych do indywidualnych zainteresowań (grupa eksperymentalna, badana) porównywano z grupą osób, którym nie oferowano zajęć tego typu (grupa kontrolna).

Znaleźliśmy osiem badań, w których uczestniczyło łącznie 957 osób z demencją, będących pensjonariuszami domów opieki. Siedem z włączonych do przeglądu badań były badaniami z randomizacją (RCTs), co oznacza, że uczestników przydzielano w sposób losowy do grupy eksperymentalnej i kontrolnej. W jednym badaniu nie zastosowano losowego przydziału osób do grup, co niesie za sobą zwiększone ryzyko pojawienia się błędu systematycznego w uzyskanych wynikach. Liczba uczestników w badaniach wynosiła od 25 do 180. Wszyscy pacjenci mieli umiarkowany lub głęboki stopień demencji i u prawie wszystkich na początku badania stwierdzono nieprawidłowe zachowania związane z chorobą. Czas trwania badań wahał się od 10 dni do 9 miesięcy. We wszystkich badaniach uczestnicy przydzieleni do grupy eksperymentalnej mieli indywidualny plan zajęć. Zajęcia w większości odbywały się w zorganizowanych sesjach prowadzonych przez wykwalifikowany personel, w jednym badaniu przeszkolone pielęgniarki prowadziły zajęcia w ramach rutynowej, codziennej opieki. Rodzaj aktywności nie różnił się istotnie pomiędzy poszczególnymi badaniami, stwierdzono jednak różnice w czasie trwania sesji i ich liczbie w ciągu tygodnia. W pięciu badaniach osoby z grupy kontrolnej objęte były standardową opieką dostępną w zakładzie opiekuńczym, w trzech innych pacjenci przydzieleni do grupy kontrolnej uczestniczyli w zajęciach, których nie dobierano indywidualnie, w jednym badaniu występowały oba typy grup kontrolnych.

Jakość badań, a także sposób przedstawienia wyników były zróżnicowane, co ograniczyło poziom naszego zaufania do wyników.

Główne wyniki

Indywidualnie dobrane zajęcia w porównaniu ze standardową opieką mogą w nieznacznym stopniu wpłynąć na ograniczenie nieprawidłowych zachowań związanych z demencją, jednak my nie znaleźliśmy dowodów na to, że taki plan zajęć jest bardziej skuteczny niż zajęcia, które nie są dobierane indywidualnie. W jednym z badań personel wskazywał, że osoby z grupy badanej miały nieznacznie gorszą jakość życia niż z grupy kontrolnej. Indywidualny plan zajęć ma niewielki lub żaden wpływ na redukcję negatywnych emocji ujawnianych przez uczestników badania. Ponieważ jakość niektórych dowodów była bardzo niska, nie można było na ich podstawie sformułować wniosków dotyczących wpływu zajęć na poziom pozytywnych emocji uczestników, ich nastrój, zaangażowanie (uczestniczenie w tym, co dzieje się dookoła) lub jakość snu. Tylko w dwóch badaniach analizowano działania niepożądane związane z zastosowanym planem zajęć, żadnego takiego działania nie zgłoszono. W badaniach nie oceniano wpływu interwencji na ilość przyjmowanych leków, a także efektów w odniesieniu do opiekunów.

Wnioski

Stwierdziliśmy, że zajęcia aktywizujące dla osób z umiarkowaną lub głęboką demencją żyjących w domach opieki mogą pomóc w łagodzeniu zaburzeń zachowania związanych z tą chorobą. Nie znaleźliśmy jednak dowodów na to, że zajęcia są bardziej skuteczne, gdy ich plan jest układany z uwzględnieniem preferencji pacjenta. Konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań lepszej jakości, zanim będziemy pewni efektów indywidualnie dobranych zajęć.