Interwencje mające na celu zwiększenie spożycia owoców i warzyw wśród dzieci w wieku do 5 lat

Wprowadzenie

Spożywanie niewystarczającej ilości owoców i warzyw stanowi poważne obciążenie dla zdrowia w krajach rozwiniętych. Natomiast odpowiednia ich zawartość w diecie zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób niezakaźnych w przyszłości (np. choroby serca i układu krążenia). Wczesne dzieciństwo to przełomowy okres dla kształtowania nawyków żywieniowych, które sięgają dorosłości. Interwencje mające na celu zwiększenie spożycia owoców i warzyw we wczesnym dzieciństwie mogą zatem stanowić skuteczną strategię zmniejszania obciążenia tymi chorobami.

Pytanie badawcze

Ocena efektów interwencji mających na celu zwiększenie spożycia owoców i warzyw wśród dzieci w wieku do 5 lat.

Metody

Przeszukano różne elektroniczne bazy danych oraz odpowiednie czasopisma w celu znalezienia badań. Następnie skontaktowano się z ich autorami w celu uzyskania dodatkowych, potencjalnie istotnych badań. Każde randomizowane badanie (uczestnicy mają takie same szanse na przypisanie do grupy leczenia lub kontrolnej) dotyczące interwencji mających na celu zwiększenie spożycia owoców i warzyw wśród dzieci do 5 roku życia spełniało kryteria włączenia do przeglądu. Dwóch autorów przeglądu niezależnie przeszukiwało badania i ekstrahowało z nich informacje. Dane naukowe są aktualne do stycznia 2020 r.

Wyniki

Zakwalifikowaliśmy 80 badania, w których uczestniczyło 12 965 osób. W 50 badaniach analizowano interwencje dotyczące praktyk żywieniowych dzieci (np. powtarzające się podawanie warzyw), 15 badań dotyczyło interwencji w ramach edukacji żywieniowej rodziców, w 9 oceniano interwencje łączone (np. zmiany w zakresie polityki przedszkolnej oraz edukacja rodziców), dwa badania dotyczyły interwencji w zakresie edukacji żywieniowej dzieci, a jedno badanie oceniało interwencje opartą na uważności skoncentrowanej na dziecku (ang. mindfulness). Praktyki żywieniowe u dzieci i interwencje łączone mogą prawdopodobnie prowadzić do niewielkiego wzrostu spożycia owoców i warzyw wśród dzieci w krótkim okresie (mniej niż 12 miesięcy). Natomiast nie ma pewności, czy interwencje dotyczące wyłącznie samej edukacji żywieniowej rodziców lub dzieci są skuteczne w zwiększaniu spożycia owoców i warzyw przez dzieci. Brakuje informacji do oceny skuteczności, opłacalności lub niezamierzonych szkód (badanej interwencji; przyp.tłum.) w perspektywie długoterminowej. Badania wymagające wsparcia finansowego otrzymały środki rządowe lub charytatywne z wyjątkiem 4 badań, które zostały sfinansowane przez przemysł.

Wnioski

Praktyki karmienia dzieci mogą zwiększyć spożycie owoców i warzyw przez dzieci (o 5,30 grama dziennie), ale wniosek ten opiera się na danych naukowych niskiej jakości i nasze zaufanie do tego efektu jest ograniczone. Na podstawie danych naukowych umiarkowanej jakości, można stwierdzić, że Interwencje wieloskładnikowe prawdopodobnie zwiększają spożycie owoców i warzyw przez dzieci (o 0,34 kubka dziennie). Nie jest pewne, czy interwencje w ramach edukacji żywieniowej rodziców zwiększają spożycie owoców i warzyw wśród dzieci.

Jest to dynamiczny przegląd systematyczny. Ten rodzaj przeglądu oferuje nowe podejście do sposobu jego aktualizacji, jest on bowiem stale uaktualniany, uwzględniając nowe dane tak szybko jak stają się one dostępne. Aktualny status tego przeglądu można znaleźć w Cochrane Database of Systematic Reviews.

Uwagi do tłumaczenia: 

Tłumaczenie: Anna Prochaska-Gozdera Redakcja: Małgorzata Kołcz Aktualizacja: Magdalena Koperny

Tools
Information