ใจความสำคัญ
• วิธีการทางดิจิทัลอาจมีผลดีเล็กน้อยในระยะสั้นต่อมวลไขมัน แต่ผลต่อผลลัพธ์อื่นๆ ยังไม่ชัดเจน
• ไม่มีการศึกษาวิจัยใดๆ รายงานความปลอดภัยของวิธีการ
• การศึกษาในอนาคตควรจะรายงานผลตามอายุ เพศ เชื้อชาติ/ชาติพันธุ์ รวมถึงข้อมูลครบถ้วน รวมถึงเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์และผลลัพธ์อื่นๆ การควบคุมทั้งอาหารและกิจกรรมทางกายในการวิเคราะห์ และรวมถึงทฤษฎีพฤติกรรมซึ่งเป็นที่มาของวิธีการ
เหตุใดโรคอ้วนในวัยเด็กจึงเป็นปัญหา
โรคอ้วนในวัยเด็กเป็นปัญหาสาธารณสุขทั่วโลกซึ่งเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคเรื้อรัง เช่น โรคเบาหวานและโรคหัวใจ ทั่วโลกมีเด็กและวัยรุ่นอายุระหว่าง 5 ถึง 19 ปี มากกว่า 340 ล้านคนที่เป็นโรคน้ำหนักเกินหรือโรคอ้วนในปี 2016
เทคโนโลยีดิจิทัลคืออะไร และนำมาใช้ในการจัดการลดน้ำหนักอย่างไร
นักวิจัยกำลังสำรวจวิธีการใหม่ๆ ในการจัดการโรคอ้วนในเด็กและวัยรุ่นโดยใช้เทคโนโลยีดิจิทัล รวมถึงอุปกรณ์สวมใส่ วิธีการบนเว็บ ข้อความ แอปพลิเคชันโทรศัพท์มือถือหรือแท็บเล็ต การออกกำลังกายและการเล่นวิดีโอเกมแบบแอคทีฟ และการแพทย์ทางไกล (พบแพทย์หรือพูดคุยกับแพทย์จากที่บ้านโดยใช้โทรศัพท์ คอมพิวเตอร์ หรือแท็บเล็ต) ข้อดีของเทคโนโลยีเหล่านี้อาจรวมถึง:
• พร้อมให้บริการตลอดเวลา ช่วยให้รักษาพฤติกรรมนั้น ๆ ไว้ได้นาน
• ต้นทุนการดูแลที่ลดลง
• ส่งเสริมความเท่าเทียมด้านสุขภาพ นั่นคือ การลดความแตกต่างที่ไม่เป็นธรรมในด้านสุขภาพระหว่างกลุ่มคนต่างๆ เนื่องจากโดยทั่วไปแล้ว ประชากรจำนวนมากสามารถเข้าถึงและใช้บริการได้
สิ่งที่เราต้องการทราบคืออะไร
เราต้องการทราบว่าการบูรณาการเทคโนโลยีดิจิทัลช่วยให้เด็กและวัยรุ่นลดน้ำหนักได้หรือไม่ และเครื่องมือเหล่านี้ปลอดภัยหรือไม่
เราทำอะไรบ้าง
เราค้นหาการศึกษาที่สำรวจเทคโนโลยีดิจิทัล เช่น "อุปกรณ์สวมใส่" (อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์พกพาขนาดกะทัดรัดที่คุณสวมไว้บนร่างกายเพื่อติดตามเรื่องอาหาร สุขภาพ และ/หรือการออกกำลังกาย) เครื่องมือบนเว็บ การส่งข้อความ แอปบนมือถือ เกมออกกำลังกาย หรือการแพทย์ทางไกล ในการจัดการโรคอ้วนในเด็กและวัยรุ่นที่มีอายุไม่เกิน 19 ปี เราแบ่งการศึกษาออกเป็นสองการเปรียบเทียบ:
• เทคโนโลยีดิจิทัลบวกกับการดูแลตามปกติเทียบกับการดูแลตามปกติเพียงอย่างเดียว
• เทคโนโลยีดิจิทัลเพียงอย่างเดียวเทียบกับการดูแลตามปกติเพียงอย่างเดียว
ผู้วิจัยเปรียบเทียบและสรุปผลการศึกษาและประเมินความเชื่อมั่นของหลักฐาน โดยพิจารณาจากปัจจัยต่าง ๆ เช่น วิธีการศึกษาและขนาดของการศึกษา
เราพบอะไร
เราได้รวม 15 การศึกษาที่เกี่ยวข้องกับเด็กและวัยรุ่นรวม 911 ราย 5 การศึกษาครอบคลุมเด็กอายุตั้งแต่ 0 ถึง 19 ปี 10 การศึกษา รวมเฉพาะผู้ที่มีอายุระหว่าง 10 ถึง 19 ปีเท่านั้น 9 การศึกษาใช้เวลาน้อยกว่า 6 เดือน (การศึกษาในระยะสั้น) และ 6 การศึกษาใช้เวลาอย่างน้อย 6 เดือน (การศึกษาในระยะยาว)
8 การศึกษาเปรียบเทียบเทคโนโลยีดิจิทัลร่วมกับการดูแลปกติกับการดูแลปกติเพียงอย่างเดียว แนวทางเทคโนโลยีดิจิทัลอาจลดไขมันในร่างกายได้เฉลี่ย 2.63% เมื่อสิ้นสุดการศึกษา นี่เป็นการปรับปรุงเล็กน้อยแต่สำคัญ ผลต่อผลลัพธ์อื่น ๆ ยังไม่ชัดเจน
7 การศึกษาเปรียบเทียบ วิธีการทางดิจิทัลเพียงอย่างเดียวกับการดูแลตามปกติเพียงอย่างเดียว ผลต่อผลลัพธ์ที่ประเมินยังไม่ชัดเจน
ไม่มีการศึกษาวิจัยใด ๆ รายงานเกี่ยวกับความปลอดภัยของการรักษาเหล่านี้
ข้อจำกัดของหลักฐานคืออะไร
ความหมายทางคลินิกในระยะยาวของการลดมวลไขมันด้วยวิธีการทางดิจิทัลร่วมกับการดูแลแบบเดิมในกลุ่มประชากรนี้ยากที่จะประเมินเนื่องจากมีหลักฐานจำกัด นอกจากนี้ เราไม่มีหลักฐานเกี่ยวกับความปลอดภัยของเทคโนโลยีดิจิทัลเหล่านี้ และไม่มีข้อมูลเพียงพอที่จะบอกได้ว่ากลุ่มอายุต่างๆ มีผลลัพธ์ที่แตกต่างกันหรือไม่
หลักฐานเป็นปัจจุบันแค่ไหน
หลักฐานนี้มีผลบังคับใช้จนถึงวันที่ 14 เมษายน 2025
อ่านบทคัดย่อฉบับเต็ม
โรคอ้วนในวัยเด็กเป็นปัญหาสาธารณสุขทั่วโลกซึ่งเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเรื้อรัง ในปี 2016 เด็กและวัยรุ่นอายุระหว่าง 5 ถึง 19 ปี มากกว่า 340 ล้านคน มีน้ำหนักเกินหรือเป็นโรคอ้วน
วัตถุประสงค์
เพื่อประเมินผลกระทบและความปลอดภัยของวิธีการโดยใช้เทคโนโลยีดิจิทัล นั่นคือ วิธีการที่นำมาใช้เพื่อบรรลุวัตถุประสงค์ด้านสุขภาพที่นำไปปฏิบัติภายในแอปพลิเคชัน การสื่อสาร หรือระบบดิจิทัลใดๆ เพื่อการจัดการโรคอ้วนในเด็กและวัยรุ่นแบบบูรณาการ
โดยเฉพาะการประเมินผลของวิธีการทางดิจิทัลในการจัดการโรคอ้วนในเด็กและวัยรุ่นเมื่อใช้:
- ร่วมกับการดูแลตามปกติเมื่อเทียบกับการดูแลตามปกติเพียงอย่างเดียว และ
- เพียงอย่างเดียวเมื่อเทียบกับการดูแลแบบเดิมเพียงอย่างเดียว
วิธีการสืบค้น
เราค้นหา CENTRAL, MEDLINE, Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL) และ 2 ทะเบียนการทดลองหลักเพื่อค้นหาการศึกษาที่รวมอยู่ในการทบทวนวรรณกรรมนี้ วันที่ค้นหาครั้งสุดท้ายคือวันที่ 14 เมษายน 2025 เราไม่มีข้อจำกัดด้านภาษา
เกณฑ์การคัดเลือก
เราได้รวมการทดลองแบบสุ่มที่มีการควบคุมที่ดำเนินการในเด็ก (อายุ 0 ถึง 9 ปี) และวัยรุ่น (อายุ 10 ถึง 19 ปี) ที่เป็นโรคอ้วน ตามที่กำหนดโดย Growth References ขององค์การอนามัยโลก (WHO) เราได้รวมการทดลองใช้วิธีการด้านสุขภาพดิจิทัลต่อไปนี้เพื่อจัดการกับโรคอ้วน: อุปกรณ์ที่ 'สวมใส่ได้' หรือฝังได้ วิธีการบนเว็บ ข้อความ แอปพลิเคชันโทรศัพท์มือถือหรือแท็บเล็ต 'เกมออกกำลังกาย' หรือการเล่นวิดีโอเกมแบบแอคทีฟ และการแพทย์ทางไกล ผู้เข้าร่วมในกลุ่มเปรียบเทียบได้รับการดูแลตามปกติหรือ วิธีการที่ไม่มีองค์ประกอบดิจิทัล/เทคโนโลยี
การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล
ผู้ประพันธ์การทบทวนวรรณกรรมสองคนทำงานอย่างอิสระโดยคัดลอกข้อมูล ประเมินความเสี่ยงของการมีอคติของการศึกษาโดยใช้เครื่องมือ ความเสี่ยงของการมีอคติเดิมของ Cochrane และประเมินความเชื่อมั่นของหลักฐานโดยใช้เกณฑ์ GRADE ผลลัพธ์ที่คัดลอกได้มีดังนี้: การตรวจวัดร่างกาย (ดัชนีมวลกาย [BMI], น้ำหนัก, ไขมันใต้ผิวหนัง, อัตราส่วนเอวต่อสะโพก, เส้นรอบวงเอว), ไขมันสะสม, กิจกรรมทางกาย, ความเป็นอยู่ทางกายและใจ, คุณภาพชีวิต, ความดันโลหิต, อาการไม่พึงประสงค์ที่เกี่ยวข้องกับวิธีการ การมีภาวะแทรกซ้อนจากโรคอ้วนร่วมด้วย, ความพิการที่เกี่ยวข้องกับโรคอ้วน, ภาวะอินซูลินในเลือดสูง, ภาวะดื้อต่ออินซูลิน, ระดับน้ำตาลในเลือด, การเผาผลาญไขมันหรือการสร้างไขมัน, ฮอร์โมนไขมัน, การเปลี่ยนแปลงของความหิวหรือความอิ่ม, ความพิการที่ลดลงในด้านการทำงานใดๆ ก็ตาม, อัตราการเสียชีวิต, `ความชุกของโรคอ้วนในวัยผู้ใหญ่ และการเข้าถึงบริการด้านสุขภาพ
ผลการวิจัย
เราได้รวม 15 การศึกษาซึ่งมีผู้เข้าร่วม 911 ราย ดำเนินการในสหรัฐอเมริกา (5 การศึกษา) สวีเดน (3 การศึกษา) และในแคนาดา จีน ไอร์แลนด์ อิตาลี เกาหลีใต้ สวิตเซอร์แลนด์ และไทย ประเทศละ 1 รายการ การศึกษาทั้งหมดมีผู้เข้าร่วมที่มีอายุตั้งแต่ 10 ถึง 19 ปี โดย 10 การศึกษาเน้นเฉพาะกลุ่มอายุนี้เท่านั้น 5 การศึกษายังรวมถึงเด็กเล็ก (0 ถึง 9 ปี) ด้วย 8 การศึกษารวมองค์ประกอบของทั้งอาหารและกิจกรรมทางกาย 4 การศึกษารวมเฉพาะองค์ประกอบของกิจกรรมทางกาย และ 3 การศึกษารวมเฉพาะองค์ประกอบของอาหาร เราจำแนก 9 การศึกษาเป็นการศึกษาระยะสั้น (< หกเดือน) และ 6 การศึกษาระยะยาว (หกเดือนขึ้นไป) 9 การทดลองไม่ได้ระบุพื้นฐานทางทฤษฎีของวิธีการแทรกแซง
เราแบ่งการศึกษาออกเป็นสองการเปรียบเทียบ: (1) เทคโนโลยีสุขภาพดิจิทัลรวมกับการดูแลแบบเดิมเทียบกับการดูแลแบบเดิมเพียงอย่างเดียว และ (2) เทคโนโลยีดิจิทัลเพียงอย่างเดียวเทียบกับการดูแลแบบเดิมเพียงอย่างเดียว
วิธีการทางดิจิทัลร่วมกับการดูแลแบบเดิมเทียบกับการดูแลแบบเดิมเพียงอย่างเดียว (8 การศึกษา)
วิธีการทางดิจิทัลส่งผลให้มวลไขมันลดลงเล็กน้อย แต่มีความสำคัญทางคลินิกเมื่อสิ้นสุดการศึกษา (mean difference -2.63%, ช่วงความเชื่อมั่น 95% -4.47 ถึง -0.78; 3 การศึกษา ผู้เข้าร่วม 203 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง)
ผลของวิธีการทางดิจิทัลร่วมกับการดูแลแบบเดิมต่อผลลัพธ์สำคัญอื่นๆ ที่รายงานนั้นยังไม่ชัดเจน ไม่มีการศึกษาที่รายงานข้อมูลเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์
วิธีการทางดิจิทัลเพียงอย่างเดียวเมื่อเทียบกับการดูแลแบบเดิมเพียงอย่างเดียว (7 การศึกษา)
ผลของวิธีการดิจิทัลเพียงอย่างเดียวต่อผลลัพธ์ใดๆที่รายงานนั้นยังไม่ชัดเจน ไม่มีการศึกษาที่รายงานข้อมูลเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์
ข้อสรุปของผู้วิจัย
วิธีการทางดิจิทัลร่วมกับการดูแลแบบเดิมอาจมีผลดีเล็กน้อยในระยะสั้นต่อมวลไขมันในเด็กและวัยรุ่นเมื่อเทียบกับการดูแลแบบเดิมเพียงอย่างเดียว ผลต่อผลลัพธ์อื่น ๆ ยังไม่ชัดเจน ประโยชน์ทางคลินิกในระยะยาวในเด็กและวัยรุ่นนั้นยากที่จะประเมินเนื่องจากจำนวนการศึกษาที่รวมอยู่ในการทบทวนวรรณกรรมนี้มีจำกัดและขนาดตัวอย่างที่ค่อนข้างเล็ก
การศึกษาในอนาคตควร: รายงานผลตามอายุ เพศ และเชื้อชาติ/ชาติพันธุ์ รายงานข้อมูลครบถ้วนเพื่อให้สามารถคัดลอกและวิเคราะห์ข้อมูลได้ดีขึ้น ประเมินผลลัพธ์สำคัญอื่นๆ โดยเฉพาะเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ ควบคุมทั้งอาหารและกิจกรรมทางกายในการวิเคราะห์ และรายงานทฤษฎีพฤติกรรมซึ่งเป็นที่มาของวิธีการ
แปลโดย ศ.นพ.ภิเศก ลุมพิกานนท์ สาขาวิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 22 กรกฎาคม 2025 Edit โดย ศ. พ.ญ. ผกากรอง ลุมพิกานนท์ 17 กันยายน 2025 Final review โดย รศ. นพ. เจน โสธรวิทย์ 3 ตุลาคม 2025
