ประโยชน์และความเสี่ยงของยาปฏิชีวนะชนิดรับประทานหรือฉีดเพื่อรักษาโรคหูน้ำหนวกชนิดเป็นหนองแบบเรื้อรัง (การติดเชื้อในหูแบบต่อเนื่องหรือเป็นซ้ำที่มี discharge)

ทำไมคำถามนี้จึงมีความสำคัญ

โรคหูน้ำหนวกชนิดเป็นหนองแบบเรื้อรัง (CSOM) หรือที่เรียกว่าโรคหูน้ำหนวกเรื้อรัง (COM) เป็นการอักเสบและการติดเชื้อของหูชั้นกลางที่กินเวลานาน 2 สัปดาห์ขึ้นไป ผู้ที่เป็น CSOM มักจะมีน้ำหรือหนองซ้ำอยู่บ่อยๆ หรือต่อเนื่อง ที่รั่วออกมาจากรูหรือการฉีกขาดในแก้วหู และสูญเสียการได้ยิน

CSOM สามารถรักษาได้ด้วยยาปฏิชีวนะ (ยาที่ต่อสู้กับการติดเชื้อแบคทีเรีย) ที่รับประทานทางปากหรือฉีด (เช่นการรักษาทั้งระบบซึ่งได้รับการรักษาทั้งร่างกาย) ยาปฏิชีวนะทั้งระบบสามารถใช้ได้:

- อย่างเดียว;
- ร่วมกับยาปฏิชีวนะในรูปแบบ หยอด สเปรย์ ขี้ผึ้ง หรือครีม (เฉพาะที่ เช่น การรักษาเฉพาะที่พื้นผิว) หรือ
- ร่วมกับการรักษาอื่น ๆ เช่นสเตียรอยด์ (ยาต้านการอักเสบ) หรือน้ำยาฆ่าเชื้อ (สารที่หยุดหรือชะลอการเติบโตของจุลินทรีย์)

เพื่อค้นหาว่ายาปฏิชีวนะทั่วร่างกายมีประสิทธิผลในการรักษา CSOM อย่างไรและนำไปสู่ผลข้างเคียงหรือไม่ เราได้ตรวจสอบหลักฐานจากการศึกษาวิจัย

เราสืบค้นและประเมินหลักฐานอย่างไร

อันดับแรก เราสืบค้นวรรณกรรมทางการแพทย์สำหรับการศึกษาที่ติดตามผู้ที่มี CSOM เป็นเวลาอย่างน้อยหนึ่งสัปดาห์และเปรียบเทียบ:

- ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายที่ใช้เพียงอย่างเดียวกับการรักษาด้วยยาหลอก (หลอก) ไม่มีการรักษาหรือยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายชนิดอื่น
- ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายร่วมกับการรักษาอื่น กับการรักษาอื่นเพียงอย่างเดียว

จากนั้นเราเปรียบเทียบผลลัพธ์และสรุปหลักฐานจากการศึกษาทั้งหมด สุดท้ายเราให้คะแนนความเชื่อมั่นของเราในหลักฐาน โดยพิจารณาจากปัจจัยต่างๆ เช่น วิธีการศึกษาและขนาด และความสอดคล้องของการค้นพบระหว่างการศึกษา

เราพบอะไร

เราพบการศึกษา 18 รายการที่เกี่ยวข้องกับคนทั้งหมด 2135 คนที่มี CSOM คนได้รับการรักษาระหว่าง 5 วันถึง 12 สัปดาห์และได้รับการติดตามนานถึง 1 ปี การศึกษา 4 รายการให้ข้อมูลเกี่ยวกับวิธีการที่พวกเขาได้รับทุนหรือผู้ที่เป็นผู้จัดหายา: 2 รายการได้รับการสนับสนุนทุนจากสาธารณะและ บริษัทยาเป็นผู้จัดหายาในอีก 2 การศึกษา

การศึกษาเปรียบเทียบ:

- ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายกับไม่มีการรักษา (1 การศึกษา);
- ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายและยาปฏิชีวนะเฉพาะที่กับยาปฏิชีวนะเฉพาะที่ (6 การศึกษา)
- ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายร่วมกับการรักษาอื่น ๆ (นอกเหนือจากยาปฏิชีวนะเฉพาะที่เพียงอย่างเดียว) กับการรักษาแบบเดียวกันนี้โดยไม่ใช้ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกาย (4 การศึกษา)
- ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายที่แตกต่างกัน (8 การศึกษา)

- ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายอย่างเดียวกับไม่มีการรักษา

เราไม่สามารถบอกุได้จากการศึกษาเพียง 1 รายการที่เราพบว่ายาปฏิชีวนะทั่วร่างกายเพียงอย่างเดียวดีกว่าหรือแย่กว่าไม่มีการรักษา ส่วนใหญ่เป็นเพราะการศึกษา:

- มีขนาดเล็ก
- ดำเนินการในรูปแบบที่อาจทำให้เกิดข้อผิดพลาดในผลลัพธ์ และ
- รายงานข้อมูลที่จำกัด

ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายและยาปฏิชีวนะเฉพาะที่กับยาปฏิชีวนะเฉพาะที่อย่างเดียว

ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายและยาปฏิชีวนะเฉพาะที่อาจมีผลเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีผลต่อการหยุดของสารคัดหลั่งหลังจาก 1 ถึง 2 สัปดาห์เมื่อเทียบกับยาปฏิชีวนะเฉพาะที่เพียงอย่างเดียว (5 การศึกษา) เราไม่ทราบว่ายาปฏิชีวนะทั่วร่างกายที่เพิ่มเข้าไปในยาปฏิชีวนะเฉพาะที่มีผลในเชิงบวกหรือเชิงลบอื่น ๆ หรือไม่เนื่องจาก:

- มีการศึกษาน้อยเกินไป:
- การศึกษาที่มีอยู่มีขนาดเล็กและอาจดำเนินการในรูปแบบที่ทำให้เกิดข้อผิดพลาดในผลลัพธ์

- ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายร่วมกับการรักษาอื่น ๆ (นอกเหนือจากยาปฏิชีวนะเฉพาะที่เพียงอย่างเดียว) กับการรักษาแบบเดียวกันนี้โดยไม่ใช้ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกาย

เราไม่สามารถบอกได้จากหลักฐานที่มีอยู่ว่ายาปฏิชีวนะทั่วร่างกายมีประสิทธิผลหรือนำไปสู่เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์เมื่อรวมกับการรักษาอื่นที่ไม่ใช่ยาปฏิชีวนะเฉพาะที่เท่านั้น ส่วนใหญ่เป็นเพราะการศึกษาบางส่วนที่มีอยู่รายงานข้อมูลที่จำกัด

การเปรียบเทียบระหว่างยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายชนิดต่างๆ

เราไม่รู้ว่ายาปฏิชีวนะทั่วร่างกายบางตัวดีกว่ายาตัวอื่นหรือไม่ ส่วนใหญ่เป็นเพราะวิธีการศึกษามีแนวโน้มที่จะทำให้เกิดข้อผิดพลาดในผลลัพธ์

สิ่งนี้หมายความว่าอะไร

ไม่มีหลักฐานที่ชัดเจนเพียงพอที่จะบอกได้ว่ายาปฏิชีวนะทั่วร่างกายเป็นการรักษา CSOM ที่มีประสิทธิผลหรือไม่และนำไปสู่ผลข้างเคียงหรือไม่ หลักฐานเกี่ยวกับผลข้างเคียงมีจำกัดมาก เมื่อให้ร่วมกับยาปฏิชีวนะเฉพาะที่ ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายอาจสร้างความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่แตกต่างกันว่า สารคัดหลั่งจะหายไปหรือไม่หลังจากผ่านไป 1 ถึง 2 สัปดาห์ เราไม่รู้ว่ายาปฏิชีวนะทั่วร่างกายบางตัวดีกว่ายาตัวอื่นหรือไม่

ความเป็นปัจจุบันของการทบทวนนี้

หลักฐานของการทบทวนวรรณกรรม Cochrane นี้เป็นปัจจุบันถึง พฤษภาคม 2020

Read the full abstract

บทนำ

โรคหูน้ำหนวกเป็นหนองชนิดเรื้อรัง (CSOM) เป็นการอักเสบเรื้อรังและมักจะมีการติดเชื้อหลายชนิดของหูชั้นกลางและช่องกกห ู(mastoid cavity) โดยมีลักษณะการไหลของของเหลวจากหู (otorrhoea) ผ่านเยื่อแก้วหูที่ทะลุ อาการที่เด่นชัดของ CSOM คือการไหลของของเหลวในหูและการสูญเสียการได้ยิน

ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายเป็นตัวเลือกการรักษาที่ใช้กันทั่วไปสำหรับ CSOM ซึ่งทำหน้าที่ฆ่าหรือยับยั้งการเจริญเติบโตของสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กที่อาจก่อให้เกิดการติดเชื้อ ยาปฏิชีวนะสามารถใช้เพียงอย่างเดียวหรือร่วมกับการรักษาอื่น ๆ สำหรับ CSOM

วัตถุประสงค์

เพื่อประเมินผลของยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายสำหรับผู้ที่มี CSOM

วิธีการสืบค้น

ผู้เชี่ยวชาญด้านข้อมูล Cochrane ENT ค้นหาทะเบียน Cochrane ENT; ทะเบียนกลางของการทดลองที่มีการควบคุม (CENTRAL ผ่านทะเบียนการศึกษาของ Cochrane); Ovid MEDLINE; Ovid Embase; CINAHL; เว็บวิทยาศาสตร์; ClinicalTrials.gov; ICTRP และแหล่งข้อมูลเพิ่มเติมสำหรับการทดลองที่เผยแพร่และไม่ได้เผยแพร่ วันที่ทำการสืบค้นคือ 16 มีนาคม 2020

เกณฑ์การคัดเลือก

เรารวมการทดลองแบบสุ่มควบคุมเปรียบเทียบยาปฏิชีวนะทั่วร่างกาย (ทางปากการฉีดยา) กับยาหลอก / ไม่มีการรักษาหรือยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายอื่น ๆ โดยมีระยะเวลาติดตามผลอย่างน้อย 1 สัปดาห์ซึ่งเกี่ยวข้องกับผู้ป่วยที่มีอาการของเหลวจากหูไหลเรื้อรัง (อย่างน้อย 2 สัปดาห์) โดยไม่ทราบสาเหตุหรือ เนื่องจาก CSOM การรักษาอื่น ๆ สามารถเข้าได้ถ้าได้รับทั้งในกลุ่มรักษาและกลุ่มควบคุม

การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล

เราใช้ระเบียบวิธีการวิจัยตามมาตรฐานของ Cochrane เราใช้ GRADE เพื่อประเมินความเชื่อมั่นของหลักฐานสำหรับแต่ละผลลัพธ์

ผลลัพธ์หลักของเราคือ: ของเหลวออกจากหลดลงูหรือ 'หูแห้ง' (ไม่ว่าจะได้รับการยืนยันทางออสโคปิกหรือไม่ก็ตามโดยวัดระหว่าง 1 สัปดาห์ถึง 2 สัปดาห์, 2 สัปดาห์ถึง 4 สัปดาห์และหลังจาก 4 สัปดาห์) คุณภาพชีวิตที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพโดยใช้เครื่องมือที่ผ่านการตรวจสอบแล้ว ปวดหู (otalgia) หรือรู้สึกไม่สบายหรือระคายเคืองเฉพาะที่ ผลลัพธ์รอง ได้แก่ การได้ยิน ภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงและความเป็นผลเสียต่อหูที่วัดโดยหลายวิธี

ผลการวิจัย

เราได้รวมการศึกษา 18 รายการ (ผู้เข้าร่วม 2135 คน) ที่มีความเสี่ยงต่ออคติสูงหรือไม่ชัดเจน

1. ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายเทียบกับไม่มีการรักษา / ยาหลอก

ไม่แน่ใจว่ามีความแตกต่างระหว่างยาปฏิชีวนะทั่วร่างกาย (ทางหลอดเลือดดำ) และยาหลอกในการลดของเหลวจากหูในระหว่างหนึ่งถึงสองสัปดาห์ (อัตราส่วนความเสี่ยง (RR) 8.47, ช่วงความเชื่อมั่น 95% (CI) 1.88 ถึง 38.21; ผู้เข้าร่วม 33 คน ; 1 การศึกษา; หลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำมาก) การศึกษาไม่ได้รายงานผลการแก้ปัญหาของเหลวจากหูหลังจากผ่านไป 2 สัปดาห์ ไม่มีรายงานคุณภาพชีวิตที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ หลักฐานไม่แน่นอนมากสำหรับการได้ยินและภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรง (ในกะโหลกศีรษะ) ไม่มีรายงานอาการปวดหูและผลเสียที่น่าสงสัยต่อหู

2. ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายเทียบกับไม่ได้รับการรักษา / ยาหลอก (ทั้งสองกลุ่มได้รับยาปฏิชีวนะเฉพาะที่)

มีการศึกษา 6 รายการ ซึ่งมี 5 รายการนำเสนอข้อมูลที่เป็นประโยชน์ อาจมีความแตกต่างกันเล็กน้อยหรือไม่มีเลยในการหายของของเหลวจากหูระหว่างหนึ่งถึงสองสัปดาห์สำหรับการกิน ciprofloxacin เมื่อเทียบกับยาหลอกหรือไม่มีการรักษา เมื่อใช้ยาหยอดหู ciprofloxacin ในทั้งสองกลุ่ม (RR 1.02, 95% CI 0.93 ถึง 1.12; ผู้เข้าร่วม 390 คน; หลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำ) ไม่มีการรายงานผลลัพธ์หลังจาก 2 สัปดาห์ ไม่มีรายงานคุณภาพชีวิตที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ หลักฐานไม่ชัดเจนมาก สำหรับอาการปวดหู ภาวะแทรกซ้อนร้ายแรงและความเป็นพิษต่อหูที่สงสัย

3. ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายเทียบกับไม่มีการรักษา / ยาหลอก (ทั้ง 2 กลุ่มได้รับการรักษาพื้นฐานอื่น)

การศึกษา 2 รายการใช้ ยาปฏิชีวนะเฉพาะที่ร่วมกับสเตียรอยด์ ในการรักษาพื้นฐานทั้ง 2 กลุ่ม ไม่แน่ใจว่ามีความแตกต่างในการหายของของเหลวจากหูระหว่าง metronidazole และยาหลอกในช่วง 4 สัปดาห์ (RR 0.91, 95% CI 0.51 ถึง 1.65; ผู้เข้าร่วม 40 คน; 1 การศึกษาหลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำมาก) การศึกษานี้ไม่ได้รายงานผลลัพธ์อื่น ๆ นอกจากนี้ยังมีความไม่แน่นอนอย่างมากว่าการหายของของเหลวจากหู ในช่วง 6 สัปดาห์ดีขึ้นด้วย co-trimoxazole เมื่อเทียบกับยาหลอก (RR 1.54, 95% CI 1.09 ถึง 2.16; ผู้เข้าร่วม 98 คน; 1 การศึกษา; หลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำมาก) ไม่มีรายงานการหายของของเหลวจากหูในช่วงเวลาอื่น จากรายงานแบบบรรยายไม่พบความแตกต่างในคุณภาพชีวิที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพระหว่างกลุ่ม การได้ยินหรือภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรง (หลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำมาก)

การศึกษา 1 รายการ (ผู้เข้าร่วม 136 คน) ใช้ ยาฆ่าเชื้อเฉพาะที่ เป็นการรักษาพื้นฐานในทั้งสองกลุ่มและพบการหายของของเหลวจากหูที่คล้ายคลึงกันระหว่าง amoxicillin และกลุ่มที่ไม่มีการรักษาในช่วง 3 ถึง 4 เดือน (RR 1.03, 95% CI 0.75 ถึง 1.41; ผู้เข้าร่วม 136 คน; 1 การศึกษา ; หลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำมาก) รายงานแบบบรรยายระบุว่าไม่มีหลักฐานของความแตกต่างในการได้ยิน หรือสงสัยว่าเป็นพิษต่อหู (ทั้งหลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำมาก) ไม่มีการรายงานผลลัพธ์รองอื่น ๆ

4. ยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายชนิดต่างๆ

นี่คือบทสรุปของการเปรียบเทียบ 4 ครั้งโดยเปรียบเทียบยาปฏิชีวนะที่แตกต่างกัน การศึกษา 8 รายการเปรียบเทียบยาปฏิชีวนะทั่วร่างกายชนิดต่างๆ: quinolones กับ beta-lactams (4 การศึกษา), lincosamides กับ nitroimidazoles (1 การศึกษา) และการเปรียบเทียบ beta-lactams ประเภทต่างๆ (3 การศึกษา) ไม่สามารถสรุปได้ว่ามียาปฏิชีวนะทั่วร่างกาย กลุ่มหรือชนิดใดที่ดีกว่าในแง่ของการหายของของเหลวจากหู การศึกษาไม่ได้รายงานเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์อย่างดี

ข้อสรุปของผู้วิจัย

มีหลักฐานจำนวนจำกัดที่จะตรวจสอบว่ายาปฏิชีวนะทั่วร่างกายมีประสิทธิผลในการแก้ปัญหาการไหลของของเหลวจากหูสำหรับผู้ที่มี CSOM หรือไม่ เมื่อใช้เพียงอย่างเดียว (มีหรือไม่มีการล้างหู) เราไม่แน่ใจมากว่ายาปฏิชีวนะทั่วร่างกายมีประสิทธิผลมากกว่ายาหลอก หรือไม่มีการรักษา เมื่อเพิ่มเข้าไปกับวิธีการที่มีประสิทธิผล เช่นยาปฏิชีวนะเฉพาะที่ดูเหมือนว่าจะมีความแตกต่างน้อยหรือไม่มีความแตกต่างในการหายของการไหลของของเหลวออกทางหู (มีหลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) ข้อมูลมีเฉพาะสำหรับยาปฏิชีวนะบางประเภทเท่านั้น และยังไม่แน่นอนว่ายาปฏิชีวนะทั่วร่างกายประเภทหนึ่งอาจมีประสิทธิผลมากกว่าอีกกลุ่ม ผลข้างเคียงของยาปฏิชีวนะทั่วร่างกาย มีรายงานไม่ดีในการศึกษาที่รวบรวมนำเข้า เนื่องจากเราพบหลักฐานที่น้อยมากสำหรับประสิทธิภาพ ความเป็นไปได้ที่จะเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์อาจลดการใช้สำหรับ CSOM

บันทึกการแปล

แปลโดย ศ.นพ. ภิเศก ลุมพิกานนท์ ภาควิชา สูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัย ขอนแก่น เมื่อ 15 กุมภาพันธ์ 2021

Citation

Chong LY, Head K, Webster KE, Daw J, Strobel NA, Richmond PC, Snelling T, Bhutta MF, Schilder AGM, Brennan-Jones CG. Systemic antibiotics for chronic suppurative otitis media. Cochrane Database of Systematic Reviews 2025, Issue 6. Art. No.: CD013052. DOI: 10.1002/14651858.CD013052.pub3.