เรื่องนี้มีประเด็นอะไร
อาการคัน (ศัพท์ทางการแพทย์คือ pruritus) เป็นปัญหาที่พบบ่อยสำหรับผู้ที่เป็นโรคไตเรื้อรัง (CKD) อาการคันอาจส่งผลต่อคุณภาพชีวิตอย่างมากและอาจนำไปสู่ภาวะซึมเศร้าหรือเพิ่มความเสี่ยงต่อการเสียชีวิต ไม่มีการใช้กันอย่างแพร่หลายหรือมีความเห็นร่วมกันในแนวทางการรักษาอาการคันที่เกี่ยวข้องกับ CKD
เราทำอะไร
เราพบการศึกษา 92 เรื่อง มีผู้เข้าร่วม 4,466 คน และมีการรักษา 30 วิธีสำหรับอาการคันที่เกี่ยวข้องกับ CKD การรักษาแบบควบคุมเป็นทั้งยาหลอกหรือการรักษาอื่น (ใช้น้อยกว่า) สำหรับอาการคันที่เกี่ยวข้องกับ CKD
เราค้นพบอะไร
ยาประเภทหนึ่ง (กาบาเพนตินและพรีกาบาลิน) ซึ่งมีผลต่อการส่งสื่อประสาททั่วไปจะช่วยลดอาการคันในผู้ป่วย CKD Ondansetron ซึ่งเป็นยาต้านอาการคลื่นไส้เป็นการรักษาอีกวิธีหนึ่งที่ได้รับการศึกษาเป็นอย่างดี และดูเหมือนว่าไม่มีความเกี่ยวข้องอย่างมีนัยสำคัญกับการลดอาการคัน ยา Kappa-opioid (nalfurafine) ช่วยลดอาการคันได้เล็กน้อย มีข้อมูลน้อยเกินไป เกี่ยวกับการรักษาที่เหลือสำหรับการประเมินประสิทธิภาพอย่างละเอียดในการบรรเทาอาการคันหรือไม่ว่าจะมีฤทธิ์ลดอาการคันหรือไม่
ยาทั้งสามชนิดดังกล่าวข้างต้นได้รับการศึกษาอย่างดีโดยมีหลักฐานคุณภาพสูง การรักษาอื่น ๆ ที่ศึกษามีคุณภาพต่ำถึงปานกลาง
การศึกษาแทบไม่ได้รายงานผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นระหว่างการรักษา อย่างไรก็ตาม ไม่มีรายงานผลข้างเคียงรุนแรง ไม่สามารถประเมินเกี่ยวกับอันตรายได้
บทสรุป
ยาที่ออกฤทธิ์เหมือนสารสื่อประสาท (กาบาเพนตินและพรีกาบาลิน) ช่วยลดอาการคันในผู้ป่วย CKD วิธีการอื่นๆ ไม่ได้ผล หรือจำเป็นต้องศึกษาเพิ่มเติมเพื่อหาข้อสรุป
RCT ของการวิเคราะห์ meta-analysis นี้ประกอบด้วยวิธีการจำนวนมากพร้อมด้วยชุดเปรียบเทียบที่หลากหลาย สำหรับหลายวิธีการ ก็มีจำนวนการทดลองน้อย ทำให้มีความท้าทายต่อการวิเคราะห์ meta-analysis
จากการรักษาทั้งหมดสำหรับอาการคันจากภาวะที่มียูเรียอยู่ในเลือดสูงกว่าปกติ พบว่า gabapentinoids (gabapentin และ pregabalin) มีการศึกษามากที่สุด และแสดงให้เห็นว่าคะแนนอาการคันลดลงมากที่สุด RCTs เพิ่มเติมในอนาคตดูเหมือนไม่น่าจะเปลี่ยนแปลงการค้นพบนี้อย่างมีนัยสำคัญ แม้การทดลองนั้นจะมีขนาดที่เทียบเท่าการทดลองใหญ่ที่สุดที่ได้รวมอยู่ในการทบทวนนี้ Kappa-opioid agonist (ส่วนใหญ่เป็น nalfurafine) อาจลดอาการคันได้ แต่การเปรียบเทียบทางอ้อมแสดงให้เห็นว่ามีผลเล็กน้อยเมื่อเทียบกับ GABA analogues
หลักฐานสำหรับ montelukast ขมิ้น สังกะสีซัลเฟต ชนิดรับประทาน และการใช้ยาทาเฉพาะที่แคปไซซิน แสดงว่าคะแนนอาการคันลดลง อย่างไรก็ตาม การลดลงได้รับการรายงานในการศึกษาขนาดเล็กและควรต้องตรวจสอบเพิ่มเติม Ondansetron ไม่ลดอาการคัน ค่อนข้างไม่น่าเป็นไปได้ที่การศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับ ondansetron จะเปลี่ยนผลลัพธ์นี้
อาการคันในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง (CKD) เป็นเรื่องปกติ โดยทำให้เกิดความวิตกกังวลและเกี่ยวข้องกับภาวะซึมเศร้า คุณภาพชีวิตลดลงและเสียชีวิตเพิ่มขึ้น การรักษาขั้นแรกที่พบบ่อยที่สุดคือการใช้ยาแก้แพ้ แม้ว่าจะไม่มีหลักฐานที่ชัดเจนสำหรับอาการคันจากภาวะที่มียูเรียอยู่ในเลือดสูงกว่าปกติ มีคำแนะนำและแนวทางสำหรับการรักษาเพียงเล็กน้อย
เรามุ่งเป้าที่จะพิจารณา: 1) ประโยชน์และอันตราย (ทั้งแบบสัมบูรณ์และแบบสัมพัทธ์) ของวิธีการ แบบใช้เฉพาะที่และทั้งหมดสำหรับการรักษาอาการคันจากภาวะที่มียูเรียอยู่ในเลือดสูงกว่าปกติ ไม่ว่าจะเป็น intervention เดียวหรือร่วมกัน เมื่อเปรียบเทียบกับยาหลอกหรือการดูแลมาตรฐาน และ 2) ความแรงหรือความถี่ในการใช้ยา ระยะของโรคไตหรือวิธีการฟอกเลือดที่ใช้ (ถ้ามี) ในกรณีที่ผลของ intervention เหล่านี้แตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับวิธีการร่วม
เราได้สืบค้นใน Cochrane Kidney และ Transplant Register of Studies จนถึงวันที่ 17 ธันวาคม 2019 ผ่านการติดต่อกับ Information Specialist โดยใช้คำค้นหาที่เกี่ยวข้องกับการทบทวนนี้ โดยสืบค้นจากการศึกษาที่ลงทะเบียนในฐานข้อมูล ดังนี้ CENTRAL, MEDLINE และ EMBASE, เอกสารการประชุมวิชาการ, the International Clinical Trials Register (ICTRP) Search Portal และ ClinicalTrials.gov
การทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มเปรียบเทียบ (RCTs) ในผู้ใหญ่ที่มี CKD ระยะที่ 4 หรือ 5 เปรียบเทียบการรักษา (ทางเภสัชวิทยาของยาเฉพาะที่ การรับปัจจัยเสี่ยง วิธีการฟอกเลือด) สำหรับ CKD ที่มีอาการคันกับยาหลอกหรือการรักษาอื่น ๆ
ผู้เขียนสองคนมีอิสระในการศึกษาและประเมินคุณภาพการศึกษา วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ random effects meta-analysis โดยประมาณค่าเปรียบเทียบผลของการรักษากับยาหลอก หากเป็นไปได้จะทำการประมาณค่าประสิทธิภาพสัมพันธ์ระหว่างการรักษา วัดความรุนแรงของอาการคันโดยใช้ข้อมูลแบบต่อเนื่องจนถึงสามเดือน นำเสนอด้วยความแตกต่างของค่าเฉลี่ย (MD) หรือความแตกต่างของค่าเฉลี่ยมาตรฐาน (SMD) รายงานผลข้างเคียงโดยทำเป็นตารางนำเสนอข้อมูล ความเชื่อมั่นของหลักฐานการประเมินโดยใช้วิธีการ GRADE
RCT 92 เรื่อง สุ่มผู้เข้าร่วม 4,466 คน การศึกษา 58 เรื่อง (ผู้เข้าร่วม 3,285 คน) ให้ข้อมูลที่เพียงพอที่จะวิเคราะห์แบบ meta-analysis ในจำนวนนี้ 30 เรื่อง เปรียบเทียบ ระหว่างวิธีการรักษากับยาหลอกหรือกลุ่มควบคุม Visual Analogue Scale (VAS) แบบ 10 ซม. เป็นเครื่องมือหลักในการรายงานอาการคัน และคะแนน Duo ใช้ในการศึกษาส่วนน้อย
GABA analogues ได้แก่ gabapentin และ pregabalin ลดอาการคันในผู้ป่วย CKD (การศึกษา5 เรื่อง ผู้เข้าร่วม 297 คน: VAS ลดลง 4.95 ซม., 95% CI 5.46 ถึง 4.44 เมื่อเทียบกับยาหลอก; หลักฐานความเชื่อมั่นสูง) Kappa opioid agonists รวมทั้ง nalfurafine ยังช่วยลดอาการคันในประชากรกลุ่มนี้ (การศึกษา 6 เรื่อง ผู้เข้าร่วม 661 คน: VAS ลดลง 1.05 ซม., 95% CI 1.40 ถึง 0.71 เมื่อเทียบกับยาหลอก; หลักฐานความเชื่อมั่นสูง) Ondansetron มีผลต่อคะแนนอาการคันเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลย (การศึกษา 3 เรื่อง ผู้เข้าร่วม 183 คน: VAS ลดลง 0.38 ซม., 95% CI 1.04 ถึง 0.29 เมื่อเทียบกับยาหลอก; หลักฐานความเชื่อมั่นสูง) มีรายงานความรุนแรงของอาการคันที่ลดลงด้วย montelukast ขมิ้น สังกะสีซัลเฟตชนิดรับประทาน และการใช้ยาทาเฉพาะที่แคปไซซิน สำหรับวิธีการอื่นทั้งหมดหลักฐานความเชื่อมั่นระดับต่ำถึงปานกลางและ วิธีการนั้นมีผลที่ไม่แน่นอนต่ออาการคันจากภาวะที่มียูเรียอยู่ในเลือดสูงกว่าปกติ
การศึกษา 6 เรื่อง ได้รับการสนับสนุนทางการเงินหลักจากผู้ผลิตที่เกี่ยวข้อง โดย 6 เรื่อง ขาดการปกปิดกลุ่มการรักษา และการศึกษา 11 เรื่อง มีผู้เข้าร่วม 15 คนหรือน้อยกว่า RCT ที่เก่ากว่าและมีขนาดเล็กมักล้มเหลวในการปฏิบัติตามมาตรการ intention-to-treat ของการวิจัย จากการออกกลางคันที่อธิบายไม่ได้หลังจากการสุ่ม
ผลข้างเคียงโดยทั่วไป ใน RCT ทั้งหมด มีการรายงานไม่ดีและไม่สอดคล้องกัน ไม่พบผลข้างเคียงที่รุนแรงในการศึกษา
แปลโดย เพียงจิตต์ ธารไพรสาณฑ์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น เมื่อวันที่ 16 มกราคม 2021