Pytanie badawcze

Jak skuteczna jest szpitalna specjalistyczna opieka paliatywna nad ciężko chorymi dorosłymi i ich opiekunami, a także czy taka opieka jest opłacalna kosztowo?

Dlaczego to pytanie jest ważne?

Opieka paliatywna ma na celu poprawę jakości życia osób cierpiących na choroby terminalne (tj. takie, których nie można wyleczyć i które prowadzą do śmierci pacjenta). Celem takiej opieki jest pomoc pacjentom, ich nieodpłatnym opiekunom i rodzinom w radzeniu sobie z objawami wywołującymi niepokój (na przykład z bólem) oraz zaspokojenie potrzeb pacjentów i nieodpłatnych opiekunów w zakresie wsparcia psychologicznego, społecznego i duchowego. Opieka paliatywna znana jest jako podejście holistyczne, ponieważ uwzględnia „całego” pacjenta i jego sieć wsparcia – nie tylko chorobę i jej objawy. Opieką zajmuje się zazwyczaj zespół, w skład którego mogą wchodzić lekarze, pielęgniarki, farmaceuci, inni pracownicy służby zdrowia, pracownicy socjalni, duchowni lub wolontariusze.

Coraz więcej szpitali zapewnia specjalistyczne usługi w zakresie opieki paliatywnej (znane jako szpitalna specjalistyczna opieka paliatywna). Ten rodzaj opieki może być zapewniony:

– w szpitalu – dla pacjentów szpitalnych lub ambulatoryjnych;

– lub jako „szpital w domu” – co oznacza, że zespół szpitalny odwiedza pacjentów tam gdzie mieszkają;

– lub w różnych miejscach (np. w szpitalu i w domu).

Aby dowiedzieć się, czy ten rodzaj opieki przynosi korzyści pacjentom i ich nieodpłatnym opiekunom oraz jak opłacalne kosztowo jest to rozwiązanie, przejrzeliśmy dowody z badań naukowych.

Jak zidentyfikowaliśmy i oceniliśmy dane?

Po pierwsze, szukaliśmy wszystkich istotnych badań w literaturze medycznej. Przede wszystkim szukaliśmy:

– badań z randomizacją (RCT): są to badania, w których uczestnicy są losowo przydzielani do różnych grup badanych. Ten typ badań dostarcza najbardziej wiarygodnych danych na temat efektów leczenia;

– badań, w których porównywano szpitalną specjalistyczną opiekę paliatywną z opieką szpitalną bez specjalistycznej opieki paliatywnej, opieki otrzymywanej w miejscu zamieszkania lub opieki hospicyjnej poza szpitalem.

Następnie porównaliśmy wyniki i podsumowaliśmy dane ze wszystkich badań. Na koniec oceniliśmy jakość danych naukowych. Uwzględniliśmy takie czynniki, jak: sposób prowadzenia badań, zakres badań, spójność wyników między badaniami. W oparciu o naszą ocenę, sklasyfikowaliśmy jakość danych naukowych jako bardzo niską, niską, umiarkowaną lub wysoką.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 42 badania, które objęły łącznie 6678 pacjentów i 1101 opiekunów lub członków rodziny. Pacjenci cierpieli na: raka (21 badań); zaawansowaną chorobę, która nie była chorobą nowotworową (14 badań) lub połączenie raka z chorobą nierakową (mieszane dolegliwości) (7 badań). Pacjenci w sześciu spośród 14 badań nienowotworowych chorowali na niewydolność serca. Prawie połowę badań (19) przeprowadzono w USA. W 13 badaniach przedstawiono informacje na temat kosztów tego rodzaju opieki.

Dane naukowe z badań, które znaleźliśmy wskazują na to, że w porównaniu ze standardową opieką:

– szpitalna specjalistyczna opieka paliatywna może nieznacznie poprawić u pacjentów jakość życia związaną ze zdrowiem, zmniejszyć obciążenie chorobą oraz zwiększyć zadowolenie z opieki;

– objęcie szpitalną specjalistyczną opieką paliatywną może zwiększyć prawdopodobieństwo zgonu pacjenta w preferowanym przez niego miejscu.

Nie jest jasne, jaki wpływ ma objęcie szpitalną specjalistyczną opieką paliatywną na natężenie bólu, obciążenie opiekunów lub ryzyko zdarzeń niepożądanych. Wynika to z faktu, że znalezione przez nas dowody nie były przekonujące (dane naukowe o bardzo niskiej jakości). Podobnie, ze względu na to, że dane dotyczące kosztów były bardzo niskiej jakości, nie jest jasne, na ile opłacalna kosztowo jest szpitalna specjalistyczna opieka paliatywna.

Co to oznacza?

W porównaniu ze standardową opieką, szpitalna specjalistyczna opieka paliatywna może nieznacznie poprawić u pacjentów jakość życia związaną ze zdrowiem, zmniejszyć obciążenie chorobą oraz zwiększyć ich zadowolenie z opieki. Może to również zwiększyć prawdopodobieństwo spędzenia ostatnich chwil życia w domu. Przyszłe badania prawdopodobnie zmienią te ustalenia, ponieważ są one oparte na dowodach o niskiej jakości. Potrzebujemy zatem dalszych badań, aby ocenić wpływ szpitalnej specjalistycznej opieki paliatywnej na inne wyniki, takie jak: natężenie bólu, obciążenie opiekunów, ryzyko zdarzeń niepożądanych i opłacalność kosztowa.

Na ile aktualny jest ten przegląd?

Dane naukowe zawarte w niniejszym przeglądzie są aktualne do sierpnia 2019 roku.