Główne zagadnienia

Obecnie istnieje niewiele danych naukowych wspierających personalizację lub dostosowanie interwencji dla dzieci z zaburzeniami zachowania. Istniejące dane naukowe są niskiej jakości. W związku z tym nie jest jasne, czy personalizacja interwencji może poprawić wyniki u dzieci z zaburzeniami zachowania. Konieczne jest przeprowadzenie dalszych, dobrej jakości badań.

Co to są problemy z zachowaniem?

Problemy z zachowaniem to szereg destrukcyjnych zachowań w dzieciństwie, które mogą mieć negatywny wpływ na życie jednostki. Problemy z zachowaniem mogą prowadzić do trudności w późniejszym okresie dorastania i dorosłości, w tym zachowań antyspołecznych, nadużywania substancji psychoaktywnych, trudności w edukacji i problemów ze zdrowiem psychicznym.

Zaproponowano, że istnieją różne podgrupy dzieci z zaburzeniami zachowania. Podgrupy te obejmują: różnice w wieku rozpoczęcia problemów z zachowaniem, trudności emocjonalne, zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, cechy rodziców, poziom agresji w ramach zachowań antyspołecznych oraz wpływ czynników genetycznych i środowiskowych w odniesieniu do niewrażliwych cech nieemocjonalnych. Te podgrupy dzieci mogą różnie reagować na leczenie, dlatego ważne jest ustalenie, czy ukierunkowanie interwencji na te podgrupy dzieci może skutkować lepszymi wynikami.

Ukierunkowane lub spersonalizowane interwencje to takie, które dostosowują różne aspekty leczenia do potrzeb określonych podgrup rodziców i dzieci. Na przykład podgrupa dzieci z problemami z zachowaniem doświadczających konfliktu między rodzicami (nieporozumień między rodzicami) mogłaby potencjalnie odnieść korzyści z programu rodzicielskiego dostosowanego tak, by zawierał dodatkowe sesje skupiające się na konflikcie między rodzicami i oferujące konkretne techniki radzenia sobie z tą kwestią. Niezindywidualizowana interwencja obejmowałaby jedynie program rodzicielski, a nie dodatkowe sesje koncentrujące się na konflikcie między rodzicami.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

W niniejszym przeglądzie oceniono, czy zindywidualizowane interwencje, które zostały dostosowane lub opracowane dla określonej podgrupy dzieci z problemami z zachowaniem, są skuteczne w poprawie problemów z zachowaniem.

Co zrobiliśmy w tym celu?

Przeprowadziliśmy szeroko zakrojone wyszukiwanie w 13 bazach danych. Przeszukaliśmy również listy referencyjne uwzględnionych badań i skontaktowaliśmy się z ekspertami.

Wybraliśmy tylko badania z randomizacją (RCT). W tego typu badaniach uczestnicy są przydzielani do grup losowo. Jedna grupa otrzymuje terapię, a druga inne leczenie lub brak jakiejkolwiek interwencji. RCT mają na celu zmniejszenie ryzyka błędu systematycznego (powodującego wypaczenie wyników – przyp. tłum.) w badaniach klinicznych.

Podgrupy dzieci z problemami z zachowaniem podzielono na 3 szerokie kategorie: dzieci z współwystępującymi zaburzeniami (np. trudnościami emocjonalnymi), cechy rodziców (np. konflikt między rodzicami) lub okoliczności rodzinne/środowiskowe (np. rodziny wiejskie).

We wszystkich badaniach porównywano spersonalizowane interwencje z interwencjami niespersonalizowanymi.

Połączyliśmy wyniki z kilku badań, w których wykorzystywano te same środki do oceny poprawy w zakresie problemów z zachowaniem dzieci. Tam, gdzie nie było to możliwe, opisujemy badania indywidualnie.

Czego się dowiedzieliśmy?

Zidentyfikowaliśmy 13 badań RCT obejmujących 858 uczestników. 7 badań przeprowadzono w USA, 5 w Australii i 1 badanie w Niemczech. W 11 badaniach zgłoszono źródło finansowania, przy czym 5 badań otrzymało dotacje z Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego. W sumie badania wsparło 15 różnych fundatorów.

Niewiele było danych naukowych z tych badań, że spersonalizowane interwencje były bardziej skuteczne niż niespersonalizowane w zakresie poprawy problemów z zachowaniem dzieci lub zachowań destrukcyjnych.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Mamy niewielkie zaufanie do odnalezionych danych naukowych, ponieważ wiele badań miało ograniczenia związane z projektem samego badania. Istniało również zróżnicowanie w długości leczenia i sposobie jego przeprowadzenia. Oznacza to, że musimy być ostrożni w interpretacji znalezionych wyników i mogą one nie być wiarygodne.

Na ile aktualne są przedstawione dane naukowe?

Przeanalizowano badania opublikowane do lutego 2022.