پیامهای کلیدی
-
داروهای ضداحتقان (دکونژستانت (decongestant)) یا آنتیهیستامین گاهی برای کودکان مبتلا به عفونت حاد گوش میانی (اوتیت میانی حاد (acute otitis media; AOM)) تجویز میشوند.
-
مشخص نیست که داروهای ضداحتقان یا آنتیهیستامینها درمانهای موثری هستند یا در صورت استفاده برای درمان اوتیت میانی حاد، عوارض جانبی ناخواستهای را ایجاد میکنند یا خیر.
-
از آنجاکه شواهد موجود بسیار نامطمئن است، انجام مطالعات بزرگ بیشتر ممکن است ارزشمند نباشند.
اوتیت میانی حاد چیست؟
اوتیت میانی حاد (AOM) یک عفونت باکتریایی گوش میانی است. این بیماری شایعترین عفونت باکتریایی در کودکان و شایعترین دلیل درمان کودک با آنتیبیوتیک در سراسر جهان است. این عفونت معمولا در طول سرماخوردگی یا پساز آن ایجاد میشود. نشانهها شامل شروع ناگهانی گوشدرد، تب، التهاب، و گاهی ترشح از کانال گوش است. گاهی پساز عفونت، مایع در گوش میانی تجمع مییابد که میتواند شنوایی را مختل کند.
اوتیت میانی حاد چگونه درمان میشود؟
بهطور مرسوم، AOM با آنتیبیوتیکها درمان میشود. بااینحال، عفونت اغلب بدون درمان برطرف میشود، و بروز عوارض (مانند گسترش عفونت به جمجمه یا مغز) نادر است. امروزه اکثر دستورالعملهای درمانی تحت نظر قرار دادن بیمار (watchful waiting) را توصیه میکنند، به این معنی که بلافاصله آنتیبیوتیک تجویز نشود، بلکه صبر کنیم تا ببینیم وضعیت بدتر میشود یا عفونت در عرض دو یا سه روز بهبود نمییابد. برای کودکانی که درد و تب دارند، اغلب داروهای مسکّن مانند پاراستامول یا ایبوپروفن تجویز میشود. برخی محققان پیشنهاد کردهاند که دیگر داروهای بدون نیاز به نسخه مانند ضداحتقانها و آنتیهیستامینها میتوانند با کاهش التهاب گوش میانی ناشی از عفونت، به درمان AOM کمک کنند. داروهای ضداحتقان معمولا برای درمان گرفتگی بینی، و آنتیهیستامینها اغلب برای تسکین نشانههای آلرژی استفاده میشوند. آنها بهصورت قرص، شربت، و اسپری بینی در دسترس قرار دارند.
ما به دنبال چه یافتهای بودیم؟
ما خواستیم بدانیم که مصرف داروهای ضداحتقان و آنتیهیستامینها، بهتنهایی یا بهصورت ترکیبی، به عنوان دارودرمانی برای AOM در کودکان، چه تاثیری بر موارد زیر دارند:
-
بهبودی در AOM؛
-
گوشدرد؛
-
تعداد عوارض ناشی از عفونت؛ و
-
وجود مایع در گوش میانی پساز عفونت.
ما همچنین خواستیم بدانیم که داروهای ضداحتقان یا آنتیهیستامین با ایجاد عوارض جانبی ناخواستهای مرتبط هستند یا خیر.
ما چهکاری را انجام دادیم؟
ما به دنبال یافتن مطالعاتی بودیم که تاثیر درمانی ضداحتقانها و آنتیهیستامینها را در کودکان مبتلا به AOM مقایسه کردند. نتایج آنها را مقایسه و خلاصه کرده، و سطح اعتماد خود را به شواهد، براساس عواملی مانند روشهای انجام و حجم نمونه مطالعه، رتبهبندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 15 مطالعه (با 3066 شرکتکننده) را در این مطالعه مروری وارد کردیم. در 12 مطالعه، کودکان سه ماه تا 15 سال حضور داشتند. یک مطالعه شامل چند بزرگسال نیز بود، و یک مطالعه ممکن است افراد 18 سال را هم وارد کرده باشد. مطالعات بین سالهای 1965 و 2003 انجام شدند، و بین یک سال تا پنج سال به طول انجامیدند. برخی از مطالعات طول دوره مطالعه را گزارش نکردند. آنها در ایالات متحده آمریکا، دانمارک، کانادا، و بریتانیا انجام شدند. هشت مطالعه، داروهای ضداحتقان یا آنتیهیستامینها را به شکل قرص یا شربت با دارونما (placebo) (درمان ساختگی) یا عدم درمان مقایسه کردند. ما این موارد را به عنوان مقایسههای اصلی مرور خود در نظر گرفتیم. هیچ مطالعهای اسپریهای بینی ضداحتقان یا آنتیهیستامینها را بررسی نکرد. در 12 مطالعه، کودکان هر دو گروه، آنتیبیوتیک نیز دریافت کردند.
مشخص نیست که داروهای ضداحتقان با بروز عوارض جانبی ناخواسته بیشتری همراه بوده یا بر گوشدرد یا وجود مایع در گوش میانی پساز عفونت تاثیر دارند یا خیر. ما هیچ مطالعهای را نیافتیم که به ما در پاسخ به این سوال که داروهای ضداحتقان بر بهبودی از AOM تاثیر دارند یا خیر، کمک کند. داروهای ضداحتقان ممکن است تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر خطر بروز عوارض شدید داشته باشند.
مشخص نیست که آنتیهیستامینها چه تاثیری بر بهبودی از AOM دارند، با عوارض جانبی ناخواسته همراه بوده یا گوشدرد را کاهش میدهند. آنتیهیستامینها ممکن است تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر خطر ایجاد عوارض شدید یا وجود مایع در گوش میانی پساز عفونت داشته باشند.
هیچ مطالعه در حال انجامی در حال بررسی این سوال نیست.
محدودیتهای شواهد چه هستند؟
ما به شواهد مربوط به مزایا و خطرات مصرف ضداحتقانها و آنتیهیستامینها به عنوان درمان کمکی AOM در کودکان اطمینان نداریم. این مطالعات عموما بسیار کوچک بودند و از روشهایی استفاده کردند که احتمالا باعث ایجاد خطا در نتایج آنها میشد، مانند اینکه کودکان یا محققان میدانستند کودکان چه داروهایی را دریافت کردند.
این شواهد تا چه زمانی بهروز است؟
شواهد تا 19 فوریه 2025 بهروز است.
مطالعه چکیده کامل
اهداف
ارزیابی مزایا و خطرات مصرف داروهای ضداحتقان و آنتیهیستامینها در درمان اوتیت میانی حاد در کودکان.
روشهای جستوجو
در فوریه 2025 در CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL، پورتال کارآزماییهای سازمان جهانی بهداشت (WHO) و ClinicalTrials.gov به جستوجو پرداختیم. فهرست منابع مقالات مرتبط را برای یافتن مطالعات بیشتر بررسی کردیم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد در مورد مزایا و خطرات مصرف ضداحتقانهای خوراکی یا بینی یا آنتیهیستامینها برای کودکان مبتلا به AOM بسیار نامطمئن است. از سال 2003 هیچ کارآزمایی مرتبطی منتشر نشده است. هیچ مطالعهای در حال انجام نیست.
حمایت مالی
این مرور کاکرین هیچ بودجه اختصاصی دریافت نکرد.
ثبت
پروتکل (2023): doi.org/10.1002/14651858.CD015839
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
ین مرور کاکرین در ابتدا به زبان انگلیسی منتشر شد. مسوولیت صحت ترجمه بر عهده تیم ترجمه است که آن را تهیه کرده است. روند ترجمه با دقت انجام شده و از فرآیندهای استاندارد برای تضمین کنترل کیفیت پیروی میکند. با این حال، در صورت عدم تطابق، ترجمههای نادرست یا نامناسب، متن اصلی انگلیسی معتبر است.
