پیامهای کلیدی
-
افرادی که دچار خراش قرنیه (corneal abrasion) (خراشهایی روی لایه بیرونی شفاف و محافظ چشم) هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونتهای چشمی قرار دارند.
-
ما مرور منتشرشده قبلی را بهروز کردیم، اما شواهد کافی را به دست نیاوردیم مبنی بر اینکه قطرهها یا پمادهای چشمی حاوی آنتیبیوتیکها در مقایسه با دارونما (placebo) (درمان ساختگی)، یا نسبت به نوع دیگری از آنتیبیوتیکها برای پیشگیری از بروز عفونتهای چشمی یا تسریع در بهبودی پساز خراش قرنیه مفید هستند.
-
تعداد مشابهی از افراد، صرفنظر از آنتیبیوتیکهای دریافتی، دچار عوارض جانبی خفیفی مانند سوزش یا واکنشهای آلرژیک شدند.
خراش قرنیه چیست؟
قرنیه همان لایه شفاف حفاظتی بخش خارجی چشم است. خراش قرنیه عبارت است از سائیدگی قرنیه، که معمولا در اثر تروماهای مکانیکی، یک جسم خارجی در چشم، سوختگیهای شیمیایی، یا لنزهای تماسی ایجاد میشود.
خراش قرنیه چگونه مدیریت میشود؟
سائیدگی قرنیه باعث درد و سوزش میشود، بنابراین متخصصان مراقبتهای سلامت برای کاهش درد، داروی مسکّن تجویز میکنند. برخی نیز ممکن است برای پیشگیری از ابتلا به عفونت چشم، آنتیبیوتیک تجویز کنند.
ما به دنبال چه یافتهای بودیم؟
ما خواستیم دریابیم که قطرهها یا پمادهای آنتیبیوتیک چشمی میتوانند از بروز عفونت چشم پساز خراش قرنیه پیشگیری کنند یا خیر. تمامی مطالعات مرتبط را برای پاسخ به این سوال گردآوری و آنالیز کردیم. ما همچنین خواستیم بدانیم که آنتیبیوتیکها عوارض جانبی را ایجاد میکنند یا خیر.
ما چهکاری را انجام دادیم؟
متون علمی پزشکی را برای یافتن مطالعاتی جستوجو کردیم که آنتیبیوتیکها را برای پیشگیری از بروز عفونت چشم به دنبال خراش قرنیه بررسی کردند. نتایج این مطالعات را مقایسه و خلاصه کرده و اطمینان خود را به این شواهد بر اساس عواملی مانند روشهای انجام و حجمنمونه مطالعات، رتبهبندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
ما چهار کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده (مطالعاتی که در آنها شرکتکنندگان بهصورت تصادفی به یکی از دو یا چند گروه درمانی اختصاص داده میشوند) را با مجموع 998 نفر پیدا کردیم. دو مطالعه در بریتانیا، یک مورد در دانمارک و دیگری در کره جنوبی انجام شدند. اکثر شرکتکنندگان دچار خراشیدگی قرنیه ناشی از تروما یا پساز خارج کردن جسم خارجی از چشم بودند. این مطالعات قطرهها یا پمادهای چشمی حاوی آنتیبیوتیک را با یک آنتیبیوتیک دیگر یا یک دارونما غیرآنتیبیوتیکی (درمان ساختگی) مقایسه کردند. تمام مطالعات بیشاز دو دهه پیش انجام شدند. دو مطالعه از شرکتهای داروسازی حمایت مالی دریافت کردند.
این مطالعات شواهد بسیار مبهمی را ارائه دادند مبنی بر اینکه آنتیبیوتیکها به پیشگیری از عفونت چشم در افراد مبتلا به خراش قرنیه کمک میکنند یا خیر. در یک مطالعه، آنتیبیوتیکها ممکن است تعداد افرادی را که به عفونت چشم مبتلا شدند، اندکی افزایش داده باشند، اما شواهد به اندازه کافی قوی نبودند تا بتوان نتیجهگیری قطعی کرد. احتمالا تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در بهبودی طی 48 ساعت میان افرادی که از آنتیبیوتیک استفاده کردند و افرادی که با دارونما یا دیگر انواع آنتیبیوتیک درمان شدند، وجود داشت. هیچیک از مطالعات واردشده، کاهش درد تا نصف یا بیشتر را پساز یک روز، تغییر بینایی در یک ماه، تغییر در سطح درد در طول روز اول، و هرگونه مشکل ناشی از خراش قرنیه را در طول دوره مطالعه بررسی نکردند.
عوارض جانبی ناخواسته ناشی از درمان، مانند سوزش یا واکنشهای آلرژیک، عموما خفیف بوده و در تعداد مشابهی از افراد در همه گروههای درمانی رخ دادند. در یک مطالعه، صرفنظر از درمان دریافتی، حدود یک نفر از هر سه شرکتکننده، دچار ناراحتی یا خارش شدند.
بهطور کلی، نتایج نشان میدهند که شواهد کافی و با کیفیت بالا برای حمایت یا رد استفاده از آنتیبیوتیکهای موضعی در پیشگیری از بروز عفونت یا بهبودی در افراد مبتلا به خراش قرنیه وجود ندارد.
شواهد به چه معناست؟
به دلیل فقدان شواهد قوی، نمیدانیم که استفاده از آنتیبیوتیکها میتوانند از عفونت چشم در افراد مبتلا به خراش قرنیه پیشگیری کنند یا خیر، و اینکه کدام آنتیبیوتیک برای این منظور بهتر از آنتیبیوتیک دیگر است.
این شواهد تا چه زمانی بهروز است؟
شواهد تا 28 مارچ 2025 بهروز است.
مطالعه چکیده کامل
خراشیدگی قرنیه (corneal abrasion)، یک اختلال شایع است که اغلب چشمپزشکان، پزشکان اورژانس، و پزشکان مراقبتهای اولیه با آن مواجه میشوند. آنتیبیوتیکهای چشمی، یکی از گزینههای مدیریت درمانی این وضعیت هستند. تا به امروز، خلاصه و ترکیب جامعی از شواهد در مورد پیشگیری آنتیبیوتیکی از خراشیدگی تروماتیک قرنیه در دسترس نبوده، بنابراین این مرور را برای ارزیابی شواهد فعلی در مورد این موضوع مهم انجام دادیم.
اهداف
ارزیابی مزایا و خطرات پروفیلاکسی آنتیبیوتیکی موضعی برای خراش قرنیه.
روشهای جستوجو
ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase.com، دو بانک اطلاعاتی دیگر، و دو پایگاه ثبت کارآزماییها را به همراه بررسی منابع برای شناسایی مطالعاتی که در این مرور وارد شدند، جستوجو کردیم. تاریخ آخرین جستوجو، 28 مارچ 2025 بود.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که به مقایسه یک آنتیبیوتیک با یک آنتیبیوتیک دیگر یا دارونما در کودکان و بزرگسالان مبتلا به خراش قرنیه به هر دلیلی، پرداختند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
از متدولوژی استاندارد کاکرین استفاده کرده و با استفاده از طبقهبندی سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE)، قطعیت مجموعه شواهد را برای پیامدهای از پیش تعیین شده درجهبندی کردیم.
نتایج اصلی
جستوجو در بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی، 8661 رکورد را به دست آورد. 7690 عنوان را غربالگری و پس از جدا کردن عناوین مشابه، آنها را خلاصه کردیم. تعداد 32 گزارش متن کامل را برای مرور بیشتر بازیابی کردیم. دو مطالعه را در این مرور وارد کردیم که در مجموع 527 چشم را در 527 شرکتکننده بهطور تصادفی بررسی کردند. یک مطالعه در دانمارک و دیگری در هند انجام شدند.
این دو مطالعه بیشتر پیامدهای اولیه و ثانویه از پیش تعیین شده ما را بررسی نکردند. اولین مطالعه، یک RCT گروه-موازی بود که پماد چشمی کلرامفنیکل (chloramphenicol) را با ژلهای چشمی اسید فوزیدیک (fusidic acid) مقایسه کرد (فواصل استفاده به وضوح گزارش نشد). این مطالعه، 153 شرکتکننده بزرگتر از 5 سال مبتلا به خراش قرنیه را در دانمارک با مدت پیگیری یک روزه، وارد مطالعه کرد. هیچ شرکتکنندهای در گروه اسید فوزیدیک مبتلا به عفونت ثانویه نشد، در حالی که در گروه کلرامفنیکل، سه شرکتکننده (4.1%) واکنش خفیفی را نشان دادند (خطر نسبی (RR): 0.15؛ 95% فاصله اطمینان: 0.01 تا 2.79؛ 144 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). سی-یک شرکتکننده (44.3%) در بازوی اسید فوزیدیک و 34 شرکتکننده در بازوی کلرامفنیکل (46.6%)، در روز 1 درمان (یعنی ناحیه خراشیدگی صفر و بدون عفونت) شدند (RR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.65 تا 1.34؛ 144 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). بدون ارائه دادههای خاص، مطالعه گزارش کرد که درجه شدت درد، متاثر از مداخلات دریافتی نبود. شایعترین عوارض جانبی گزارش شده، خارش و احساس ناراحتی در چشم بود که تقریبا در یک-سوم شرکتکنندگان در هر گروه رخ داد (شواهد با قطعیت پائین).
دومین RCT چند-مرکزی و دو-بازویی که در هند انجام شد، 374 شرکتکننده بزرگتر از 5 سال مبتلا به خراش قرنیه را که طی 48 ساعت پس از آسیب مراجعه کرده بودند، وارد مطالعه کرد. این مطالعه، تاثیر یک دوره درمان سه-روزه ترکیبی را از پماد چشمی کلرامفنیکل-کلوتریمازول یا کلرامفنیکل-دارونما (هر دو بازو با الگوی مصرف سه-بار در روز) بررسی کرد. در روز 3، تعداد 169 شرکتکننده (100%) در بازوی کلرامفنیکل-کلوتریمازول و 203 نفر از 205 شرکتکننده (99%) در بازوی کلرامفنیکل-دارونما، بدون باقی گذاشتن هیچ عارضهای درمان شدند، که به صورت اپیتلیالیزه کامل قرنیه بدون شواهدی از عفونت تعریف شد (RR: 1.01؛ 95% CI؛ 0.99 تا 1.03؛ 374 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). چهار شرکتکننده که به بازوی کلرامفنیکل-دارونما اختصاص داده شدند، دچار عوارض جانبی خفیفی شدند: دو شرکتکننده کموزیس (chemosis) و تحریک خفیف (1%)، و دو شرکتکننده اینفیلترههای کوچک، منفرد و استریل قرنیه (1%) (شواهد با قطعیت پائین).
نتیجهگیریهای نویسندگان
با توجه به اینکه شواهد حمایتکننده از استفاده از آنتیبیوتیک در خراش قرنیه قطعیت بسیار پائین دارند، قادر به حمایت از یک رژیم آنتیبیوتیکی خاص یا نتیجهگیری در مورد تاثیرات پروفیلاکسی آنتیبیوتیکی در پیشگیری از بروز عفونت چشمی یا تسریع در بهبود اپیتلیال نیستیم. تحقیقات آینده میتوانند RCTهایی را با قدرت کافی یا رویکردهای جایگزین را، مانند شبیهسازی کارآزمایی هدف (target trial emulation)، بررسی کنند، ضمن اینکه بر جمعیتهای پرخطر و فرمولاسیونهای آنتیبیوتیک تمرکز داشته باشند.
حمایت مالی
پروژه چشم و بینایی کاکرین ایالات متحده (Cochrane Eyes and Vision US Project) توسط کمکهای مالی UG1EY020522، موسسه ملی چشم (National Eye Institute)، و موسسات ملی سلامت (National Institutes of Health) پشتیبانی میشود.
ثبت
پروتکل (2021) DOI: 10.1002/14651858.CD014617 مرور اولیه (2022) DOI: 10.1002/14651858.CD014617.pub2
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
