موضوع چیست؟
ما می‌خواستیم بدانیم که آیا مصرف کلسیم به عنوان مکمل در زنان قبل یا در اوایل بارداری از ابتلای زنان باردار به پره‌اکلامپسی، فشار خون بالا، و سایر مشکلات جدی سلامت در دوران بارداری جلوگیری خواهد کرد یا خیر. ما می‌خواستیم بدانیم که آیا این مکمل‌ها می‌توانند بارداری، و همچنین تولد را برای نوزاد بهبود ببخشند یا خیر.
چرا این موضوع مهم است؟
زنانی که بعد از هفته 20ام بارداری، دچار فشارخون بالا شده و در ادرار آنها پروتئین دیده می‌شود، مبتلا به پره‌اکلامپسی شناخته می‌شوند. بسیاری از زنان، به ویژه زنانی که در کشورهای کم‌درآمد زندگی می‌کنند، کلسیم کافی در رژیم غذایی خود ندارند. نشان داده شده که مصرف کلسیم اضافی در طول نیمه دوم بارداری در این زنان، خطر ابتلا یه فشار خون بالا و پروتئین در ادرار، و سایر مشکلات مرتبط را مانند تشنج‌ها، سکته مغزی، مشکلات لخته شدن خون، تجمع مایع در ریه‌ها، نارسایی کلیوی، یا حتی مرگ، کاهش می‌دهد. دانستن این موضوع مهم است که با مصرف کلسیم اضافی قبل از بارداری و در اوایل بارداری، تعداد زنان مبتلا به مشکلات فشار خون در دوران بارداری، و عوارض مرتبط کاهش می‌یابد.
ما مطالعات تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای را جست‌وجو کردیم که به بررسی اثر مصرف کلسیم اضافی قبل یا در اوایل دوران بارداری بر تعداد زنان مبتلا به پره‌اکلامپسی پرداختند.
ما چه شواهدی را پیدا کردیم؟
ما متون پزشکی را در جولای 2018 جست‌وجو کردیم و 1 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده را یافتیم. این کارآزمایی شامل 1355 زن بود که قبلا مبتلا به پره‌اکلامپسی بوده و در آرژانتین، آفریقای جنوبی و زیمبابوه زندگی می‌کردند.
این کارآزمایی زنان بارداری را که به صورت روزانه کلسیم مصرف می‌کردند، با زنانی که دارونما (placebo) (قرص ساختگی) را تا هفته 20 بارداری، زمانی که همه زنان به مصرف کلسیم روزانه تا هنگام زایمان روی آوردند، مصرف می‌کردند، مقایسه کرد. ما درباره شواهد به دست آمده از این کارآزمایی نگرانی‌هایی داشتیم، چرا که نزدیک به یک‌چهارم از زنانی که به کار گرفته شدند در پیگیری از دست رفتند و ما نمی‌دانیم که آنها باردار شدند یا خیر. به‌طور کلی، در حالی که نتایج پیشنهاد کردند که برخی از زنان ممکن است از مکمل‌های کلسیم سود ببرند، یافته‌ها شامل این احتمال بود که کلسیم تغییری ایجاد نکرد. کلسیم ممکن است به برخی از زنان باردار کمک کند تا بارداری خود را از دست ندهند یا دچار مشکلات فشار خون نشوند، اما ما نیاز به مطالعات بیشتری داریم تا اطمینان داشته باشیم که این اثر به دلیل کلسیم بوده است. مصرف کلسیم ممکن است تفاوت اندک یا عدم تفاوت در این موضوع ایجاد کند که زنان باردار در دوران بارداری دچار دیگر وضعیت‌های جدی سلامت شوند، مانند: پذیرش مادر در بخش مراقبت‌های ویژه، مشکلات فشار خون (پره-اکلامپسی، پره-اکلامپسی شدید، اکلامپسی)، جدا شدن جفت از رحم (کنده شدن جفت)، یا مرگ. مصرف کلسیم در نوزادان ممکن است تاثیر اندکی بر وزن پایین هنگام تولد، وضعیت ضعیف در بدو تولد، یا بر نیاز به مراقبت‌های ویژه داشته یا تاثیری نداشته باشد. این نتایج تاثیر کلسیم را بر فوت نوزادان قبل یا بعد از تولد یا نیاز به پذیرش نوزادان را در بخش مراقبت‌های ویژه به مدت بیش از 24 ساعت، به وضوح نشان ندادند.
این موضوع به چه معنا است؟
ما برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه مصرف کلسیم قبل از بارداری یا در اوایل بارداری به جلوگیری از فشار خون بالا و سایر مشکلات مرتبط در زنان کمک می‌کند یا خیر، نیاز به تحقیقات بیشتری داریم.
همچنین برای تایید اینکه شروع مصرف مکمل‌یاری کلسیم قبل یا در اوایل بارداری با کاهش پیامدهای نامطلوب بارداری برای مادر و نوزاد همراه است یا خیر، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. تحقیقات می‌توانستند مقبولیت مداخله را برای زنان نیز بررسی کنند که با این بهروزرسانی مرور پوشش داده نشد.
تنها مطالعه وارد شده نشان داد که مصرف مکمل‌یاری کلسیم قبل و در اوایل بارداری ممکن است خطر ابتلای زنان را به پیامد ترکیبی پره-اکلامپسی یا از دست دادن بارداری در هر سنی از بارداری کاهش دهد، اما نتایج برای همه پیامدهای دیگر برای زنان و نوزادان مبهم بود. بنابراین، شواهد فعلی از استفاده معمول از مکمل‌یاری کلسیم قبل از بارداری و در اوایل بارداری نه حمایت کرده و نه آن را رد می‌کند.
تعیین منفعت کلی شروع مصرف مکمل‌یاری کلسیم قبل و یا در اوایل بارداری، اثرات به دست آمده از مطالعه درباره مصرف مکمل‌یاری کلسیم محدود به نیمه اول بارداری بود که باید به منافع شناخته شده از مصرف مکمل‌یاری کلسیم در نیمه دوم بارداری اضافه شود.
همچنین برای تایید اینکه شروع مصرف مکمل‌یاری کلسیم قبل یا در اوایل بارداری با کاهش پیامدهای نامطلوب بارداری برای مادر و نوزاد همراه است یا خیر، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. تحقیقات می‌توانستند مقبولیت مداخله را برای زنان نیز بررسی کنند که با این بهروزرسانی مرور پوشش داده نشد.
اختلالات هیپرتانسیو بارداری شامل پره-اکلامپسی، هیپرتانسیون بارداری، هیپرتانسیون مزمن، و هیپرتانسیون تعریف نشده است. پره-اکلامپسی در کشورهای با درآمد پایین نسبت به کشورهای با درآمد بالا، شیوع بیشتری دارد. یک توضیح احتمالی برای این اختلاف، تفاوت‌های غذایی به ویژه کمبود کلسیم است. مصرف مکمل‌یاری کلسیم در نیمه دوم بارداری، پیامدهای جدی پره-اکلامپسی را کاهش می‌دهد، اما بر خطر کلی پره-اکلامپسی اثر محدودی دارد. تعیین اینکه مصرف مکمل‌یاری کلسیم قبل، و در اوایل بارداری (قبل از هفته 20 بارداری) مزیت افزوده‌ای دارد، موضوع مهمی است. چنین شواهدی می‌تواند مداخلات را در سطح جمعیت برای بهبود مصرف کلسیم در رژیم غذایی، از جمله غنی‌سازی غذاهای اصلی با کلسیم، به ویژه در شرایطی که مصرف کلسیم در رژیم غذایی ناکافی است، توجیه کند. این یک بهروزرسانی از مروری است که اولین بار در سال 2017 منتشر شد.
تعیین اثر مکمل‌یاری کلسیم، تجویز شده در دوره قبل یا در اوایل بارداری، و برای حداقل نیمه اول بارداری، بر پره-اکلامپسی و سایر اختلالات هیپرتانسیو، موربیدیتی و مورتالیتی مادر، و پیامدهای جنینی و نوزادی.
ما پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین (31 جولای 2018)؛ PubMed در (13 جولای 2018)؛ ClinicalTrials.gov؛ پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (ICTRP؛ 31 جولای 2018)؛ و فهرست منابع مطالعات بازیابی‌شده را جست‌وجو کردیم.
مطالعات واجد شرایط عبارت بودند از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (RCT) درباره مکمل‌یاری کلسیم، شامل زنانی که در حال حاضر باردار نیستند، یا زنان در اوایل بارداری. RCTهای خوشه‌ای، شبه-RCTها، و کارآزمایی‌هایی که به صورت چکیده منتشر شدند واجد شرایط بودند، اما ما هیچ موردی را شناسایی نکردیم.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را برای ورود و خطر سوگیری (bias) ارزیابی کردند، داده‌ها را استخراج و آنها را برای دقت (accuracy) بررسی کردند. آنها کیفیت شواهد را برای پیامدهای کلیدی با استفاده از رویکرد GRADE ارزیابی کردند.
کلسیم در برابر دارونما (placebo)
ما یک مطالعه را وارد کردیم (1355 زن) که در مراکز متعدد بیمارستانی در آرژانتین، آفریقای جنوبی و زیمبابوه انجام شد. بیشترین تجزیه‌وتحلیل‌ها فقط روی 633 زن از گروهی که می‌دانستند باردار هستند یا روی 579 زن که در هفته 20 بارداری بودند، انجام شدند؛ این کارآزمایی به دلیل میزان بالای ریزش قبل از بارداری، دارای خطر متوسط سوگیری بود. زنان غیرباردار با پره-اکلامپسی قبلی، از زمان به کارگیری در مطالعه تا هفته 20 بارداری، روزانه 500 میلی‌گرم کلسیم یا دارونما (placebo) دریافت کردند. همه شرکت‌کنندگان از هفته 20 بارداری تا زمان زایمان روزانه 1.5 گرم کلسیم دریافت کردند.
پیامدهای اولیه عبارت بودند از: شروع مصرف مکمل‌یاری کلسیم قبل از بارداری ممکن است تفاوت اندکی در خطر ابتلا به پره-اکلامپسی ایجاد کند یا تفاوتی ایجاد نکند (69/296 در مقابل 82/283؛ خطر نسبی (RR): 0.80؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.61 تا 1.06؛ شواهد با کیفیت پایین). برای پره-اکلامپسی یا از دست دادن بارداری یا مرده‌زایی (یا هر دو) در هر سن بارداری، کلسیم ممکن است خطر ابتلا به این پیامد ترکیبی را اندکی کاهش دهد، با این حال، 95% CI خط عدم تاثیر را قطع کرد (RR: 0.82؛ 95% CI؛ 0.66 تا 1.00؛ شواهد با کیفیت پایین). مکمل‌یاری ممکن است تفاوت اندکی در شاخص موربیدیتی و مورتالیتی شدید مادران (RR: 0.93؛ 95% CI؛ 0.68 تا 1.26؛ شواهد با کیفیت پایین)، از دست دادن بارداری یا مرده‌زایی در هر سن بارداری (RR: 0.83؛ 95% CI؛ 0.61 تا 1.14؛ شواهد با کیفیت پایین)، یا عمل سزارین (RR: 1.11؛ 95% CI؛ 0.96 تا 1.28؛ شواهد با کیفیت پایین) ایجاد کند یا تفاوتی ایجاد نکند.
مکمل‌یاری کلسیم ممکن است تفاوت اندک یا هیچ تفاوتی در پیامدهای ثانویه زیر ایجاد کند: وزن هنگام تولد < 2500 گرم (RR: 1.00؛ 95% CI؛ 0.76 تا 1.30؛ شواهد با کیفیت پایین)، زایمان پره‌ترم < 37 هفته (RR: 0.90؛ 95% CI؛ 0.74 تا 1.10)، زایمان پره‌ترم زودهنگام < 32 هفته (RR: 0.79؛ 95% CI؛ 0.56 تا 1.12)، و از دست دادن بارداری، مرده‌زایی یا مرگ نوزاد قبل از ترخیص (RR: 0.82؛ 95% CI؛ 0.61 تا 1.10؛ شواهد با کیفیت پایین)، عدم بارداری، هیپرتانسیون بارداری، پروتئینوری بارداری، هیپرتانسیون شدید بارداری، پره-اکلامپسی شدید، شاخص عوارض پره-اکلامپسی شدید. هیچ مدرک روشنی در مورد اینکه کلسیم ممکن است تفاوتی در مرگ پری‌ناتال، یا پذیرش در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان به مدت بیش از 24 ساعت، یا هر دو ایجاد کند یا خیر (RR: 1.11؛ 95% CI؛ 0.77 تا 1.60؛ شواهد با کیفیت پایین)، وجود نداشت.
مشخص نیست که مصرف مکمل‌یاری کلسیم چه تاثیری در نمره آپگار کمتر از 7 در پنج دقیقه (RR: 0.43؛ 95% CI؛ 0.15 تا 1.21؛ شواهد با کیفیت بسیار پایین)، مرده‌زایی، پره-اکلامپسی با شروع زودهنگام، اکلامپسی، کنده شدن جفت، پذیرش در بخش مراقبت‌های ویژه بیش از 24 ساعت، مرگ مادر، بستری در بیمارستان بیش از 7 روز از زمان زایمان، و از دست دادن بارداری قبل از 20 هفته بارداری دارد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.