ข้ามไปยังเนื้อหาหลัก

การบล็อกเส้นประสาทช่องท้องเพื่อป้องกันอาการปวดหลังการผ่าตัดทางนรีเวชแบบแผลเล็ก

Transversus abdominis plane (TAP) มีประสิทธิภาพมากกว่าการใช้ยาชาเฉพาะที่หรือการไม่ block เลยในการรักษาอาการปวดหลังการผ่าตัดในสตรีที่เข้ารับการผ่าตัดทางนรีเวชวิทยาแบบแผลเล็กหรือไม่

ใจความสำคัญ

ในกลุ่มสตรีที่เข้ารับการผ่าตัดทางนรีเวชแบบแผลเล็ก (key-hole) การทำ TAP block เพื่อลดความเจ็บปวดหลังการผ่าตัด มีแนวโน้มที่จะไม่ก่อให้เกิดความแตกต่างของระดับความเจ็บปวดอย่างมีนัยสำคัญ หรือความต้องการใช้ยาแก้ปวดชนิดรุนแรง เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มที่ไม่ได้รับการทำ TAP block

TAP Block คืออะไร

TAP block จะทำให้เส้นประสาทในช่องท้องชาโดยการฉีดยาชาผ่านผิวหนังเข้าไปในช่องว่างระหว่างผิวและกล้ามเนื้อหน้าท้องส่วนลึก

เหตุใดสิ่งนี้จึงสำคัญสำหรับสตรีที่ต้องเข้ารับการผ่าตัดนรีเวชแบบแผลเล็ก

การควบคุมความเจ็บปวดหลังการผ่าตัดเป็นสิ่งสำคัญเพื่อการฟื้นตัวที่ประสบความสำเร็จ การควบคุมอาการปวดที่ดีจะทำให้ระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลสั้นลง หยุดงานน้อยลง และมีโอกาสเกิดอาการปวดยาวนานน้อยลง สตรีจำนวนมากที่เข้ารับการผ่าตัดจะได้รับการฉีดยาชาบริเวณถัดจากแผลผ่าตัด อย่างไรก็ตาม ยาชาประเภทนี้จะหมดฤทธิ์เร็ว การให้ยาชาชนิดเดียวกันเข้าไปลึกขึ้น ภายในกล้ามเนื้อผนังหน้าท้อง จะช่วยให้ยาชาแพร่กระจายได้มากขึ้น และอาจทำให้ฤทธิ์ของยาหมดไปช้าลง

เราต้องการค้นหาอะไร

เราอยากทราบว่าสตรีที่ได้รับ TAP block จะมีอาการปวดน้อยลงและใช้ยาแก้ปวดน้อยลงในหนึ่งวันหลังจากการผ่าตัดเมื่อเทียบกับสตรีที่ไม่ฉีดยา หรือฉีดยาชาที่แผลผ่าตัด หรือการ block หลอกหรือไม่ เราอยากทราบว่าสตรีที่ได้รับ TAP block ได้รับผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายร้ายแรงอันเป็นผลมาจากการบล็อกหรือไม่ สุดท้ายนี้ เราอยากทราบว่าสตรีที่ได้รับ TAP block ได้รับผลข้างเคียงจากยาแก้ปวดที่แรง เช่น คลื่นไส้ อาเจียน หรืออาการง่วงนอนหลังการผ่าตัดมากกว่าหรือไม่

เราทำอะไรบ้าง

เราได้ค้นหาการศึกษาที่เปรียบเทียบสตรีที่มี TAP block กับผู้ที่ไม่มีการบล็อก การฉีดยาชาที่บริเวณแผลผ่าตัด หรือการบล็อกหลอกสำหรับการผ่าตัดทางนรีเวชแบบรูเข็ม การศึกษาจะต้องเลือกสตรีแบบสุ่ม (สตรีมีโอกาสเท่าเทียมกันที่จะถูกจัดเข้ากลุ่มทั้งหมด)

เราพบอะไร

เราพบการศึกษา 21 ฉบับ ในสตรีวัยผู้ใหญ่ 1645 คนซึ่งเข้ารับการผ่าตัดทางนรีเวชแบบส่องกล้อง การศึกษาดังกล่าวได้ดำเนินการใน 10 ประเทศที่แตกต่างกัน ระหว่างปี 2011 ถึง 2023

เราวิเคราะห์ผลลัพธ์โดยการเปรียบเทียบ 3 แบบ: TAP block เทียบกับการไม่บล็อก TAP block เทียบกับการฉีดยาชาที่บริเวณแผล หรือ TAP block เทียบกับการบล็อกหลอก

สตรีที่เข้ารับการผ่าตัดทางนรีเวชแบบส่องกล้อง (key-hole) และได้รับการทำ TAP block อาจมีอาการปวดน้อยลงเล็กน้อยในวันถัดจากการผ่าตัด เมื่อเทียบกับผู้ที่ได้รับการฉีดยาชาเฉพาะที่หรือการทำหัตถการหลอก (pretend block)

ความต้องการใช้ยาแก้ปวดชนิดรุนแรงในกลุ่มสตรีที่ได้รับการทำ TAP block อาจมีความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่แตกต่างเลย เมื่อเทียบกับกลุ่มที่ไม่ได้รับการทำ block, กลุ่มที่ได้รับยาชาเฉพาะที่บริเวณแผลผ่าตัด หรือกลุ่มที่ได้รับการทำหัตถการหลอก

การศึกษาทั้งหมดไม่ได้รายงานผลข้างเคียงร้ายแรงใดๆ ที่เกี่ยวข้องกับ TAP block

สตรีที่ได้รับ TAP block อาจพบกับอาการคลื่นไส้หรืออาเจียนเพียงเล็กน้อยหรือแทบไม่มีความแตกต่างเลยเมื่อเทียบกับผู้ที่ไม่ได้รับการบล็อก ยาชาที่ แผลผ่าตัด หรือการทำหัตถการหลอก

เราไม่เชื่อมั่นว่าผลลัพธ์เหล่านี้มีความหมายทางคลินิกหรือไม่

ข้อจำกัดของหลักฐานคืออะไร

เรามีความเชื่อมั่นปานกลางว่าสตรีที่ได้รับ TAP block จะรู้สึกเจ็บปวดน้อยกว่าสตรีที่ได้รับการบล็อกหลอก เรามีความเชื่อมั่นน้อยลงว่าพวกเขาจะรู้สึกเจ็บปวดน้อยกว่าผู้ที่ไม่ได้มีการบล็อกหรือฉีดยาชาเฉพาะที่ เป็นไปได้ที่สตรีบางคนอาจรู้ว่าตนเข้ารับการรักษาอาการปวดประเภทใด ซึ่งอาจส่งผลต่อผลลัพธ์ได้

เราไม่เชื่อมั่นเกี่ยวกับผลลัพธ์ของความต้องการยาแก้ปวดที่แรง เพราะเป็นไปได้ที่สตรีบางคนอาจรู้ว่าตนเข้ารับการรักษาอาการปวดประเภทใด และมีการศึกษาน้อยเกินไปที่วัดผลลัพธ์นี้

เราเชื่อมั่นปานกลางว่า TAP block ไม่เกี่ยวข้องกับผลข้างเคียงอันตรายร้ายแรง เรามีความเชื่อมั่นปานกลางถึงต่ำว่าแทบไม่มีความแตกต่างในอาการคลื่นไส้และอาเจียนในสตรีทั้งหมดในทุกกลุ่ม มีการศึกษาที่รายงานผลลัพธ์นี้น้อยเกินไปจนไม่สามารถเชื่อมั่นในผลลัพธ์ได้

หลักฐานนี้เป็นปัจจุบันแค่ไหน

การทบทวนวรรณกรรมนี้เป็นปัจจุบันถึงวันที่ 6 ธันวาคม 2024

วัตถุประสงค์

เพื่อประเมินประโยชน์และอันตรายของ ransversus abdominis plane blocks ครั้งเดียวเพื่อป้องกันอาการปวดหลังผ่าตัดในสตรีที่เข้ารับการผ่าตัดนรีเวชวิทยาแบบส่องกล้องและหุ่นยนต์ เมื่อเปรียบเทียบกับการไม่บล็อก บล็อกหลอก หรือการฉีดยาชาเฉพาะที่

วิธีการสืบค้น

เราค้นหา CENTRAL, MEDLINE, Embase, ทะเบียนการทดลองสองรายการ และค้นหาบทคัดย่อด้วยตนเองจนถึงวันที่ 6 ธันวาคม 2024

ข้อสรุปของผู้วิจัย

ในกลุ่มสตรีที่เข้ารับการผ่าตัดทางนรีเวชแบบแผลเล็ก (minimally invasive) เราไม่พบว่าการทำ TAP block มีผลลัพธ์ที่มีนัยสำคัญทางคลินิกต่อความเจ็บปวดหลังการผ่าตัด หรือปริมาณการใช้ยาแก้ปวดกลุ่มโอปิออยด์ อย่างไรก็ตาม TAP block อาจบรรเทาอาการปวดได้เล็กน้อยเมื่อเทียบกับการใช้ยาชาเฉพาะที่หรือการ block หลอก TAP block น่าจะปลอดภัย เนื่องจากไม่มีรายงานเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ใดๆ เกิดขึ้นในสตรี 525 คนที่ได้รับการบล็อก และมีข้อมูลด้านความปลอดภัยสำหรับพวกเธอด้วย หลักฐานนี้มีข้อจำกัดจากมีความแตกต่างระหว่างการศึกษา ความเสี่ยงของการมีอคติในการศึกษา (risk of bias) และข้อสมมติฐานที่ใช้ในการสังเคราะห์เมื่อมีการรวบรวมข้อมูล

แหล่งทุน

การทบทวนวรรณกรรมนี้ไม่ได้รับเงินทุนสนับสนุนโดยเฉพาะ

การลงทะเบียน

Protocol (2022): DOI: 10.1002/14651858.CD015145.

บันทึกการแปล

แปลโดย ศ.นพ.ภิเศก ลุมพิกานนท์ ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 29 เมษายน 2025

Citation
Alsamman S, Haas DM, Patanwala I, Klein DA, Kasper K, Pickett CM. Transversus abdominis plane (TAP) blocks for prevention of postoperative pain in women undergoing laparoscopic and robotic gynaecological surgery. Cochrane Database of Systematic Reviews 2025, Issue 4. Art. No.: CD015145. DOI: 10.1002/14651858.CD015145.pub2.