Wprowadzenie
Praca pracowników służby zdrowia (np. pielęgniarek, lekarzy, psychologów, pracowników socjalnych) może być bardzo stresująca. Często ponoszą oni dużą odpowiedzialność i są zmuszeni do pracy pod presją. Może to mieć negatywny wpływ na ich zdrowie fizyczne i psychiczne. Interwencje mające na celu ochronę przed takim stresem znane są jako interwencje dotyczące odporności psychicznej. Wyniki poprzednich przeglądów systematycznych sugerują, że interwencje w zakresie odporności psychicznej mogą pomóc pracownikom w radzeniu sobie ze stresem i chronić ich przed niekorzystnymi skutkami dla ich zdrowia fizycznego i psychicznego.

Pytanie badawcze
Czy interwencje psychologiczne mające na celu wzmocnienie odporności psychicznej poprawiają odporność, zdrowie psychiczne i inne czynniki związane z odpornością psychiczną u pracowników służby zdrowia?

Daty przeprowadzenia wyszukiwania
Dane naukowe są aktualne do czerwca 2019 roku. Wyniki zaktualizowanego wyszukiwania czterech kluczowych baz danych w czerwcu 2020 r. nie zostały jeszcze uwzględnione w przeglądzie.

Charakterystyka badania
Znaleźliśmy 44 badania z randomizacją (badania, w których uczestnicy są przypisywani do interwencji lub grupy kontrolnej poprzez procedurę podobną do rzucania monetą). W badaniach oceniano szereg interwencji w zakresie odporności psychicznej u uczestników w wieku średnio od 27 lat do 52,4 roku.

W 39 badaniach koncentrowano się na pracownikach służby zdrowia, a łącznie w badaniach wzięły udział 6892 osoby. Cztery badania obejmowały populację mieszaną (1000 uczestników) pracowników służby zdrowia i uczestników spoza niej. W jednym z badań, które dotyczyło szkoleń w zakresie odporności psychicznej dla pracowników służb ratowniczych przebadano 82 wolontariuszy.

Spośród uwzględnionych badań w 19 porównywano łączone interwencje w zakresie odporności psychicznej (np. terapię opartą na uważności i terapię kognitywno-behawioralną) z niespecyficznymi komparatorami (np. umieszczeniem na liście oczekujących na szkolenie [wait-list control group – grupa kontrolna, której uczestnicy w razie powodzenia terapii eksperymentalnej są także poddawani leczeniu jeszcze przed zakończeniem badania – przyp. tłum.]). Większość interwencji (30/44) przeprowadzano w grupach, z dużą intensywnością szkolenia przekraczającą 12 godzin lub sesji (18/44), i dostarczano je twarzą w twarz (tzn. z bezpośrednim kontaktem i spotkaniami twarzą w twarz między organizatorem interwencji a uczestnikami; 29/44).

Uwzględnione badania finansowano z różnych źródeł (np. szpitale, uniwersytety) lub z kombinacji różnych źródeł. W piętnastu badaniach nie określono źródła ich finansowania, a jedno badanie nie otrzymało żadnego wsparcia finansowego.

Pewność danych naukowych
Wiele aspektów zmniejsza pewność co do tego, czy interwencje w zakresie odporności psychicznej są skuteczne, czy też nie. Obejmują one ograniczenia w metodach badań, różne wyniki w poszczególnych badaniach, niewielką liczbę uczestników w większości badań oraz fakt, że wyniki ograniczają się do niektórych uczestników, interwencji i komparatorów.

Kluczowe wyniki
Przeprowadzanie szkoleń w zakresie odporności psychicznej wśród pracowników służby zdrowia może poprawić tą odporność oraz zmniejszyć objawy depresji i stresu bezpośrednio po zakończeniu leczenia. Wydaje się, że interwencje w zakresie odporności psychicznej nie zmniejszają objawów lęku, ani nie poprawiają samopoczucia. Dane naukowe zebrane w ramach tego przeglądu są jednak ograniczone i bardzo niepewne. Oznacza to, że w chwili obecnej mamy bardzo małą pewność, że interwencje w zakresie odporności psychicznej mają wpływ na te wyniki. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że dalsze badania zmienią te ustalenia.

W bardzo niewielu badaniach wykazano długoterminowy wpływ interwencji w zakresie odporności psychicznej. W badaniach wykorzystano wiele różnych metod pomiaru wyników i koncepcji interwencji, co utrudniło wyciągnięcie ogólnych wniosków z ustaleń. Potencjalne zdarzenia niepożądane oceniano jedynie w trzech badaniach, nie wykazując żadnych działań niepożądanych. Potrzebne są dalsze, lepiej zaprojektowane badania o wysokiej jakości metodologicznej.