Pytanie badawcze

Celem niniejszego przeglądu jest znalezienie odpowiedzi na pytanie: jak skuteczne jest leczenie chorób dziąseł (zapalenia przyzębia) w celu kontrolowania stężenia cukru we krwi (tzw. kontrola glikemii) u chorych na cukrzycę, w porównaniu z niestosowaniem aktywnego leczenia lub ze standardową opieką?

Wprowadzenie

Celem leczenia zapalenia przyzębia jest zmniejszenie obrzęku i zakażenia oraz ustabilizowanie stanu dziąseł i podtrzymującej je kości. U chorych na cukrzycę stężenie glukozy we krwi jest zbyt duże, dlatego kluczową kwestią jest utrzymanie go pod kontrolą. Wyniki niektórych badań klinicznych wskazują na istnienie związku między leczeniem chorób dziąseł i kontrolą glikemii.

Kontrolę glikemii można przeprowadzać na różne sposoby. W tym badaniu skupiono się na stężeniu hemoglobiny glikowanej (HbA1c), które pokazuje średnie stężenie glukozy we krwi w ciągu ostatnich 3 miesięcy. Można je podawać w procentach (w stosunku do stężenia hemoglobiny całkowitej) lub w mmol/mol (milimolach na mol). Właściwe stężenie glukozy we krwi u chorego na cukrzycę może wynosić około 6,5% lub 48 mmol/mol.

Niniejszy przegląd przeprowadzony został przez autorów współpracujących z Cochrane Oral Health i stanowi część pierwszą aktualizacji przeglądu opublikowanego wcześniej w 2010 i 2015 roku. W tym przeglądzie oceniono leczenie chorób dziąseł w porównaniu z niestosowaniem aktywnego leczenia lub w porównaniu ze standardową opieką. W części drugiej przeglądu zostaną porównane różne rodzaje leczenia periodontologicznego. Przeprowadziliśmy ten przegląd, ponieważ ważne jest ustalenie, czy leczenie chorób dziąseł rzeczywiście poprawia kontrolę glikemii, w celu zapewnienia jak najlepszego wykorzystania zasobów klinicznych.

Charakterystyka badań

Przeszukaliśmy 6 baz danych i znaleźliśmy 35 odpowiednich badań, w których chorych na cukrzycę z zapaleniem przyzębia przydzielano losowo do grupy eksperymentalnej lub kontrolnej. Grupy eksperymentalne otrzymały leczenie chorób dziąseł zwane „instrumentacją poddziąsłową”, nazywane również skalingiem i głębokim skalingiem (usuwanie złogów nad- i poddziąsłowych – przyp. tłum.) lub głębokim czyszczeniem. W niektórych grupach eksperymentalnych głębokie czyszczenie uzupełniano instruktażem prawidłowego czyszczenia zębów („instruktaż higieny jamy ustnej”) lub innymi metodami leczenia dziąseł, na przykład środkami przeciwbakteryjnymi, które stosuje się w leczeniu zakażeń. Grupy kontrolne nie otrzymały żadnego aktywnego leczenia lub otrzymały standardową opiekę, która polegała na instruktażu higieny jamy ustnej, pomocy w jej utrzymaniu i/lub usuwaniu płytki nazębnej powyżej linii dziąseł.

W badaniach randomizacji poddano łącznie 3249 uczestników. Prawie wszyscy chorowali na cukrzycę typu 2, która była kontrolowana dobrze, właściwie i źle. Większość badań przeprowadzono w szpitalach. W badaniach tych obserwowano uczestników przez okres od 3 do 12 miesięcy.

Kluczowe wnioski

Wyniki 30 badań (2443 uczestników) wykazały, że leczenie zapalenia przyzębia zmniejsza stężenie glukozy we krwi (wyrażone za pomocą HbA1c) u chorych na cukrzycę średnio o 0,43% (np. z 7,43% do 7%; 4,7 mmol/mol) po 3–4 miesiącach od rozpoczęcia leczenia, w porównaniu z niestosowaniem aktywnego leczenia lub standardową opieką. Różnicę 0,30% (3,3 mmol/mol) zaobserwowano po 6 miesiącach (12 badań), a 0,50% (5,4 mmol/mol) po 12 miesiącach (1 badanie).

Nie przeprowadzono wystarczającej liczby badań dotyczących działań niepożądanych, aby można było ocenić szkodliwość leczenia chorób dziąseł.

Wiarygodność danych naukowych

Większość badań przeprowadzono w sposób, który wprowadzał duże ryzyko błędu systematycznego lub nie dostarczał wystarczających informacji, abyśmy mogli to ocenić. Jednak spójność naszych ustaleń wskazuje na to, że są one wiarygodne i przyszłe badania raczej ich nie zmienią.

Podsumowując, obecnie istnieją dowody o umiarkowanej pewności potwierdzające skuteczność leczenia chorób dziąseł (tzw. instrumentacji poddziąsłowej) w kontrolowaniu stężenia glukozy we krwi u chorych na cukrzycę z zapaleniem przyzębia (chorobą dziąseł) w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia leczenia periodontologicznego.

Data wyszukiwania

Dane są aktualne do 7 września 2021 roku.