پیام‌های کلیدی

• با توجه به کمبود داده‌ها در مورد پیامدهای مهم برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب مرتبط با اختلال عملکرد متابولیک (metabolic dysfunction-associated steatotic liver disease; MASLD) و هم‌چنین برای پزشکان، مزایا و خطرات سیلیمارین (silymarin) در بزرگسالان مبتلا به MASLD هنوز مشخص نیست.

• به نظر می‌رسد سیلیمارین بی‌خطر باشد و ممکن است سطح آنزیم‌های کبدی را بهبود بخشد، اما شواهد بسیار نامطمئن است.

• برای ارزیابی بهتر مزایا و خطرات سیلیمارین در بزرگسالان مبتلا به MASLD، انجام کارآزمایی‌های بزرگتر و با طراحی خوب که پیامدهای بالینی مرتبط با افراد را در نظر بگیرند، نیاز است.

MASLD چیست؟

MASLD، یک بیماری مزمن کبدی شایع، به عنوان شایع‌ترین بیماری کبدی در سطح جهان ظهور کرده است. این وضعیت به‌صورت تجمع بیش‌ازحد چربی در بافت عملکردی کبد، یعنی پارانشیم (> 5% از سلول‌های اصلی کبد، به نام هپاتوسیت‌ها) در افرادی بدون سابقه مصرف قابل توجه الکل (یعنی مصرف روزانه الکل ≤ 20 گرم برای زنان و ≤ 30 گرم برای مردان) یا بدون هرگونه اتیولوژی دیگر برای ایجاد استئاتوز کبدی، تعریف می‌شود. این نام‌گذاری از بیماری کبد چرب (non-alcoholic fatty liver disease; NAFLD) به بیماری کبد چرب مرتبط با اختلال متابولیک (metabolic dysfunction-associated fatty liver disease; MAFLD) و اخیرا به MASLD تکامل یافته است. این تغییر نشان می‌دهد که چگونه این بیماری ارتباط نزدیکی با مشکلات متابولیک رایج مانند چاقی و دیابت دارد.

MASLD چگونه درمان می‌شود؟

در حال حاضر، هیچ دارویی برای درمان MASLD تائید نشده است. بااین‌حال، اصلاح سبک زندگی توصیه می‌شود. سیلیمارین، یک داروی گیاهی رایج، به دلیل داشتن خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی و ضدفیبروتیک بالقوه‌اش، توسط برخی برای MASLD موثر در نظر گرفته می‌شود.

ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟

ما خواستیم بدانیم که سیلیمارین یک انتخاب درمانی موثر و بی‌خطر برای مدیریت بالینی MASLD است یا خیر.

ما چه‌کاری را انجام دادیم؟

ما به دنبال مطالعاتی بودیم که تک‌درمانی (monotherapy) سیلیمارین یا کمپلکس سیلیمارین (ترکیبی متشکل از سیلیمارین همراه با عوامل حل‌کننده، مانند ویتامین E، فسفاتیدیل کولین (phosphatidyl choline) و غیره) را در مقایسه با عدم درمان، دارونما (placebo) (قرص ساختگی) یا مداخلات دیگر در بزرگسالان مبتلا به MASLD بررسی کردند.

ما تاثیر سیلیمارین را بر بزرگسالان مبتلا به MASLD براساس پیامدهای زیر بررسی کردیم: نسبتی از افراد مبتلا به عوارض جانبی جدی، مرگ‌ومیر به هر علتی، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، آنزیم‌های کبدی (یعنی آلانین ترانس‌آمیناز، آسپارتات آمینوترانسفراز، و گاما گلوتامیل ترانس‌پپتیداز)، و نسبتی از افراد مبتلا به عوارض جانبی غیرجدی.

نتایج مطالعات مرتبط را مقایسه و خلاصه کرده و اطمینان خود را به این شواهد براساس عواملی مانند روش‌های انجام و گزارش‌دهی مطالعه، رتبه‌بندی کردیم.

ما به چه نتایجی رسیدیم؟

ما 17 مطالعه را یافتیم که شامل 2069 بزرگسال مبتلا به MASLD بودند، که چهار مقایسه را تشکیل ‌دادند. این مطالعات در مناطق مختلف، از جمله 12 مورد در آسیا، چهار مورد در اروپا، و یک مورد در آمریکای شمالی انجام شدند. در نه مطالعه، تک‌درمانی سیلیمارین و در هشت مطالعه، کمپلکس سیلیمارین تجویز شد. هیچ‌یک از کارآزمایی‌ها مرگ‌ومیر به هر علتی یا کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را گزارش نکردند.

فقط یک مطالعه در مورد تک‌درمانی سیلیمارین در مقابل عدم انجام مداخله یا دارونما ، بروز پنج عارضه جانبی جدی را گزارش کرد، اما هیچ‌یک از آن‌ها به دارو نسبت داده نشدند. تک‌درمانی سیلیمارین در مقابل عدم انجام مداخله یا دارونما ممکن است تفاوتی اندک تا عدم تفاوت را در بروز عوارض جانبی جدی ایجاد کند. تک‌درمانی سیلیمارین در مقابل عدم انجام مداخله یا دارونما ممکن است سطح آلانین ترانس‌آمیناز (ALT) و گاما گلوتامیل ترانس‌پپتیداز (GGT) را کاهش دهد، اما ما در مورد نتایج بسیار نامطمئن هستیم. مشخص نیست که تک‌درمانی سیلیمارین در مقابل عدم انجام مداخله یا دارونما، تاثیری بر آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) و عوارض جانبی غیرجدی دارد یا خیر.

ما نمی‌دانیم که تک‌درمانی سیلیمارین در مقایسه با مداخلات دیگر ، چه تاثیری بر بروز عوارض جانبی جدی، ALT؛ AST؛ GGT و عوارض جانبی غیرجدی دارد.

مشخص نیست که کمپلکس سیلیمارین در مقایسه با عدم انجام مداخله یا دارونما ، چه تاثیری بر بروز عوارض جانبی جدی، ALT؛ AST؛ GGT و عوارض جانبی غیرجدی دارد.

سه کارآزمایی‌ با 920 شرکت‌کننده، هیچ عارضه جانبی جدی را گزارش نکردند. کمپلکس سیلیمارین در مقایسه با مداخلات دیگر احتمالا تفاوتی اندک تا عدم تفاوت را بر بروز عوارض جانبی جدی ایجاد می‌کند. کمپلکس سیلیمارین در مقایسه با مداخلات دیگر ممکن است تفاوتی اندک تا عدم تفاوت را در GGT ایجاد کند. ما نمی‌دانیم که کمپلکس سیلیمارین در مقایسه با مداخلات دیگر، چه تاثیری بر ALT؛ AST و عوارض جانبی غیرجدی دارد.

محدودیت‌های شواهد چه هستند؟

ما به دلایل مختلف، اطمینان متوسط تا بسیار پائین به نتایج خود داریم. نخست آنکه، مطالعات اطلاعات کافی را برای ارزیابی مناسب کیفیت مطالعه خود در طراحی و گزارش‌دهی ارائه ندادند. دوم، نتایج در مطالعات مختلف به‌طور قابل توجهی متفاوت بودند. سوم، اکثر مطالعات حجم نمونه کوچکی داشتند. چهارم، هیچ‌یک از مطالعات، مرگ‌ومیر ناشی از هر علتی یا کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را گزارش نکردند، و بسیاری از مطالعات نتوانستند عوارض جانبی جدی را گزارش کنند. در آینده، اگر مطالعات بیشتری با کیفیت بالای انجام و گزارش‌دهی منتشر شوند، نتایج ما ممکن است تغییر کنند.

شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟

شواهد تا 15 می 2024 به‌روز است.