پیام‌های کلیدی

• مشخص نیست که مصرف کتامین (از طریق ورید، خوراکی یا به صورت استعمال کرم روی پوست) شدت درد را کاهش می‌دهد یا خیر، اما ممکن است هنگام تجویز از طریق ورید، عوارض جانبی داشته باشد.

• مشخص نیست که مصرف ممانتین، دکسترومتورفان، آمانتادین و منیزیم شدت درد را کاهش می‌دهند یا عوارض جانبی داشته باشند.

• ما به انجام مطالعات بیشتر و بهتری برای بررسی مزایا و خطرات کتامین و دیگر آنتاگونیست‌های گیرنده N-متیل-D-آسپارتات برای درمان درد مزمن نیاز داریم.

درد مزمن چیست؟

درد مزمن، دردی است که حداقل سه ماه طول می‌کشد. این یک مشکل رایج است که تا یک‌سوم از همه افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. درد مزمن می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های مختلف بوده، یا ممکن است غیرقابل توضیح باشد. افراد مبتلا به درد مزمن اغلب دچار خستگی، اضطراب، افسردگی و کاهش عملکرد و کیفیت زندگی می‌شوند.

آنتاگونیست‌های گیرنده N-متیل-D-آسپارتات (NMDA) چه هستند؟

آنتاگونیست‌های گیرنده NMDA گروهی از داروها هستند که بر تحریک‌پذیری اعصاب دخیل در درد و دیگر عملکردهای مغز تاثیر می‌گذارند. این داروها شامل کتامین (ketamine)، ممانتین (memantine)، دکسترومتورفان (dextromethorphan)، آمانتادین (amantadine)، و منیزیم (magnesium) هستند. آن‌ها توسط پزشکان برای طیف وسیعی از بیماری‌ها، از جمله درد مزمن، استفاده می‌شوند.

ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟

هدف ما آن بود که بدانیم مصرف کتامین و دیگر آنتاگونیست‌های گیرنده NMDA در کاهش درد نسبت به درمان «ساختگی» (دارونما (placebo))، درمان دارویی معمول یا داروی دیگر، بهتر هستند یا خیر. هم‌چنین هدف آن بود که بدانیم این داروها با چه عوارض جانبی همراه بودند.

ما چه‌کاری را انجام دادیم؟

ما به دنبال مطالعاتی بودیم که مصرف کتامین و دیگر آنتاگونیست‌های گیرنده NMDA را در مقایسه با دارونما، درمان دارویی معمول یا داروی دیگر، در بزرگسالان مبتلا به درد مزمن بررسی کردند. نتایج مطالعات را مقایسه و خلاصه کرده، و اطمینان خود را به شواهد، براساس عواملی مانند روش‌های انجام و حجم نمونه مطالعه، رتبه‌بندی کردیم.

ما به چه نتایجی رسیدیم؟

ما 67 مطالعه را یافتیم که شامل 2309 فرد مبتلا به طیف وسیعی از شرایط درد مزمن، از جمله بیماری‌های درد عصبی (مانند درد عصبی دیابتی، درد پس‌از زونا)، فیبرومیالژیا (fibromyalgia) و سندرم درد منطقه‌ای پیچیده (complex regional pain syndrome) بودند. نسبت زنان در مطالعات از 11% تا 100% متغیر بود. سی و نه مطالعه به کتامین، 10 مطالعه به ممانتین، نه مطالعه به دکسترومتورفان، سه مطالعه به آمانتادین، و هشت مطالعه به منیزیم پرداختند. شصت و دو مطالعه این داروها را با دارونما مقایسه کردند. بیشتر مطالعات از اروپا، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا بودند و 19% از آن‌ها نوعی حمایت مالی را از شرکت‌های داروسازی دریافت کردند. مطالعات عموما کوتاه‌مدت بوده، و فقط برای چند ماه ادامه داشتند.

نتایج اصلی

ما نمی‌دانیم که آیا کتامین (که مستقیما از طریق ورید تجویز شود، یا خوراکی، یا به صورت کرم روی سطح پوست مالیده ‌شود) شدت درد را کاهش می‌دهد یا خیر. کتامین داخل وریدی، ممکن است عوارض جانبی ناخواسته‌ای از جمله احساس عدم ارتباط با واقعیت، حالت تهوع و استفراغ داشته باشد. ما نمی‌دانیم که مصرف کتامین به صورت خوراکی یا موضعی، عوارض جانبی ناخواسته‌ای دارد یا خیر.

مشخص نیست که ممانتین، دکسترومتورفان و آمانتادین (که به صورت خوراکی مصرف می‌شوند) یا منیزیم (که مستقیما از طریق ورید تجویز می‌شود یا به صورت خوراکی مصرف می‌شود) شدت درد را کاهش داده یا عوارض جانبی ناخواسته‌ای داشته باشند.

محدودیت‌های شواهد چه هستند؟

ما به چند دلیل به شواهد اعتماد کمی داریم یا اصلا اعتمادی نداریم. ممکن است افراد حاضر در این مطالعات از نوع درمانی که دریافت کردند، آگاه بوده باشند. نه همه مطالعات داده‌هایی را در مورد همه موضوعاتی که به آن‌ها علاقه‌مند بودیم، ارائه نکردند. مطالعات کافی برای اطمینان از نتایج پیامدها وجود نداشت، و مطالعات واردشده بسیار کوچک بودند.

شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟

شواهد تا جون 2025 به‌روز است.