ความเป็นมา
ผู้ป่วยมะเร็งจำนวนมากมีอาการปวดปานกลางถึงรุนแรงที่ต้องรักษาด้วยยาแก้ปวดชนิดที่มีฤทธิ์แรงซึ่งจัดอยู่ในกลุ่มฝิ่น
Oxycodone และ Morphine เป็นตัวอย่างของ Opioids ที่ใช้ในการบรรเทาอาการปวดจากมะเร็ง อย่างไรก็ตาม ยาแก้ปวดที่มีฤทธิ์แรงไม่ได้ผลสำหรับความเจ็บปวดในทุกคน และทุกคนก็ไม่สามารถทนต่อยาที่ให้ได้เช่นกัน จุดมุ่งหมายของการทบทวนนี้คือเพื่อประเมินว่า Oxycodone บรรเทาอาการปวดได้ดีขึ้นและมีผลข้างเคียงน้อยกว่ายาแก้ปวดชนิดที่มีฤทธิ์แรงอื่นๆ สำหรับผู้ใหญ่ที่เป็นมะเร็งหรือไม่
ลักษณะการศึกษา
สำหรับการปรับปรุงวรรณกรรมนี้ ในเดือนพฤศจิกายน 2021 เราพบการศึกษาที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม 19 ฉบับ โดยรวมแล้ว เรารวบรวมการศึกษา 42 ฉบับ มีผู้เข้าร่วม 4485 คน การศึกษาเหล่านี้เปรียบเทียบความสามารถในการระงับปวด (ประโยชน์) และผลข้างเคียง (อันตราย) ของ Oxycodone ประเภทต่างๆ ซึ่งกันและกันหรือกับยาแก้ปวดชนิดแรงอื่นๆ
ผลลัพธ์ที่สำคัญ
โดยทั่วไป การศึกษาพบว่าไม่มีความแตกต่างระหว่าง Oxycodone ที่รับประทานทุกๆ 4-6 ชั่วโมง (ยาที่ออกฤทธิ์ทันที) หรือทุกๆ 12 ชั่วโมง (ยาที่ออกฤทธิ์แบบควบคุม) โดยทั่วไป การศึกษายังพบว่าไม่มีความแตกต่างระหว่าง Oxycodone กับยาแก้ปวดชนิดแรงอื่นๆ เช่น มอร์ฟีน
ยาแก้ปวดชนิดแรงทั้งหมดที่ตรวจสอบในการศึกษานี้มีผลที่ไม่พึงประสงค์หลายประการ เช่น การอาเจียน ท้องผูก และอาการง่วงนอน โดยรวมแล้ว อาการเหล่านี้ไม่แตกต่างกันระหว่าง Oxycodone ต่างๆ และยาแก้ปวดชนิดแรงอื่นๆ อาการประสาทหลอน (ซึ่งผู้คนประสบกับสิ่งสมมติ เช่น การได้ยินเสียง)เป็นผลข้างเคียงของยาแก้ปวดชนิดแรงที่พบได้น้อยมาก และเราพบว่ามีโอกาสเกิดน้อยจาก Oxycodone เทียบกับมอร์ฟีน
โดยรวมแล้ว เราพบว่าหลักฐานในปัจจุบันประกอบด้วยการศึกษาที่มีผู้เข้าร่วมจำนวนน้อย ซึ่งหลายคน (12.2%) ยังไม่เสร็จสิ้นการศึกษา อย่างไรก็ตาม เนื่องจาก Oxycodone และ Morphine มีความแตกต่างกันน้อยมาก การวิจัยเพิ่มเติมในเรื่องนี้ไม่น่าจะมีการศึกาาอีก ส่วนหนึ่งเป็นเพราะการสรรหาและการให้ผู้เข้าร่วมยังคงอยู่ในการศึกษาเป็นสิ่งที่ท้าทาย การศึกษา Oxycodone เมื่อเทียบกับยาแก้ปวดชนิดแรงอื่น ๆ อาจมีประโยชน์
ความน่าเชื่อถือของหลักฐาน
เราให้คะแนนความเชื่อมั่นของหลักฐานจากการศึกษาโดยใช้ 4 ระดับ: ต่ำมาก ต่ำ ปานกลาง หรือสูง หลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำมากหมายความว่าเราไม่แน่ใจอย่างมากเกี่ยวกับผลลัพธ์ หลักฐานที่มีความเชื่อมั่นสูงหมายความว่าเรามั่นใจในผลลัพธ์มาก โดยรวมแล้ว ความเชื่อมั่นของหลักฐานในการทบทวนนี้มีคะแนนต่ำหรือต่ำมาก หมายความว่าเราไม่แน่ใจเกี่ยวกับผลลัพธ์เนื่องจากปัญหาเกี่ยวกับคุณภาพการศึกษาและขนาดการศึกษาที่เล็ก
ข้อสรุปไม่ได้เปลี่ยนแปลงไปตั้งแต่ฉบับก่อนหน้าของการทบทวนวรรณกรรมนี้ (ในปี 2017) เราพบหลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำว่าความรุนแรงของความเจ็บปวด การบรรเทาอาการปวด และเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ระหว่าง Oxycodone กับ Opioids ที่มีฤทธิ์รุนแรงอื่นๆ อาจมีความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลย ซึ่งโดยทั่วไปถือว่า Opioid เป็นยาที่เป็นมาตรฐาน แม้ว่าเราจะพบว่า CR morphine มีประโยชน์ในการบรรเทาอาการปวดเหนือกว่า CR oxycodone แต่ก็ไม่มีนัยสำคัญทางคลินิกและผลที่ดีกว่านี้ไม่คงอยู่หลังจากการวิเคราะห์ความไว ดังนั้นเราจึงไม่ถือว่าสิ่งนี้สำคัญ อย่างไรก็ตาม เราพบว่าอาการท้องผูกและภาพหลอนเกิดขึ้นกับ CR oxycodone น้อยกว่า CR morphine; แต่ความเชื่อมั่นของหลักฐานนี้ต่ำมากหรือผลที่พบนี้ไม่คงอยู่หลังจากการวิเคราะห์ความไว ดังนั้นข้อค้นพบเหล่านี้ควรได้รับการปฏิบัติด้วยความระมัดระวังสูงสุด ข้อสรุปของเราสอดคล้องกับการทบทวนอื่นๆ และแนะนำว่าในขณะที่ความน่าเชื่อถือของฐานหลักฐานอยู่ในระดับต่ำ เนื่องจากไม่มีความแตกต่างที่สำคัญในการวิเคราะห์นี้ ดูเหมือนว่าการศึกษาเปรียบเทียบแบบรายคนขนาดใหญ่ของ Oxycodone กับมอร์ฟีนจะไม่มีความสมเหตุสมผล แม้ว่า การทดลองที่ออกแบบมาอย่างดีเพื่อเปรียบเทียบ Oxycodone กับยาแก้ปวดที่มีฤทธิ์แรงอื่นๆ อาจมีประโยชน์ เพื่อประโยชน์ทางคลินิก ยากิน Oxycodone หรือ Morphine สามารถใช้เป็น Opioids อันดับแรกเพื่อบรรเทาอาการปวดมะเร็งในผู้ใหญ่
ผู้ป่วยมะเร็งจำนวนมากมีอาการปวดปานกลางถึงรุนแรงซึ่งต้องรักษาด้วย Opioid ที่มีฤทธิ์รุนแรง เช่น ออกซีโคโดนและมอร์ฟีน อย่างไรก็ตาม Opioid ที่มีฤทธิ์รุนแรงนั้นไม่ได้ผลสำหรับความเจ็บปวดในทุกคน และทุกคนก็ไม่สามารถทนต่อยานี้ได้เช่นกัน จุดมุ่งหมายของการทบทวนนี้คือเพื่อประเมินว่า Oxycodone เกี่ยวข้องกับการบรรเทาอาการปวดและความทนทานได้ดีกว่ายาแก้ปวดอื่นๆ สำหรับผู้ใหญ่ที่เป็นมะเร็งหรือไม่ นี่คือการปรับปรุงการทบทวนวรรณกรรมของ Cochrane ฉบับที่เผยแพร่ก่อนหน้านี้ในปี 2017
เพื่อประเมินประสิทธิภาพและความทนต่อยาของ Oxycodone โดยการบริหารยาด้วยวิธีใดๆสำหรับความเจ็บปวดในผู้ใหญ่ที่เป็นมะเร็ง
สำหรับการปรับปรุงนี้ เราได้ค้นหา Cochrane Central Register of Controlled Trials (CENTRAL) ใน Cochrane Library, MEDLINE และ MEDLINE In-Process (Ovid), Embase (Ovid), Science Citation Index, Conference Proceedings Citation Index - Science (ISI Web of Science), BIOSIS (ISI) และ PsycINFO (Ovid) ถึงเดือนพฤศจิกายน 2021 นอกจากนี้เรายังค้นหาทะเบียนการทดลอง 4 แหล่ง ตรวจสอบการอ้างอิงบรรณานุกรมของการศึกษาที่เกี่ยวข้อง และติดต่อผู้เขียนของการศึกษาที่รวบรวมไว้ เราไม่มีการจำกัดภาษา วันที่ หรือสถานะสิ่งพิมพ์
เรารวมการศึกษาวิจัยแบบสุ่มที่มีกลุ่มเปรียบเทียบ (กลุ่มคู่ขนานหรือข้ามกลุ่ม) ที่เปรียบเทียบ Oxycodone (สูตรหรือการบริหารยาวิธีใดๆ) กับยาหลอกหรือยาออกฤทธิ์ (รวมถึง Oxycodone) สำหรับอาการปวดที่เกี่ยวกับมะเร็งในผู้ใหญ่โดยการตรวจสอบความรุนแรงของความเจ็บปวด/การบรรเทา เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ คุณภาพชีวิตและความชอบของผู้เข้าร่วม
ผู้ทบทวน 2 คน คัดกรองการค้นหา ดึงข้อมูล และประเมินการศึกษาที่รวบรวมมาอย่างอิสระต่อกัน โดยใช้วิธีมาตรฐานของ Cochrane เราวิเคราะห์ข้อมูลระดับความรุนแรงของความเจ็บปวดโดยใช้วิธีการแปรผันผกผันทั่วไป และการบรรเทาอาการปวดและเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์โดยใช้วิธี Mantel-Haenszel หรือสรุปข้อมูลเหล่านี้แบบบรรยายพร้อมกับข้อมูลคุณภาพชีวิตและข้อมูลความชอบของผู้เข้าร่วม เราประเมินความแน่นอนโดยรวมของหลักฐานโดยใช้ GRADE
สำหรับการอัปเดตนี้ เราพบการศึกษาใหม่ 19 ฉบับ (ผู้เข้าร่วม 1836 คน) ที่นำเข้ามาในการทบทวนวรรรกรรมนี้ โดยรวมแล้ว เรารวมการศึกษา 42 ฉบับ ซึ่งลงทะเบียน/สุ่มผู้เข้าร่วม 4485 คน โดย 3945 คนถูกนำมาวิเคราะห์เพื่อดูประสิทธิภาพ และ 4176 คนเพื่อดูความปลอดภัย การศึกษาได้ตรวจสอบการเปรียบเทียบยาที่แตกต่างกัน
ออกซีโคโดนชนิด Controlled-release (CR; โดยปกติให้ทุก 12 ชั่วโมง) เทียบกับ immediate-release oxycodone (IR; ให้ทุก 4-6 ชั่วโมง)
การวิเคราะห์รวมผลของการศึกษา 3 ใน 4 ฉบับ เปรียบเทียบ CR oxycodone กับ IR oxycodone ชี้ให้เห็นว่ามีความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีความแตกต่างเลยระหว่าง CR และ IR oxycodone ในความรุนแรงของความเจ็บปวด (ความแตกต่างของค่าเฉลี่ยมาตรฐาน (SMD) 0.12 ช่วงความเชื่อมั่น 95% (CI) -0.1 ถึง 0.34; n = 319; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำมาก) หลักฐานมีความไม่แน่นอนอย่างมากเกี่ยวกับผลกระทบต่อเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ รวมทั้งอาการท้องผูก (RR 0.71, 95% CI 0.45 ถึง 1.13), อาการง่วงนอน/ง่วงซึม (RR 1.03, 95% CI 0.69 ถึง 1.54), คลื่นไส้ (RR 0.85, 95% CI 0.56 ถึง 1.28) และการอาเจียน (RR 0.66, 95% CI 0.38 ถึง 1.15) (หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำมาก) ไม่มีข้อมูลสำหรับคุณภาพชีวิตหรือความชอบของผู้เข้าร่วม อย่างไรก็ตาม การศึกษา 3 ฉบับ ชี้ให้เห็นว่าการยอมรับการรักษาอาจมีความคล้ายคลึงกันระหว่างกลุ่มต่างๆ (หลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำ)
CR oxycodone เปรีบยเทียนกับ CR morphine
การศึกษา 24 ฉบับที่เปรียบเทียบ CR oxycodone กับ CR morphine ส่วนใหญ่รายงานความรุนแรงของความเจ็บปวด (ตัวแปรแบบต่อเนื่อง) การบรรเทาอาการปวด (ตัวแปร dichotomous) หรือทั้งสองอย่าง การวิเคราะห์แบบรวมกลุ่มบ่งชี้ว่าความรุนแรงของความเจ็บปวดอาจต่ำกว่า (ดีกว่า) หลังการรักษาด้วย CR morphine กว่า CR oxycodone (SMD 0.14, 95% CI 0.01 ถึง 0.27; n = 882 ในการศึกษา 7 ฉบับ; หลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำ) SMD นี้เทียบเท่ากับความแตกต่าง 0.27 คะแนนบนมาตราส่วน Brief Pain Inventory (มาตราส่วนการให้คะแนนแบบตัวเลข 0-10) ซึ่งไม่มีนัยสำคัญทางคลินิก การวิเคราะห์แบบรวมผลการศึกษายังชี้ให้เห็นว่าอาจมีความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยในสัดส่วนของผู้เข้าร่วมที่ได้รับการบรรเทาอาการปวดอย่างสมบูรณ์หรือมีนัยสำคัญ (RR 1.02, 95% CI 0.95 ถึง 1.10; n = 1249 ในการศึกษา 13 ฉบับ หลักฐานที่มีความเชื่อมั่นต่ำ)
RR สำหรับอาการท้องผูก (RR 0.75, 95% CI 0.66 ถึง 0.86) อาจต่ำกว่าหลังการรักษาด้วย CR oxycodone เมื่อเทียบกับหลังจากการให้ CR morphine การวิเคราะห์แบบรวมผลการศึกษาพบว่า สำหรับเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ส่วนใหญ่ CIs กว้าง ซึ่งรวมถึงไม่มีผลกระทบ รวมทั้งอาจมีประโยชน์และอันตรายที่อาจเกิดขึ้น: อาการง่วงนอน/ง่วงซึม (RR 0.88, 95% CI 0.74 ถึง 1.05), อาการคลื่นไส้ (RR 0.93, 95% CI 0.77 ถึง 1.12) และการอาเจียน (RR 0.81, 95% CI 0.63 ถึง 1.04) (หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำหรือต่ำมาก) ไม่มีข้อมูลด้านคุณภาพชีวิต หลักฐานมีความไม่แน่นอนอย่างมากเกี่ยวกับผลการรักษาต่อการยอมรับการรักษาและความชอบของผู้เข้าร่วม
การเปรียบเทียบอื่นๆ
การศึกษาที่เหลือเปรียบเทียบ Oxycodone ในสูตรต่างๆ หรือเปรียบเทียบ Oxycodone กับ Opioids ทางเลือกอื่น ไม่พบความเหนือกว่าหรือด้อยกว่าอย่างชัดเจนของ Oxycodone สำหรับความเจ็บปวดจากมะเร็ง ทั้งในฐานะยาแก้ปวดหรือในแง่ของอัตราการเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์และการยอมรับการให้ยานี้ ความเชื่อมั่นของหลักฐานนี้ถูกจำกัดเนื่องจากมีความเสี่ยงของการมีอคติสูงหรือไม่ชัดเจนและเนื่องจากมีความไม่แม่นยำ เพราะอัตราการเกิดเหตุการณ์ต่ำหรือต่ำมาก หรือจำนวนผู้เข้าร่วมสำหรับหลายผลลัพธ์
แปลโดย พญ.วิลาสินี หน่อแก้ว Edit โดย ผกากรอง 6 พฤศจิกายน 2022