Kluczowe informacje

• Z powodu braku danych naukowych, korzyści i szkody ze stosowania akupunktury podczas bolesnych procedur medycznych u dzieci są niejasne.

• Do określenia korzyści i szkód płynących z akupunktury potrzebujemy dokładnie zaprojektowanych i szczegółowo opisanych badań, uwzględniających porównanie akupunktury z leczeniem farmakologicznym, a także różnych metod akupunktury między sobą.

Ból u dzieci i akupunktura

Noworodki przebywające na oddziałach intensywnej terapii przechodzą wiele inwazyjnych i bolesnych zabiegów (np. badania krwi). U noworodków z nawracającymi epizodami nieleczonego lub niedostatecznie leczonego bólu odnotowuje się negatywne skutki zdrowotne. Jest to szczególnie niepokojące u dzieci urodzonych przedwcześnie (wcześniaków), które ze względu na niedojrzały układ nerwowy są wyjątkowo podatne na negatywne skutki bólu. Ocena natężenia bólu u noworodków wymaga użycia dostosowanych do wieku skal. Skalę PIPP (Premature Infant Pain Profile) opracowano w celu oceny ostrego bólu u wcześniaków. Skala NIPS (Neonatal Infant Pain Scale) jest skalą behawioralną i można ją stosować zarówno u noworodków donoszonych, jak i tych urodzonych przedwcześnie. Skalę N-PASS (Neonatal Pain, Agitation and Sedation Scale) opracowano w celu oceny ciągłego bólu u noworodków i sedacji na oddziale intensywnej terapii noworodka.

Leczenie akupunkturą polega na stymulowaniu określonych punktów nazywanych meridianami w celu wywarcia wpływu na funkcjonowanie organizmu. Istnieje wiele rodzajów akupunktury, takich jak akupunktura ze stymulacją elektryczną lub bez stymulacji elektrycznej, akupunktura laserowa, czy niepenetrujące rodzaje akupresury manualnej. Ponadto czas trwania i częstość wykonywania akupunktury mogą się różnić.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy zbadać, jakie są korzyści i szkody wykonywania akupunktury u dzieci poddawanych bolesnym zabiegom. Za krytyczne punkty końcowe przyjęto intensywność bólu w różnych punktach czasowych i działania niepożądane.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, w których akupunkturę porównywano z niestosowaniem leczenia, ze stosowaniem słodkich roztworów lub leków, albo porównano między sobą różne rodzaje akupunktury (np. akupunkturę igłową i laserową).

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 11 badań obejmujących 852 noworodki. W 5 badaniach akupunkturę porównywano niestosowaniem interwencji lub z leczeniem pozorowanym, w 4 badaniach akupunkturę porównywano ze stosowaniem słodkiego roztworu, w żadnym z badań nie porównywano akupunktury z leczeniem farmakologicznym, a w 2 badaniach akupresurę porównywano z masażem stóp lub refleksologią, które można uznać za nieinwazyjną stymulację punktów akupunkturowych. W 6 badaniach wykorzystano PIPP, w 4 badaniach NIPS, w 1 badaniu N-PASS.

W porównaniu z niestosowaniem leczenia lub z leczeniem pozorowanym, zastosowanie akupunktury może zmniejszać natężenie bólu u noworodków w trakcie wykonywania zabiegu i krótko po nim. Jednak dowody na to, czy akupunktura faktycznie działa w zakresie łagodzenia bólu podczas zabiegu, w porównaniu z podawaniem słodkiego roztworu, są bardzo niepewne. Skuteczność akupresury w porównaniu z masażem stóp lub refleksologią pozostaje niejasna.

Główne wyniki

• W porównaniu z niepodejmowaniem żadnych działań, akupunktura może zmniejszać natężenie bólu oceniane za pomocą różnych skal podczas zabiegu i krótko po nim, powodując niewielką lub żadną różnicę pod względem ryzyka wystąpienia jakichkolwiek szkód dla zdrowia.

• Dane naukowe dla porównania wpływu akupunktury i słodkich roztworów na łagodzenie bólu ocenianego za pomocą skal PIPP lub NIPS podczas zabiegu i za pomocą skali PIPP do 10 minut po zabiegu są bardzo niepewne. Stosowanie akupunktury może skutkować niewielką lub żadną różnicą pod względem ryzyka wystąpienia jakichkolwiek szkód dla zdrowia.

• Dane naukowe dla porównania wpływu akupresury i masażu stóp lub refleksologii na natężenie bólu oceniane w trakcie zabiegu lub do 10 minut po jego zakończeniu są bardzo niepewne.

Zidentyfikowaliśmy 4 badania, które aktualnie są w toku.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Mamy małe lub bardzo małe zaufanie co do wiarygodności zidentyfikowanych przez nas danych naukowych. Wszystkie badania miały pewne ograniczenia w sposobie ich prowadzenia, włączając w to problemy z przydziałem dzieci do grup oraz ze sposobami przedstawiania danych. Dodatkowo badacze byli świadomi jaki rodzaj leczenia stosowano u niemowląt, co mogło wpływać na wyniki.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do sierpnia 2023 roku.