Najważniejsze informacje

• Może występować niewielka lub żadna różnica w liczbie urodzeń żywych, ciąż mnogich (bliźniaczych lub trojaczych), ciąż lub poronień wśród kobiet z zespołem policystycznych jajników (ang. polycystic ovary syndrome, PCOS) niezależnie od tego czy podawane są gonadotropiny pozyskane z moczu (pochodzące z moczu kobiet w okresie menopauzy) czy rekombinowany hormon folikulotropowy (opracowany przy użyciu technologii rekombinacji DNA).

• Nie jesteśmy pewni, czy podawanie ludzkiej gonadotropiny menopauzalnej (również pochodzącej z moczu kobiet w okresie menopauzy) w porównaniu z oczyszczonym hormonem folikulotropowym z moczu, zwiększa lub zmniejsza prawdopodobieństwo urodzeń żywych, ciąży mnogiej, zajścia w ciążę lub poronienia.

• U kobiet, które nie zaszły w ciążę po przyjęciu klomifenu, gonadotropiny prawdopodobnie skutkują większą liczbą żywych urodzeń i ciąż w porównaniu z kontynuacją leczenia klomifenem, nie zwiększając ryzyka urodzenia bliźniąt lub trojaczków. Gonadotropiny mogą zwiększać ryzyko poronienia.

Czego dotyczy problem?

Jedna na siedem par na świecie może doświadczać niepłodności, którą definiuje się jako niemożność zajścia w ciążę po roku od rozpoczęcia starań. Niepłodność spowodowana problemami z uwalnianiem komórki jajowej (owulacją) podczas cyklu menstruacyjnego jest najczęstszym powodem, dla którego kobiety szukają porady lub leczenia. Leczenie polega na pobudzaniu jajników do uwolnienia komórki jajowej za pomocą leków, tzw. „stymulacji owulacji”. Lekiem pierwszego wyboru są wówczas tabletki zawierające cytrynian klomifenu. Jeśli kobiety nie reagują na klomifen, drugim najczęstszym sposobem leczenia jest stymulacja uwalniania komórek jajowych za pomocą gonadotropin, podawanych w zastrzyku.

Jakie są dostępne metody leczenia?

Opracowano różne rodzaje gonadotropin poprzez przetwarzanie moczu pobranego od kobiet w okresie menopauzy. Obejmują one ludzką gonadotropinę menopauzalną oraz hormon folikulotropowy, oba dostępne w postaci oczyszczonej i wysoko oczyszczonej. Rekombinowany hormon folikulotropowy został również opracowany syntetycznie w celu uzyskania jeszcze wyższej czystości. Kobiety, u których występuje owulacja, ale nie zaszły w ciążę w ciągu sześciu cykli leczenia cytrynianem klomifenu, mogą kontynuować stosowanie cytrynianu klomifenu lub przejść na gonadotropiny. Gonadotropiny mogą wywołać rozwój licznych pęcherzyków jajnikowych. Aby zapobiec ciąży mnogiej oraz zespołowi hiperstymulacji jajników (ang. ovarian hyperstimulation syndrome, OHSS), który jest poważnym stanem, cykl należy przerwać.

Ważna jest wiedza na temat tego, które leki działają najlepiej, aby umożliwić lekarzom i kobietom podejmowanie świadomych decyzji dotyczących przebiegu leczenia.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, która gonadotropina stanowi najlepszy wybór w celu wywołania jajeczkowania u kobiet z PCOS, które nie owulują lub u których stosowanie cytrynianu klomifenu nie doprowadziło do ciąży.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań porównujących różne gonadotropiny zastosowane do stymulacji owulacji u kobiet z PCOS. Podsumowaliśmy wyniki włączonych badań i oceniliśmy poziom naszego zaufania do danych w oparciu o czynniki takie jak metody badawcze i wielkość badań.

Czego się dowiedzieliśmy?

Przegląd obejmuje 15 badań z udziałem 2348 kobiet z PCOS. W dziesięciu badaniach porównywano rekombinowany hormon folikulotropowy z gonadotropinami pozyskanymi z moczu. W trzech badaniach porównano ludzką gonadotropinę menopauzalną z oczyszczonym hormonem folikulotropowym z moczu, natomiast w jednym badaniu porównano gonadotropiny z kontynuacją stosowania cytrynianu klomifenu.

Najważniejsze wyniki

Może nie być różnicy lub różnica w liczbie żywych urodzeń, ciąż mnogich, ciąż klinicznych lub poronień pomiędzy oczyszczonymi gonadotropinami pochodzącymi z moczu a rekombinowanych hormonem folikulotropowym może być niewielka. Nie mamy pewności, czy ludzka gonadotropina menopauzalna zwiększa szanse na zajście w ciążę u kobiet z PCOS w porównaniu z hormonem folikulotropowym z moczu. Nie mamy pewności, czy którakolwiek z metod leczenia zmniejsza ryzyko wystąpienia zespołu hiperstymulacji jajników lub ciąży pozamacicznej.

Gonadotropiny w porównaniu z kontynuacją leczenia cytrynianem klomifenu prawdopodobnie prowadzą do większej liczby żywych urodzeń i ciąż, nie zwiększając przy tym liczby ciąż mnogich. Gonadotropiny mogą powodować więcej poronień niż cytrynian klomifenu, natomiast nie odnotowano przypadków zespołu hiperstymulacji jajników.

Jakie są ograniczenia danych naukowych?

Nasza pewność co do danych waha się od bardzo niskiej do umiarkowanej. Wiele badań obejmowało niewielką liczbę pacjentów i zostało przeprowadzonych dawno temu, przez co nie uwzględniono w nich ważnych informacji na temat metod badawczych. Dziesięć z 15 badań uwzględnionych w tym przeglądzie było finansowanych przez komercyjnego sponsora. Nie wzięliśmy pod uwagę kosztów i komfortu; zachęcamy pacjentki do omówienia kwestii kosztów, komfortu i skutków niepożądanych ze swoim lekarzem.

Jak aktualne są dane naukowe?

Jest to aktualizacja przeglądu. Dane naukowe są aktualne do marca 2024 r.