Dlaczego to pytanie jest ważne?

Operacja wymiany stawu kolanowego to powszechny zabieg polegający na zastąpieniu uszkodzonego, zużytego lub chorego stawu sztucznym, który jest wykonany z metalu i tworzywa sztucznego.

Większość chirurgów preferuje użycie opaski uciskowej podczas wykonywania operacji wymiany stawu kolanowego – ciasnej opaski umieszczonej wokół uda, która ogranicza przepływ krwi do kolana.

Potencjalne korzyści płynące z zastosowania opaski uciskowej to ograniczenie utraty krwi podczas operacji oraz ułatwienie jej przeprowadzenia. Jednak stosowanie opaski może zwiększać ryzyko wystąpienia bólu i komplikacji po operacji. Dokonaliśmy przeglądu danych naukowych pochodzących z badań klinicznych, aby uzyskać informacje na temat korzyści i zagrożeń związanych z zastosowaniem opaski uciskowej podczas operacji wymiany stawu kolanowego.

Jak zidentyfikowaliśmy i oceniliśmy dane?

Po pierwsze, szukaliśmy wszystkich istotnych badań w literaturze medycznej. Następnie porównaliśmy wyniki i podsumowaliśmy dane ze wszystkich badań. Na koniec oceniliśmy wiarygodność danych naukowych. Aby to uczynić, uwzględniliśmy takie czynniki, jak sposób prowadzenia badań, zakres badań i spójność wyników wszystkich badań. W oparciu o naszą ocenę, sklasyfikowaliśmy wiarygodność danych naukowych jako bardzo niską, niską, umiarkowaną lub wysoką.

Co udało się ustalić?

Znaleźliśmy 41 badań z udziałem 2819 osób (944 mężczyzn i 1777 kobiet), które losowo przydzielono do grupy, w której wykonywano operację z użyciem opaski uciskowej albo do grupy, w której nie stosowano opaski. Ten typ badań, nazywany badaniami z randomizacją, dostarcza najbardziej wiarygodnych danych na temat efektów leczenia.

Badania przeprowadzono w szpitalach w Australii, Azji, Europie i USA. W każdym badaniu uczestniczyło od 20 do 166 osób w wieku od 58 do 84 lat. Obserwowano ich przez okres od 1 dnia do 2 lat po przeprowadzeniu zabiegu operacyjnego.

Pięć badań sfinansowano ze środków publicznych, a jedno badanie otrzymało finansowanie od firmy produkującej sprzęt medyczny. Pozostałe 35 badań nie otrzymało konkretnego finansowania lub nie przedstawiono w nich informacji na temat finansowania.

Badania dostarczyły danych o niskiej lub umiarkowanej jakości wskazujących na to, że:

- ból w pierwszym dniu po operacji jest prawdopodobnie większy, gdy podczas operacji zastosowano opaskę uciskową. Średnio, w skali od 0 do 10 pkt (większy wynik oznacza większe natężenie bólu), osoby operowane z zastosowaniem opaski uciskowej oceniły u siebie natężenie bólu na 5,81 pkt. Osoby operowane bez opaski uciskowej oceniły je na 4,56 pkt (średnia różnica: 1,25 pkt);

- funkcjonowanie kolana po roku od zabiegu jest prawdopodobnie takie samo u osób po operacji z zastosowaniem opaski uciskowej lub bez niej. Średnio, w skali od 0 do 100 pkt (większy wynik oznacza lepsze funkcjonowanie), osoby operowane z zastosowaniem opaski uciskowej oceniły funkcjonowanie swojego kolana na 89,74 pkt. Osoby operowane bez zastosowania opaski uciskowej oceniły funkcję swojego kolana na 90,03 pkt (średnia różnica: 0,29 pkt);

- zadowolenie z leczenia może być podobne w grupie, w której zastosowano opaskę uciskową i w grupie, w której jej nie stosowano. Po 6 miesiącach od operacji 94% pacjentów, u których stosowano opaskę uciskową lub jej nie stosowano, było „wyjątkowo” lub „bardzo” zadowolonych z efektów leczenia;

- różnica między grupami pod względem jakości życia związanej ze zdrowiem może być niewielka lub żadna. Średnio, w skali od 0 do 100 pkt (większy wynik oznacza lepszą jakość życia), osoby operowane z zastosowaniem opaski uciskowej oceniły u siebie jakość życia na 54,64 pkt. Osoby, które przeszły operację bez użycia opaski uciskowej, oceniły jakość swojego życia na 56,17 pkt (średnia różnica: 1,53 pkt); oraz

- ryzyko wystąpienia poważnych zdarzeń niepożądanych, takich jak zakrzepy krwi w kończynie dolnej lub płucach, zakażenie lub konieczność ponownej operacji innej niż wymiana sztucznego stawu, jest prawdopodobnie większe w przypadku stosowania opaski uciskowej. 5% osób operowanych z wykorzystaniem opaski uciskowej zgłosiło poważne zdarzenia niepożądane, w porównaniu z 2,9% osób operowanych bez zastosowania opaski uciskowej.

Nie wiemy, czy zastosowanie opaski uciskowej wpływa na ryzyko konieczności wykonania drugiej operacji w celu zastąpienia sztucznego stawu, ponieważ jakość dostępnych danych jest bardzo niska.

W żadnym z badań nie oceniano wpływu przeprowadzenia operacji z wykorzystaniem opaski uciskowej na zdolność do przetwarzania myśli (funkcja poznawcza).

Co to oznacza?

Wykorzystanie opaski uciskowej podczas zabiegu wymiany stawu kolanowego jest prawdopodobnie nieco mniej korzystne i wiąże się z większym ryzykiem niż operacja przeprowadzona bez użycia opaski uciskowej.

Jak aktualny jest ten przegląd?

Ten przegląd Cochrane jest aktualny do marca 2020 roku.