Pytanie badawcze

Przeanalizowaliśmy dane dotyczące stosowania leków przeciwfibrynolitycznych (ułatwiających krzepnięcie krwi), takich jak kwas traneksamowy lub kwas epsilon-aminokapronowy, w celu zapobiegania krwawieniom w obrębie jamy ustnej u osób z hemofilią lub chorobą von Willebranda poddawanych małym zabiegom chirurgicznym w obrębie jamy ustnej lub ekstrakcji (usunięciu) zęba. Przegląd ten jest aktualizacją opublikowanego wcześniej przeglądu Cochrane.

Wprowadzenie

Hemofilia i choroba von Willebranda to dziedziczne zaburzenia krzepnięcia krwi. Osoby chore na te schorzenia obciążone są większym ryzykiem powikłań krwotocznych w trakcie oraz po interwencji chirurgicznej w obrębie jamy ustnej lub po ekstrakcji zęba, nawet jeżeli są to zabiegi stosunkowo niewielkie i powszechnie wykonywane. Liczba krwawień i nasilenie każdego z nich zależy od wielu czynników związanych z chorobą (na przykład od stopnia ciężkości hemofilii), indywidualnych cech danego pacjenta (takich jaka zapalenie dziąseł czy choroby naczyń krwionośnych) oraz związanych z konkretną interwencją (takich jak typ oraz liczba usuniętych zębów lub powierzchnia rany). Aby uniknąć powikłań krwotocznych, powszechnie stosuje się środki zapobiegawcze pod postacią podawania dożylnego czynników krzepnięcia bezpośrednio przed, w trakcie lub po zabiegu. Jednak takie środki są kosztowne, a ich użycie wiąże się z ryzykiem, takim jak produkcja inhibitorów (skierowanych przeciwko tym czynnikom; przyp.tłum.) lub przeniesienie zakażeń. W związku z tym ważne jest poszukiwanie alternatywnych metod, które mogą zapobiec powikłaniom krwotocznym. W rutynowej praktyce klinicznej lek przeciwfibrynolityczny często jest stosowany przed, w trakcie i po zabiegu chirurgicznym. Jednak obecnie brakuje jednoznacznych danych naukowych na poparcie tej praktyki.

Data wyszukiwania danych

Dane naukowe są aktualne do: 1 marca 2019 roku.

Charakterystyka badań

Nie odnaleźliśmy żadnych badań dotyczących stosowania leków przeciwfibrynolitycznych w zapobieganiu krwawieniom po drobnym zabiegu chirurgicznym w obrębie jamy ustnej lub ekstrakcji zębów u osób z chorobą von Willebranda. Przegląd obejmuje 2 badania, opublikowane w latach 70-tych ubiegłego wieku, w których wzięło udział 59 chorych na hemofilię poddanych ekstrakcji zębów. Do pierwszego badania włączono osoby w wieku 13 do 65 lat, w drugim badaniu średnia wieku wynosiła 34 lata. Pierwsze badanie trwało 5 dni, a pacjentom podawano kwas traneksamowy; drugie badanie trwało 10 dni, a chorym podawano kwas epsilon-aminokapronowy w postaci tabletek. W badaniach tych porównywano lek aktywny i substancję, która nie zawierała leku (placebo), oba podawane były dodatkowo do koncentratów czynników krzepnięcia.

Kluczowe wyniki

Podsumowując, w obu włączonych badaniach stwierdzono mniejszą liczbę krwawień po usunięciu zębów i ilość utraconej krwi oraz rzadziej podawano koncentraty czynników krzepnięcia u osób, które otrzymywały kwas traneksamowy lub kwas epsilon-aminokapronowy w postaci tabletek w porównaniu z chorymi, którzy otrzymywali placebo. Łączna analiza wyników obu badań wykazała, że stosowanie leków przeciwfibrynolitycznych zmniejsza o około połowę częstość krwawień po ekstrakcji zębów. Skutki uboczne stosowania leku przeciwfibrynolitycznego obserwowano rzadko i tylko w jedynym przypadku doprowadziły one do zaprzestania przyjmowania tabletek kwasu epsilon-aminokapronowego.

Jakość danych naukowych

W badaniu oceniającym stosowanie kwasu epsilon-aminokapronowego lekarze uczestniczący w badaniu przydzielili każdego uczestnika do grupy otrzymującej placebo lub lek aktywny w oparciu o dopasowanie parami pod względem wieku, ogólną krzepliwość krwi oraz liczbę ekstrakcji. Fakt, że lekarze uczestniczący w badaniu podejmowali decyzję o przydzieleniu uczestników do grup mógł się wiązać z wystąpieniem błędu doboru próby. Jednak autorzy przeglądu ocenili, że nie miało to istotnego wpływu na formułowane wnioski. Podsumowując, oba badania były małe i różniły się pod względem liczby zakwalifikowanych osób z ciężką hemofilią, jednoczesnego stosowania koncentratów czynników krzepnięcia i schematów podawania leków przeciwfibrynolitycznych. Oceniliśmy ogólną jakość danych naukowych jako niską w kontekście leków przeciwfibrynolitycznych stosowanych w celu zapobiegania krwawieniom u chorych na hemofilię poddawanych niewielkim zabiegom chirurgicznym w obrębie jamy ustnej lub ekstrakcji zębów. Nie odnaleziono żadnych danych naukowych dotyczących osób z chorobą von Willebranda. Jednak można poddać dyskusji kwestię, że jeżeli stosowanie leku przeciwfibrynolitycznego jest skuteczne u chorych na hemofilię, to będzie również skuteczne u pacjentów z innymi zaburzeniami krzepnięcia poddawanych ekstrakcji zębów lub innemu drobnemu zabiegowi stomatologicznemu.