پیامهای کلیدی
-
ترکیبی از درمانهای دستی (manual therapy؛ یک روش درمانی مهم در فیزیوتراپی) همراه با ورزش در مقایسه با درمان دارونما (placebo) (ساختگی) ممکن است افزایش متوسطی را در عملکرد بیمار نشان دهد، اما درد گردن، کاهش نیافت یا کاهش اندکی را نشان داد.
-
ترکیب درمان دستی همراه با ورزش در مقایسه با عدم درمان ممکن است منجر به کاهش قابل توجه درد گردن و افزایش متوسط در عملکرد و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت بیمار شود.
-
ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در عوارض جانبی غیرجدی (ناخواسته یا مضر)، مانند درد ناشی از درمان، سردرد یا سرگیجه، وجود داشته باشد.
درد گردن چیست؟
درد گردن یک وضعیت شایع است که میتواند ناتوانکننده بوده و منجر به هزینههای اقتصادی قابل توجهی شود. نشانهها میتوانند حاد (< 4 هفته)، تحتحاد (4 تا 12 هفته)، یا مداوم (> 12 هفته) باشند. درد گردن میتواند باعث ضعف یا بیحسی در بازوها شود و ممکن است شامل انتشار درد به سر، قسمت فوقانی کمر، و بازوها باشد. درد گردن میتواند ناشی از استخوانها، مفاصل، اعصاب، عضلات، یا بافتهای نرم بوده و تحت تاثیر عوامل اجتماعی، روانی و شخصی قرار گیرد.
درد گردن چگونه درمان میشود؟
درمان درد گردن شامل درمان دستی همراه با ورزش است. درمان دستی شامل تکنیکهای دستی (hands-on techniques) است که برای حرکت دادن یا دستکاری بافتهای نرم، مفاصل، یا اعصاب استفاده میشود. بخش ورزشی میتواند شامل تمرینات کششی، تقویتی، کنترل حرکتی، قلبیعروقی، و تمرینات ذهنی-بدنی (مثلا یوگا) باشد.
ما به دنبال چه یافتهای بودیم؟
هدف ما، ارزیابی مزایا و خطرات درمان دستی همراه با ورزش بود.
ما چهکاری را انجام دادیم؟
ما به دنبال مطالعاتی بودیم که درمان دستی را همراه با ورزش در مقایسه با درمان دارونما یا عدم درمان در بزرگسالان مبتلا به درد گردن بررسی کردند. نتایج این مطالعات را مقایسه و خلاصه کرده و اطمینان خود را نسبت به این شواهد، براساس عواملی مانند روشهای انجام، حجمنمونه مطالعه، و همسو و سازگار بودن نتایج، رتبهبندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
ما نه مطالعه را یافتیم که شامل 694 بزرگسال بودند. مطالعات در آمریکای شمالی، اروپا، آسیا و اقیانوسیه انجام شدند.
درمان دستی همراه با ورزش در مقایسه با درمان دارونما در پیگیری کوتاهمدت (نزدیک به چهار هفته).
-
درد (9% مزیت واقعی): افرادی که از درمان دستی همراه با ورزش استفاده میکنند، ممکن است بهبودی اندکی را معادل 0.91 امتیاز در مقیاس 0 تا 10 امتیازی نشان دهند، که در آن نمره پائینتر به معنای درد کمتر است.
-
عملکرد (10% مزیت واقعی): افرادی که از درمان دستی همراه با ورزش استفاده میکنند، ممکن است در مقیاس 0 تا 100 امتیازی، 10.20 امتیاز بهبود یابند، که در آن امتیاز پائینتر به معنای عملکرد بهتر است.
-
کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (2% مزیت واقعی): افرادی که از درمان دستی همراه با ورزش استفاده میکنند، ممکن است بهبودی اندک یا عدم بهبودی را در حد 2 امتیاز در مقیاس 0 تا 100 امتیازی نشان دهند، که در آن نمره پائینتر به معنای کیفیت زندگی بهتر است.
-
موفقیت درمان براساس گزارش خود شرکتکنندگان و عوارض جانبی گزارش نشدند.
درمان دستی همراه با ورزش در مقایسه با عدم درمان در پیگیری کوتاهمدت.
-
درد (24% مزیت واقعی): افرادی که از درمان دستی همراه با ورزش استفاده میکنند، در مقیاس 0 تا 10 امتیازی، ممکن است 2.44 امتیاز بهبود یابند، که در آن امتیاز پائینتر به معنای درد کمتر است.
-
عملکرد (14% مزیت واقعی): افرادی که از درمان دستی همراه با ورزش استفاده میکنند، ممکن است در مقیاس 0 تا 100 امتیازی، 13.84 امتیاز بهبود یابند، که در آن امتیاز پائینتر به معنای عملکرد بهتر است.
-
کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (24% مزیت واقعی): افرادی که از درمان دستی همراه با ورزش استفاده میکنند، ممکن است در مقیاس 0 تا 100 امتیازی، 24.80 امتیاز بهبود یابند، که در آن امتیاز پائینتر به معنای کیفیت زندگی بهتر است.
-
هنگام استفاده از درمان دستی همراه با ورزش، موفقیت درمان براساس گزارش شرکتکنندگان، شواهد بسیار نامطمئن داشت.
-
عوارض جانبی غیرجدی: 2% افزایش در خطر عوارض جانبی گذرای غیرجدی مانند درد، سردرد یا سرگیجه دیده شد. این بدان معناست که از هر 100 نفر، 2 بیمار عوارض جانبی غیرجدی را در گروه درمان و 1 بیمار از هر 100 نفر عوارض جانبی غیرجدی را در گروه عدم درمان گزارش کردند.
-
بروز عوارض جانبی جدی گزارش نشدند.
محدودیتهای شواهد چه هستند؟
میزان اعتماد ما به شواهد به دلایل زیر پائین بود. ممکن است افراد حاضر در این مطالعات از نوع درمانی که دریافت کردند، آگاه بوده باشند. بااینحال، این محدودیتی است که در اکثر مطالعات بازتوانی قابل تغییر نیست. ارائه گزارش از پیامدهای مورد نظر در دوره پیگیری کوتاهمدت و بلندمدت در سراسر مطالعات ناقص بود. این سوگیریها (bias) ممکن است به تخمین بیشازحد یا کمتر از حد واقعی تاثیر گزارششده بیانجامند. وقوع عوارض جانبی اغلب گزارش نشد. تعداد شرکتکنندگان در اکثر مطالعات کم بود. انجام برنامهریزی متمرکز مطالعات با تعداد بیشتری از شرکتکنندگان و گزارشدهی منسجم از نوع، شدت، فراوانی، و طول دوره درمان دستی همراه با ورزش مورد نیاز است. به دلیل وجود عدم قطعیت در شواهد موجود، انجام مطالعات آینده در مورد درد حاد و تحتحاد گردن مورد نیاز است.
شواهد تا چه زمانی بهروز است؟
این مطالعه، مرور قبلی غیر کاکرین را بهروز میکند. این شواهد تا مارچ 2025 بهروز است.
مطالعه چکیده کامل
اهداف
ارزیابی مزایا و خطرات درمانهای دستی همراه با ورزش در مقایسه با دارونما (placebo) یا عدم درمان برای درد حاد تا مزمن گردن با یا بدون نشانههای رادیکولار یا سردرد سرویکوژنیک (cervicogenic headache) در بزرگسالان.
روشهای جستوجو
ما بانکهای اطلاعاتی متعدد (CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL؛ Index to Chiropractic Literature، پایگاههای ثبت کارآزمایی) را همراه با بررسی منابع و جستوجوی دستی تا 5 مارچ 2025 جستوجو کردیم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
ترکیب درمان دستی با ورزش در مقایسه با دارونما ممکن است منجر به افزایش متوسطی در عملکرد بیمار شود اما باعث کاهش در میزان درد مزمن گردن نمیشود. مقایسه درمان دستی همراه با ورزش در مقابل عدم درمان ممکن است منجر به کاهش زیاد در میزان درد و افزایش متوسط در عملکرد بیمار شود. فقط عوارض جانبی غیرجدی گزارش شدند. دیگر پیامدها، قطعیت متفاوتی داشتند. دادههای مربوط به موفقیت درمان براساس گزارش شرکتکنندگان و عوارض جانبی برای گروه کنترل دارونما در دسترس نبودند. ارتقای سطح گزارشدهی در مورد رویههای مداخلهای، دوز و نظارت بر پایبندی به درمان در کارآزماییهای بزرگتر مورد نیاز است. به دلیل شواهد محدود، انجام کارآزماییهای بیشتر در مورد درد حاد و تحتحاد گردن مورد نیاز است.
حمایت مالی
این مرور کاکرین، منبع حمایت مالی اختصاصی نداشت.
ثبت
پروتکل مطالعه از طریق این DOI در دسترس است: DOI: 10.1002/14651858.CD011225
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
ین مرور کاکرین در ابتدا به زبان انگلیسی منتشر شد. مسوولیت صحت ترجمه بر عهده تیم ترجمه است که آن را تهیه کرده است. روند ترجمه با دقت انجام شده و از فرآیندهای استاندارد برای تضمین کنترل کیفیت پیروی میکند. با این حال، در صورت عدم تطابق، ترجمههای نادرست یا نامناسب، متن اصلی انگلیسی معتبر است.