سوال مطالعه مروری
مزایا و آسیب‌های استفاده از TENS برای افراد مبتلا به درد مزمن (> 12 هفته) گردن چه هستند؟
پیشینه
درد مزمن گردن به صورت هر گونه درد مداوم در منطقه ستون فقرات گردنی (cervical spine) که از پایه (قاعده) سر تا قسمت فوقانی شانه را درگیر می‌کند، و به مدت 12 هفته یا بیشتر ادامه می‌یابد و معمولا همراه با کاهش حرکت گردن است، تعریف می‌شود. TENS یک درمان متداول برای درد مزمن گردن است. این نوع درمان مبتنی بر استفاده از وسیله‌ای است که برای پیشرفت تسکین درد، جریان الکتریکی را به پوست انتقال می‌دهد. اگرچه TENS به‌طور گسترده‌ای در عمل بالینی استفاده می‌شود، شواهدی در مورد مزایا و آسیب‌های آن برای افراد مبتلا به درد مزمن گردن وجود ندارد.
تاریخ جست‌وجو
ما مطالعات منتشر شده را تا 9 نوامبر 2018 وارد کردیم.
ویژگی‌های مطالعه
ما هفت مطالعه را وارد کردیم که در کل 651 شرکت‌کننده (میانگین سنی 31.7 تا 55.5 سال) مبتلا به درد مزمن گردن را به کار گرفتند. هر مطالعه بین 30 و 218 شرکت‌کننده را وارد کرد. شرکت‌کنندگان مداخله TENS یا کنترل (دارونما (placebo) یا نوع دیگری از درمان) را دریافت کردند. این مطالعات از لحاظ مدت زمان جلسات TENS (از 20 تا 60 دقیقه)، تعداد جلسات (از 1 تا 12) و مدت زمان کلی برنامه‌های درمان (از 1 تا 45 روز) بسیار متفاوت بودند.
نتایج کلیدی
به دلیل تفاوت‌های موجود بین هر یک از مطالعات وارد شده، ما ترکیب نتایج حاصل از آنها را مناسب ندیدیم. از هفت مطالعه وارد شده، دو مطالعه گزارش دادند که TENS در مقایسه با درمان غیرفعال (دارونما) در کاهش درد گردن شرکت‌کنندگان بهتر نبود. هیچ یک از مطالعات وارد شده ناتوانی یا حوادث جانبی را ارزیابی نکردند.
قطعیت شواهد
در مورد تاثیرات استفاده از TENS برای درمان درد مزمن گردن، شواهدی با قطعیت بسیار پائین وجود داشت.
این مرور شواهدی را با قطعیت بسیار پائین درباره تفاوت بین TENS در مقایسه با TENS ساختگی بر کاهش درد گردن پیدا کرد؛ بنابراین، ما در مورد تخمین اثر مطمئن نیستیم. در حال حاضر شواهد کافی در خصوص استفاده از TENS در بیماران مبتلا به درد مزمن گردن وجود ندارد. علاوه بر این، برای رسیدن به نتیجه‌گیری‌های قوی، انجام و گزارش RCTهایی با طراحی خوب مورد نیاز هستند.
درد مزمن گردن یک وضعیت بسیار شایع است که 10% تا 24% از جمعیت عمومی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) یک روش غیرتهاجمی است که در آن برای ایجاد بی‌دردی از تحریک الکتریکی از راه پوست استفاده می‌شود. این روش یک مداخله ساده، کم‌هزینه و ایمن است که در عمل بالینی به عنوان یک درمان ادجوانت (کمکی) برای شرایط دردناک اسکلتی‌عضلانی (musculoskeletal) استفاده می‌شود و تاثیر قابل توجهی بر فعالیت‌های روزانه مانند درد مزمن گردن دارد. این مرور بخشی از یک مرور کاکرین در مورد استفاده از الکتروتراپی (electrotherapy) برای درد گردن است که در سال 2013 منتشر شد و تمرکز خاص آن بر استفاده از TENS برای درد مزمن گردن است.
ارزیابی اثربخشی تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) (به تنهایی یا همراه با سایر مداخلات) در مقایسه با مداخلات ساختگی یا بالینی دیگر برای درمان درد مزمن گردن.
ما پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه پشت و گردن در کاکرین، CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ پنج بانک اطلاعاتی دیگر و دو پایگاه ثبت کارآزمایی را تا 9 نوامبر 2018 جست‌وجو کردیم. ما همچنین فهرست منابع مطالعات مرتبط را برای شناسایی کارآزمایی‌های بیشتر غربالگری کردیم. هیچ محدودیتی از نظر زبان، منبع، یا تاریخ انتشار وجود نداشت.
ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که شامل بزرگسالان (≥ 18 سال) مبتلا به درد مزمن گردن (> 12 هفته ادامه یابد) بوده و استفاده از TENS را به تنهایی یا در ترکیب با درمان‌های دیگر در برابر درمان‌های فعال یا غیرفعال مقایسه کردند. پیامدهای اولیه عبارت بودند از درد، ناتوانی و حوادث جانبی.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را انتخاب کردند، داده‌ها را استخراج و خطر سوگیری (bias) مطالعات وارد شده را ارزیابی کردند. در مواردی که اختلاف‌نظر وجود داشت، با نویسنده سوم مرور مشورت شد. ما از ابزار «خطر سوگیری (bias)» کاکرین (برگرفته از گروه پشت و گردن در کاکرین) برای ارزیابی خطر سوگیری کارآزمایی‌های مجزا و از درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد استفاده کردیم. ما از خطرات نسبی (RRs) برای اندازه‌گیری اثرات درمان برای پیامدهای دو حالتی، و از تفاوت‌های میانگین (MDs) برای پیامدهای پیوسته، با 95% فاصله اطمینان (CIs) آنها استفاده کردیم.
ما هفت RCT را با مجموع 651 شرکت‌کننده، با میانگین سنی 31.7 تا 55.5 سال، وارد کردیم که در سه کشور مختلف (ترکیه، اردن و چین) انجام شدند. دوره پیگیری در کارآزمایی‌ها از یک هفته تا شش ماه متغیر بود. اکثر RCTها از TENS پیوسته، با فرکانس 60 تا 100 هرتز، عرض پالس 40 تا 250 μs و شدت قابل تحمل، که به صورت احساس سوزن سوزن شدن بدون انقباض توصیف شد، در جلسات 20 تا 60 دقیقه‌ای روزانه استفاده کردند. با توجه به ناهمگونی در مداخلات و پیامدها، ما داده‌های مطالعه مجزا را در متاآنالیز ترکیب نکردیم. به‌طور کلی، ما بسیاری از مطالعات را دارای خطر پایین سوگیری انتخاب و خطر بالای سوگیری عملکرد و تشخیص طبقه‌بندی کردیم.
بر اساس رویکرد GRADE، شواهدی با قطعیت بسیار پائین از دو کارآزمایی به دست آمد که تاثیر استفاده از TENS معمول را با TENS ساختگی در پیگیری کوتاه‌مدت (تا 3 ماه پس از درمان)، بر درد (بر اساس مقیاس آنالوگ بصری (VAS) ارزیابی شد) (MD: -0.10؛ 95% CI؛ 0.97- تا 0.77) و درصد شرکت‌کنندگان با بهبود درد (RR: 1.57؛ 95% CI؛ 0.84 تا 2.92) مقایسه کردند. هیچ یک از مطالعات وارد شده ناتوانی یا حوادث جانبی را گزارش نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.