Dopamine agonists สามารถป้องกันภาวะ ovarian hyperstimulation syndrome ในสตรีที่รับการรักษาภาวะเจริญพันธุ์ด้วย IVF หรือ ICSI ได้หรือไม่

ทำไมเราถึงทำการทบทวนวรรณกรรมนี้

เราต้องการทราบว่า dopamine agonists มีประสิทธิผลและปลอดภัยในการป้องกัน ovarain hyperstimulation syndrome (OHSS) ในสตรีที่มีความเสี่ยงสูงต่อ OHSS หรือไม่ (เช่น สตรีที่มี polycystic ovaries หรือไข่จำนวนมากหลังจากการกระตุ้นรังไข่) ที่ได้รับการปฏิสนธินอกร่างกาย (IVF) หรือ intracytoplasmic sperm injection (ICSI) ยาเหล่านี้มีประสิทธิผลเพียงใดเมื่อเทียบกับยาประเภทอื่น ๆ หรือการระงับการกระตุ้นรังไข่เป็นเวลา 2-3 วัน (เรียกว่า coasting)

ความเป็นมา

IVF (ไข่และอสุจิผสมกันในห้องปฏิบัติการและตัวอ่อนที่ได้รับการใส่เข้าไปในมดลูก) หรือ ICSI (ขั้นตอนการทำเด็กหลอดแก้วที่เซลล์อสุจิตัวเดียวถูกฉีดเข้าไปในไข่โดยตรงในห้องปฏิบัติการและนำตัวอ่อนที่ใส่เข้าไปในมดลูก) เป็นวิธีการรักษาสำหรับภาวะมีบุตรยาก ในการทำเช่นนี้ รังไข่ (อวัยวะสืบพันธุ์เพศหญิง) จะถูกกระตุ้นให้ผลิตไข่มากขึ้นโดยการให้ยาฮอร์โมนแก่สตรี OHSS เป็นภาวะแทรกซ้อนของการกระตุ้นรังไข่ในการรักษา IVF หรือ ICSI ที่มีไข่มากเกินไป รังไข่บวมขึ้นและของเหลวรั่วไหลไปสู่ส่วนอื่น ๆ ของร่างกายส่งผลให้ท้องอืด เลือดอุดตัน และ เลือดและออกซิเจนไปยังอวัยวะที่สำคัญลดลง ส่วนใหญ่ อาการจะไม่รุนแรงและหายไปโดยไม่ได้รับการรักษา แต่สตรีบางคนมี OHSS ในระดับปานกลางหรือรุนแรงซึ่งต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล ไม่มีการรักษาที่ทำให้ OHSS หาย นอกเหนือจากการรอให้มันสงบลงและจัดการกับอาการจนกว่าจะหายไป

Dopamine agonists เป็นยาที่สามารถป้องกันการรั่วไหลของของเหลวจากหลอดเลือดไปยังส่วนอื่น ๆ ของร่างกายซึ่งเป็นปัญหาสำคัญใน OHSS

มีการแนะนำการรักษาหลายวิธีเพื่อป้องกัน OHSS ตัวอย่างเช่น การทำ coasting หรือยาที่ช่วยให้ของเหลวอยู่ในเส้นเลือด (dopamine agonists, human albumin, hydroxyethyl starch, calcium หรือ diosmin) หรือสนับสนุนการทำงานของอวัยวะ (prednisolone)

สิ่งที่เราพบ

เราพบการทดลองแบบสุ่มที่มีการควบคุม 22 รายการ (เป็นประเภทของการศึกษาที่ให้หลักฐานที่เชื่อถือได้มากที่สุดเกี่ยวกับผลของการรักษา) ซึ่งเกี่ยวข้องกับสตรี 3171 คนที่มีความเสี่ยงสูงต่อ OHSS ซึ่งประเมิน dopamine agonists 3 ตัว (cabergoline, bromocriptine, and quinagolide) การศึกษา 6 รายการเป็นเรื่องใหม่ในการปรับปรุงนี้ ผลลัพธ์หลักคือจำนวนผู้ป่วยรายใหม่ (อุบัติการณ์) ของ OHSS ระดับปานกลางหรือรุนแรงและอัตราการเกิดมีชีพ หลักฐานที่เป็นปัจจุบันถึง 4 พฤษภาคม 2020

ผลการศึกษาที่สำคัญ

Dopamine agonists เทียบกับยาหลอกหรือไม่มีการรักษา

Dopamine agonists ดูเหมือนจะลดอุบัติการณ์ของ OHSS ในระดับปานกลางหรือรุนแรงในสตรีที่มีความเสี่ยงสูงต่อ OHSS เมื่อเทียบกับยาหลอก (การรักษาแบบหลอก) หรือไม่มีการรักษา สิ่งนี้ชี้ให้เห็นว่าสตรีทุก ๆ 100 คนที่ได้รับการทำเด็กหลอดแก้วหรือ ICSI 27 คนที่ได้รับยาหลอกหรือไม่ได้รับการรักษาจะมี OHSS ในระดับปานกลางหรือรุนแรงเมื่อเทียบกับสตรี 8 ถึง 14 คนที่ได้รับยา dopamine agonists Dopamine agonists อาจช่วยให้ผลลัพธ์การตั้งครรภ์ดีขึ้น แต่เรายังไม่แน่ใจว่าอาจเพิ่มผลข้างเคียงที่ไม่รุนแรง เช่น อาการปวดท้อง รู้สึกไม่สบาย หรือเวียนศีรษะ เราไม่แน่ใจถึงผลของ dopamine agonists ต่อผลลัพธ์การตั้งครรภ์ เนื่องจากแทบไม่มีรายงานข้อมูลการตั้งครรภ์

Dopamine agonist บวกกับการรักษาแบบอื่นเทียบกับการรักษาแบบอื่น

การใช้ dopamine agonists ร่วมกับการรักษาแบบอื่นอาจช่วยลดความเสี่ยงของ OHSS ในระดับปานกลางหรือรุนแรงเมื่อเทียบกับสตรีที่รับการรักษาแบบอื่นเพียงอย่างเดียว ซึ่งหมายความว่าในสตรี 100 คนที่ได้รับการรักษาด้วยวิธีการรักษาอื่น ๆ สำหรับ OHSS เพียงอย่างเดียว สตรี 11 คนจะมี OHSS ในระดับปานกลางหรือรุนแรงเมื่อเทียบกับสตรี 3 ถึง 9 คนที่ใช้ dopamine agonists และการรักษาแบบอื่น เรายังไม่แน่ใจว่า dopamine ร่วมกับการรักษาอื่นจะช่วยเพิ่มผลลัพธ์การตั้งครรภ์และผลข้างเคียงหรือไม่

Dopamine agonist เทียบกับการรักษาแบบอื่น

เราไม่แน่ใจว่า dopamine agonist cabergoline จะลดอัตรา OHSS เมื่อเทียบกับการรักษาอื่น ๆ หรือไม่ (เช่น hydroxyethyl starch, prednisolone, calcium infusion หรือ coasting) เราไม่แน่ใจว่า cabergoline ช่วยเพิ่มผลการตั้งครรภ์ได้หรือไม่เมื่อเทียบกับการรักษาอื่น ๆ ไม่มีผลข้างเคียงในการศึกษา 1 รายการสำหรับการเปรียบเทียบนี้

คุณภาพของหลักฐาน

คุณภาพของการศึกษาอยู่ในระดับต่ำมากถึงปานกลาง (very low to moderate quality) ข้อจำกัด รวมถึงการรายงานวิธีการศึกษาที่ไม่ดี และความไม่แม่นยำ (เหตุการณ์น้อยเกินไป การศึกษาที่รวมมีน้อยเกินไป) สำหรับการเปรียบเทียบบางอย่าง

ข้อสรุปของผู้วิจัย: 

Dopamine agonists อาจลดอุบัติการณ์ของ OHSS ในระดับปานกลางหรือรุนแรงเมื่อเทียบกับยาหลอก / ไม่มีการรักษา ในขณะที่เราไม่แน่ใจถึงผลกระทบต่อเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์และผลลัพธ์การตั้งครรภ์ (การเกิดมีชีพ การตั้งครรภ์ทางคลินิก การแท้งบุตร) Dopamine agonists ร่วมกับการรักษาร่วมอาจลดอัตรา OHSS ในระดับปานกลางหรือรุนแรงเมื่อเทียบกับการรักษาร่วมอย่างเดียว แต่เราไม่แน่ใจว่า dopamine agonists มีผลต่อผลลัพธ์การตั้งครรภ์หรือไม่ เมื่อเปรียบเทียบกับการรักษาอื่น ๆ เราไม่แน่ใจถึงผลของ dopamine agonists ต่อ OHSS ระดับปานกลางหรือรุนแรงและผลลัพธ์การตั้งครรภ์

อ่านบทคัดย่อฉบับเต็ม
บทนำ: 

Ovarian hyperstimulation syndrome (OHSS) เป็นภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรงของการกระตุ้นรังไข่ในเทคโนโลยีช่วยการสืบพันธุ์ (ART) มีลักษณะเฉพาะคือ รังไข่ขยายใหญ่ขึ้น และการเปลี่ยนของเหลวเฉียบพลันจากภายในหลอดเลือดไปยัง third space ส่งผลให้ท้องอืด เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำ และลดการไหลเวียนของเลือดไปยังอวัยวะ กรณีส่วนใหญ่ไม่รุนแรง แต่รูปแบบของ OHSS ระดับปานกลางหรือรุนแรงปรากฏใน 3% ถึง 8% ของรอบการปฏิสนธินอกร่างกาย (IVF) Dopamine agonists ได้รับการแนะนำให้ใช้เป็นวิธีการป้องกันทุติยภูมิสำหรับ OHSS ในสตรีที่มีความเสี่ยงสูงต่อ OHSS ที่ได้รับการรักษาด้วย ART

วัตถุประสงค์: 

เพื่อประเมินประสิทธิผลและความปลอดภัยของ dopamine agonists ในการป้องกัน OHSS ในสตรีที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิด OHSS เมื่อได้รับการรักษาด้วย ART

วิธีการสืบค้น: 

เราค้นหาฐานข้อมูลต่อไปนี้ตั้งแต่เริ่มก่อตั้งจนถึง 4 พฤษภาคม 2020: Cochrane Gynaecology and Fertility Specialised Register, CENTRAL, MEDLINE, Embase, CINAHL และ PsycINFO สำหรับการทดลองแบบสุ่มที่มีการควบคุม (RCTs) เพื่อประเมินผลของ dopamine agonists ที่มีต่ออัตรา OHSS นอกจากนี้เรายังได้ค้นหารายการอ้างอิงด้วยมือ และ grey literature

เกณฑ์การคัดเลือก: 

เราพิจารณา RCT สำหรับการรวม ที่เปรียบเทียบ dopamine agonists กับยาหลอก / ไม่มีการรักษาหรือการรักษาอื่น ๆ เพื่อป้องกัน OHSS ใน ART ผลลัพธ์หลักคืออุบัติการณ์ของ OHSS ในระดับปานกลางหรือรุนแรง และอัตราการเกิดมีชีพ ผลลัพธ์รอง ได้แก่ อัตราการตั้งครรภ์ทางคลินิก การตั้งครรภ์แฝด การแท้งบุตร และเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์

การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล: 

ผู้ประพันธ์การทบทวนวรรณกรรม 2 คน คัดกรองชื่อเรื่อง บทคัดย่อ และบทความฉบับสมบูรณ์ เลือกการศึกษา คัดลอกข้อมูล และ ประเมินความเสี่ยงของการมีอคติอย่างอิสระต่อกัน เราแก้ไขความขัดแย้งโดยฉันทามติ เรารายงานผลรวมเป็น odds ratio (OR) และช่วงความเชื่อมั่น 95% (CI) โดยวิธี Mantel-Haenszel เราใช้เกณฑ์ของ GRADE ในการประเมินคุณภาพโดยรวมของหลักฐาน

ผลการวิจัย: 

การสืบค้นพบ RCT ใหม่ 6 รายการ ส่งผลให้มี RCT รวม 22 รายการที่เกี่ยวข้องกับสตรี 3171 คนที่มีความเสี่ยงสูงต่อ OHSS สำหรับการทบทวนวรรณกรรมที่ปรับปรุงนี้ Dopamine agonists ได้แก่ cabergoline, quinagolide และ bromocriptine

Dopamine agonists เทียบกับยาหลอกหรือไม่มีการรักษา

Dopamine agonists อาจลดความเสี่ยงของ OHSS ในระดับปานกลางหรือรุนแรงเมื่อเทียบกับยาหลอก / ไม่มีการรักษา (OR 0.32, 95% CI 0.23 ถึง 0.44; 10 การศึกษาผู้เข้าร่วม 1202 คนหลักฐานคุณภาพปานกลาง) สิ่งนี้ชี้ให้เห็นว่าหากความเสี่ยงของ OHSS ในระดับปานกลางหรือรุนแรงหลังจากได้รับยาหลอก / ไม่มีการรักษาถือว่าเป็น 27% ความเสี่ยงที่เกิดจาก dopamine antagonists จะอยู่ระหว่าง 8% ถึง 14% เราไม่แน่ใจว่าผลของ dopamine agonists ต่ออัตราการเกิดมีชีพ (OR 0.96, 95% CI 0.60 ถึง 1.55; 3 การศึกษา, ผู้เข้าร่วม 362 คน; หลักฐานคุณภาพต่ำ) นอกจากนี้เรายังไม่แน่ใจถึงผลของ dopamine agonists ต่อการตั้งครรภ์ทางคลินิก การตั้งครรภ์แฝด การแท้งบุตรหรือเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ (หลักฐานที่มีคุณภาพต่ำถึงต่ำมาก)

Dopamine agonists กับการรักษาร่วมเปรียบเทียบกับการรักษาร่วม

Dopamine agonists กับการรักษาร่วม (hydroxyethyl starch, human albumin, or ไม่ให้ ovarian stimulation 'coasting') อาจลดความเสี่ยงของ OHSS ในระดับปานกลางหรือรุนแรงเมื่อเทียบกับการรักษาร่วม (OR 0.48, 95% CI 0.28 ถึง 0.84; 4 การศึกษา 748 ผู้เข้าร่วม; หลักฐานคุณภาพต่ำ) Dopamine agonists อาจเพิ่มอัตราการเกิดมีชีพ (OR 1.21, 95% CI 0.81 ถึง 1.80; 2 การศึกษา, ผู้เข้าร่วม 400 คน; หลักฐานคุณภาพต่ำ) Dopamine agonists อาจช่วยเพิ่มอัตราการตั้งครรภ์ทางคลินิก และการแท้งบุตรได้ แต่เราไม่แน่ใจว่าจะช่วยเพิ่มอัตราการตั้งครรภ์แฝด หรือเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ (หลักฐานที่มีคุณภาพต่ำถึงต่ำมาก)

Dopamine agonists เทียบกับวิธีการอื่นที่ใช้อยู่

เราไม่แน่ใจว่า cabergoline ช่วยลดความเสี่ยงของ OHSS ในระดับปานกลางหรือรุนแรงเมื่อเทียบกับ human albumin (OR 0.21, 95% CI 0.12 ถึง 0.38; 3 การศึกษาผู้เข้าร่วม 296 คน; หลักฐานคุณภาพต่ำมาก), prednisolone (OR 0.27, 95% CI 0.05 ถึง 1.33; 1 การศึกษา; ผู้เข้าร่วม 150 คน; หลักฐานคุณภาพต่ำมาก), hydroxyethyl starch (OR 2.69, 95% CI 0.48 ถึง 15.10; 1 การศึกษา, ผู้เข้าร่วม 61 คน; หลักฐานคุณภาพต่ำมาก), coasting (OR 0.42, 95% CI 0.18 ถึง 0.95; 3 การศึกษาผู้เข้าร่วม 320 คนหลักฐานคุณภาพต่ำมาก) calcium infusion (OR 1.83, 95% CI 0.88 ถึง 3.81; I² = 81%; 2 การศึกษาผู้เข้าร่วม 400 คนหลักฐานคุณภาพต่ำมาก) หรือ diosmin (OR 2.85, 95% CI 1.35 ถึง 6.00; 1 การศึกษาผู้เข้าร่วม 200 คนหลักฐานคุณภาพต่ำมาก) เราไม่แน่ใจว่าผลของ dopamine agonists ต่ออัตราการเกิดมีชีพ (OR 1.08, 95% CI 0.73 ถึง 1.59; 2 การศึกษา, ผู้เข้าร่วม 430 คน; หลักฐานคุณภาพต่ำ) เราไม่แน่ใจเกี่ยวกับผลของ dopamine agonists ต่อการตั้งครรภ์ทางคลินิก การตั้งครรภ์แฝด หรือการแท้งบุตร (หลักฐานคุณภาพต่ำถึงปานกลาง) ไม่มีรายงานเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์

บันทึกการแปล: 

ผู้แปล ศ.นพ.ภิเศก ลุมพิกานนท์ ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่นเมื่อ 26 เมษายน 2021

Tools
Information