Najważniejsze informacje

• Skoniugowane szczepionki przeciwko durowi brzusznemu (TCV) mogą znacząco zmniejszyć liczbę ostrych przypadków tyfusu brzusznego w porównaniu z grupą kontrolną (brakiem szczepionki, placebo (szczepionką pozorowaną) lub szczepionką przeciwko innej chorobie).

• Nie mamy pewności, czy TCV, w porównaniu z innymi szczepionkami przeciwko durowi, rzeczywiście zmniejsza liczbę ostrych przypadków choroby.

• Może występować niewielka lub żadna różnica w zakresie liczby zgonów z dowolnej przyczyny oraz działań niepożądanych w porównaniu z grupą kontrolną tj. nieskoniugowaną szczepionką przeciwko durowi lub inną TCV. Stosowanie TCV wiąże się z nieznacznie mniejszą liczbą ciężkich działań niepożądanych w porównaniu z grupą kontrolną. Natomiast w porównaniu z innymi TCV różnice mogą być niewielkie lub żadne.

• Potrzebne są dokładniejsze badania w krajach, gdzie dur brzuszny występuje endemicznie (czyli regularnie).

Czym są TCV?

Szczepionki skoniungowane przeciwko durowi brzusznemu zostały stworzone w celu ochrony przed tą chorobą zwaną czasem gorączką jelitową, która wywoływana jest przez bakterie Salmonella typhi ( S typhi ). Zewnętrzna warstwa tych bakterii zbudowana jest z cząsteczek cukru (zwanych polisacharydem Vi). Aby wywołać w organizmie silną odpowiedź immunologiczną, polisacharyd Vi jest łączony z białkiem. Pomaga to układowi odpornościowemu skuteczniej rozpoznawać i zwalczać S typhi . Oceniane szczepionki TCV to m.in.: Vi toksoid tężcowy (Vi-TT), Vi toksoid błoniczy (Vi-DT), Vi-CRM197 i Vi-rEPA.

Dlaczego TCV są ważne?

Dur brzuszny powoduje zachorowania i zgony głównie w krajach o niskim i średnim dochodzie, przede wszystkim w Afryce Subsaharyjskiej oraz Azji Południowej i Południowo-Wschodniej. Przenosi się z człowieka na człowieka drogą fekalno-oralną (zarazki rozprzestrzeniają się przez kontakt z ludzkimi odchodami). Osoby chore na dur brzuszny mogą mieć wysoką gorączkę, ból ciała i głowy, nudności i wymioty, brak apetytu, a później też bóle brzucha. Choroba powinna być diagnozowana testem laboratoryjnym, ale często robi się to na podstawie objawów. Można leczyć ją antybiotykami, jednak wzrasta na nie odporność. Szczepienia, razem z działaniami takimi jak dostęp do czystej wody, mycie rąk i poprawa higieny, pomagają zapobiegać zachorowaniom. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca włączenie szczepień przeciwko durowi do rutynowych programów szczepień dzieci w obszarach wysokiego ryzyka. W odróżnieniu od innych szczepionek przeciwko durowi, TCV mogą być podawane dzieciom poniżej 2. roku życia.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy sprawdzić, jak skuteczne są skojarzone szczepionki przeciwko durowi w zapobieganiu ostrej postaci choroby i zgonom z dowolnej przyczyny oraz jak bezpieczne są te szczepionki.

Co zrobiliśmy?

Wyszukaliśmy badania porównujące TCV z grupą kontrolną (brak szczepionki, placebo lub szczepionka przeciwko innej chorobie), innymi szczepionkami przeciwko durowi oraz innymi TCV. Podsumowaliśmy wyniki i oceniliśmy wiarygodność danych.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 19 badań z udziałem 395 650 uczestników; do analizy włączono dane 394 790 osób. Uczestnicy mieli od 6 tygodni do 60 lat. Najmniejsze badanie obejmowało 75 osób, a największe 326 794. Badania przeprowadzono głównie w krajach o niskim i średnim dochodzie, głównie w Azji.

Najważniejsze wyniki

W porównaniu z brakiem szczepionki, placebo lub szczepionką przeciwko innej chorobie , szczepienie TCV może znacząco zmniejszyć liczbę przypadków duru brzusznego i prawdopodobnie wpływa w niewielkim stopniu lub wcale na liczbę zgonów z dowolnej przyczyny. Szczepienie TCV powoduje niewielkie lub żadne różnice w częstości działań niepożądanych oraz niewielki spadek liczby ciężkich działań niepożądanych. W porównaniu z grupą kontrolną, szczepienie TCV prawdopodobnie zapewnia dłuższą ochronę – jedno badanie wykazało mniejszą liczbę przypadków ostrego duru brzusznego przez okres do czterech lat.

W porównaniu z nieskojarzonymi szczepionkami przeciwko durowi , TCV mogą powodować niewielkie lub żadne różnice w zapobieganiu ostremu durowi oraz prawdopodobnie nie powodują różnic w częstości działań niepożądanych. Stwierdzono niewielki spadek liczby ciężkich działań niepożądanych przy stosowaniu TCV zamiast szczepionek nieskojarzonych. W żadnym z badań nie odnotowano zgonów.

W porównaniu z innymi TCV , żadne z badań nie raportowało duru brzusznego. W porównaniu jednej TCV (Vi-TT) z inną, nie wykazano różnic w liczbie zgonów z dowolnej przyczyny. Szczepienie Vi-TT prawdopodobnie powoduje niewielkie lub żadne różnice w częstości występowania działań niepożądanych, w tym tych ciężkich, w porównaniu z inną TCV.

Nasza pewność co do niektórych danych została obniżona z powodu ich niedokładności, możliwych błędów systematycznych. Co więcej, nie zawsze w pełni odpowiadały na nasze pytanie badawcze.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Zgony nie zawsze były zgłaszane, a jeśli były, ich liczba była niewielka. Może to oznaczać, że zgłoszono mniej zgonów, niż faktycznie wystąpiło. Żadne badanie nie porównało skuteczności jednej TCV z inną w zapobieganiu durowi brzusznemu. Autorzy badań nie posługiwali się jednolitą definicją działań niepożądanych. Zamiast opisywać konkretne działania niepożądane, takie jak nudności czy wysypka, przedstawiliśmy je łącznie, co może ograniczać ich użyteczność dla pracowników ochrony zdrowia.

Jak aktualne są dane?

Przegląd obejmuje dane aktualne na dzień 19 kwietnia 2024 r.