پیام‌های کلیدی

• افراد مبتلا به سکته مغزی می‌توانند برنامه‌های ورزشی را که هم آمادگی جسمانی هوازی و هم قدرت عضلانی را هدف قرار می‌دهند (به این «تمرین ترکیبی (combined training)» گفته می‌شود) انجام دهند.

• افراد مبتلا به سکته مغزی با شرکت در تمرینات ترکیبی ممکن است پیشرفت‌های کوچکی را در برخی از جنبه‌های آمادگی جسمانی، تعادل و سرعت راه رفتن به دست آورند.

سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که خون‌رسانی به بخشی از مغز قطع شده، و این منجر به آسیب در برخی از نواحی مغز می‌شود. تاثیر سکته مغزی می‌تواند زندگی را تغییر دهد و بسته به شدت آسیب و محل آسیب در مغز، متفاوت است. این تاثیرات می‌توانند هم جسمانی و هم روان‌شناختی باشند، و نه‌تنها بر توانایی حرکت، بلکه بر نحوه تفکر، رفتار و احساس فرد نیز تاثیر می‌گذارند. این تاثیرات می‌توانند در طول زندگی پس‌از وقوع سکته مغزی ادامه داشته باشند. یکی از تاثیرات فیزیکی سکته مغزی این است که آمادگی هوازی و قدرت عضلانی می‌تواند کاهش یابد؛ این امر حرکت فیزیکی را دشوارتر می‌کند، که ممکن است بازگشت به فعالیت‌های روزمره معنادار را محدود کند.

در طول بازتوانی پس‌از وقوع سکته مغزی چه اتفاقی می‌افتد؟

پس‌از وقوع سکته مغزی، بسیاری از بیماران برای کمک به غلبه بر مشکلات جسمانی در فعالیت‌های روزمره، تحت بازتوانی، به‌عنوان مثال از سوی یک فیزیوتراپیست یا دیگر متخصصان سلامت، قرار می‌گیرند. این درمان ممکن است شامل انواع مختلف ورزش، از جمله تمرینات هوازی و تمرینات قدرتی باشد. تمرین هوازی (که «تمرین قلبی‌تنفسی (cardiorespiratory training)» نیز نامیده می‌شود) شامل ورزش مداوم است. این روش می‌تواند آمادگی جسمانی هوازی را افزایش دهد، که استقامت مورد نیاز را برای فعالیت‌های تکراری مانند پیاده‌روی بهبود می‌بخشد. تمرینات قدرتی (که به آن «تمرین مقاومتی (resistance training)» نیز گفته می‌شود) می‌تواند شامل بلند کردن وزنه یا کشیدن در برابر مقاومت الاستیک باشد. این ورزش می‌تواند با تقویت عضلات، آمادگی جسمانی را بهبود بخشد، که به انجام فعالیت‌هایی مانند بلند کردن اجسام، ایستادن یا راه رفتن کمک می‌کند. هم‌چنین ممکن است به بیماران توصیه شود که تمریناتی را در منزل انجام دهند. بنابراین، روند طبیعی بازتوانی پس‌از وقوع سکته مغزی ممکن است شامل عناصری از تمرینات هوازی و تمرینات تقویت عضلات باشد.

ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟

از آنجایی‌که هم سطح آمادگی هوازی و هم قدرت عضلانی می‌توانند پس‌از وقوع سکته مغزی پائین باشند، ورزش ترکیبی می‌تواند هر دو عنصر آمادگی جسمانی و مشکلات جسمانی پس‌از وقوع سکته مغزی ناشی از آن‌ها را بهبود بخشد.

هدف ما آن بود که بدانیم برنامه‌های ورزشی که هم عنصر آمادگی جسمانی هوازی و هم تمرینات قدرت عضلانی را ترکیب می‌کنند، در هر زمانی پس‌از وقوع سکته مغزی (چه در بیمارستان و چه بعدا، پس‌از رفتن به منزل) مفید هستند یا خیر.

به‌طور خاص، ما ‌خواستیم تعیین کنیم که تمرینات ترکیبی پس‌از وقوع سکته مغزی بی‌خطر هستند، آمادگی جسمانی را بهبود می‌بخشند، حرکت (از جمله راه رفتن و تعادل) را بهبود می‌بخشند، خلق‌وخو (از جمله افسردگی، کیفیت زندگی) را تغییر می‌دهند و احتمال بروز سکته مغزی مجدد را کاهش می‌دهند یا خیر.

ما چه‌کاری را انجام دادیم؟

ما به دنبال مطالعاتی بودیم که برنامه‌های ورزشی را در افراد پس‌از وقوع سکته مغزی بررسی کردند. ما فقط مطالعاتی را انتخاب کردیم که برنامه ورزشی آن‌ها شامل هر دو عنصر تمرین هوازی و تقویت عضلات بود. نتایج مطالعات را خلاصه کرده و میزان اطمینان خود را به شواهد، براساس عواملی مانند روش‌های مطالعه و تعداد افراد واردشده، رتبه‌بندی کردیم.

ما به چه نتایجی رسیدیم؟

ما 30 مطالعه را یافتیم که شامل 1519 فرد مبتلا به سکته مغزی بودند؛ اکثر شرکت‌کنندگان قادر به راه رفتن بودند. برخی از برنامه‌های ورزشی در چند ماه نخست پس‌از وقوع سکته مغزی ارائه شدند و برخی دیگر بعدا، بیش‌از شش ماه پس‌از وقوع سکته مغزی. بیشتر برنامه‌های تمرینات ترکیبی کمتر از 12 هفته طول کشیدند، بی‌خطر بودند و چندین نوع فعالیت را از جمله پیاده‌روی و وزنه‌برداری، با هم ترکیب کردند.

نتایج اصلی

تمرینات ترکیبی بر تعداد مرگ‌ومیر یا سکته‌های مغزی دوم در پایان برنامه آموزشی یا پس‌از یک دوره پیگیری تاثیری ندارند. از آنجایی‌که مرگ‌ومیر و سکته مغزی دوم شایع نبودند، ما نمی‌توانیم تعیین کنیم که تمرینات ترکیبی احتمال مرگ‌ومیر یا عوارض ثانویه را کاهش می‌دهند یا خیر. تاثیرات مفید کوچک بر فشار خون در پایان مداخله ممکن است نشان‌دهنده کاهش خطر عوارض ثانویه باشند، اما این موضوع بسیار نامشخص است.

تمرینات ترکیبی ممکن است باعث بهبودهای کوچکی در آمادگی جسمانی (آمادگی هوازی و قدرت عضلات پاها)، ناتوانی، سرعت راه رفتن و تعادل در پایان یک برنامه تمرینات ترکیبی شوند. این موارد پیامدهای مهمی برای افراد مبتلا به سکته مغزی هستند، اما شواهد، عدم‌قطعیت‌های زیادی دارند. دوازده مطالعه، تاثیرات را دوباره 3 تا 12 ماه پس‌از پایان تمرینات ترکیبی اندازه‌گیری کردند؛ شواهد محدودی وجود داشت که تاثیر مثبت مداخله بر تعادل ممکن است حفظ شود.

مداخلات تمرینات ترکیبی بدون هیچ‌گونه تاثیرات یا عوارض جانبی جدی رعایت شدند؛ این مداخلات برای شرکت‌کنندگان قابل قبول بوده و به‌خوبی تحمل شدند. برای تعیین بهترین رویکرد برای تجویز ورزش، و فواید و اثرات طولانی‌مدت آن، به انجام کارآزمایی‌های بزرگ‌تری نیاز است.

محدودیت‌های شواهد چه هستند؟

بیشتر مطالعات شامل افرادی بودند که می‌توانستند راه بروند؛ اطلاعات کمی در مورد بسیاری از افراد مبتلا به سکته مغزی که تحرک محدودتری دارند، در دسترس است.

بیشتر مطالعات در کشورهای صنعتی و با درآمد بالا انجام شدند؛ اطلاعات کمی در مورد افراد مبتلا به سکته مغزی در کشورهای دیگر وجود دارد.

ابهامات زیادی در مورد تاثیرات ترکیب تمرینات هوازی و قدرتی وجود دارد و شواهد کافی در دست نیست.

این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟

این مرور، شواهد حاصل از مرور قبلی (که در قالبی متفاوت و با ترکیب سه برنامه جداگانه بود) را به‌روز می‌کند. شواهد بر اساس جست‌وجوهایی است که تا ژانویه 2024 انجام شدند.