پیامهای کلیدی
-
طب سوزنی (acupuncture) در مقایسه با طب سوزنی ساختگی ممکن است تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر میزان زندهزایی، بارداری چندقلویی (دوقلو، سهقلو و غیره)، تخمکگذاری، بارداری بالینی (تاییدشده توسط سونوگرافی)، یا سقط جنین در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک (polycystic ovary syndrome) داشته باشد. عوارض جانبی خفیف در طب سوزنی در مقایسه با طب سوزنی ساختگی احتمالا شایعتر است.
-
مطالعات فعلی شواهد محکمی را مبنی بر بهبود پیامدها با طب سوزنی در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک ارائه نمیدهند و انجام مطالعات با کیفیت بالاتر بیشتری مورد نیاز است.
-
عوارض جانبی طب سوزنی شامل سرگیجه، حالت تهوع، کبودی، بیخوابی، درد شکم و بثورات پوستی است که باید هنگام سنجش مزایا و خطرات احتمالی در نظر گرفته شوند.
سندرم تخمدان پلیکیستیک چیست؟
زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک، کیستهای (کیسههای پر از مایع) متعددی را روی تخمدانهای (اندامهایی که مسئول تولید تخمک هستند) خود ایجاد میکنند. این زنان اغلب قاعدگیهای نامنظم یا بسیار سبک، مشکل در باردار شدن و رشد بیشاز حد مو دارند، اگرچه برخی از زنان ممکن است دچار هیچ نشانه قابل توجهی نشوند. درمانهای استاندارد برای سندرم تخمدان پلیکیستیک شامل داروهای تجویزی، تغییرات سبک زندگی و گاهی جراحی، هستند.
طب سوزنی چگونه میتواند به درمان سندرم تخمدان پلیکیستیک کمک کند؟
شواهدی وجود دارد که طب سوزنی ممکن است با تاثیر بر سطح هورمونها، بر تخمکگذاری (آزاد شدن تخمک) تاثیر بگذارد. طب سوزنی یک روش درمانی چینی است که شامل فرو کردن سوزنهای نازک در نقاط خاصی از پوست میشود. بااینحال، مکانیسم دقیق چگونگی عملکرد طب سوزنی در مدیریت بالینی سندرم تخمدان پلیکیستیک هنوز مشخص نیست.
ما به دنبال چه یافتهای بودیم؟
هدف ما آن بود که بدانیم طب سوزنی برای بهبود موارد زیر بهتر از طب سوزنی ساختگی، عدم درمان، تغییر سبک زندگی یا داروهای تجویزی است یا خیر:
-
میزان زندهزایی؛
-
میزان بارداری چندقلویی (بیشاز یک نوزاد در هر بارداری)؛
-
میزان تخمکگذاری؛
-
میزان بارداری بالینی (بارداری تائیدشده توسط سونوگرافی)؛
-
بازگرداندن دورههای قاعدگی منظم؛
-
میزان سقط جنین؛ و
-
عوارض جانبی.
دو جمعیت اصلی مورد نظر، زنانی بودند که تمایل به بارداری داشتند و زنانی که میخواستند تخمکگذاری منظمی داشته و نشانهها را مدیریت کنند.
ما چهکاری را انجام دادیم؟
بانکهای اطلاعاتی پزشکی را برای یافتن مطالعات بالینی جستوجو کردیم که زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک را بهطور تصادفی به یکی از دو یا چند گروه درمانی (طب سوزنی و یک یا چند گروه مقایسهای) اختصاص دادند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
این مرور شامل نه مطالعه با 1606 زن بود. مطالعات طب سوزنی را با طب سوزنی ساختگی، جلسات آرامشبخشی، کلومیفن (clomiphene) (دارویی که برای القای تخمکگذاری استفاده میشود) یا Diane-35 (یک قرص ضدبارداری خوراکی ترکیبی حاوی اتینیلاسترادیول (ethinylestradiol) و سیپروترون استات (cyproterone acetate)) مقایسه کردند. یک مطالعه، طب سوزنی الکتریکی با فرکانس پائین (low-frequency electroacupuncture) (که در آن جریانهای الکتریکی کوچک از طریق سوزنهای طب سوزنی عبور داده میشوند) را با ورزش یا عدم درمان مقایسه کرد.
نتایج اصلی
فقط مطالعهای که طب سوزنی را با طب سوزنی ساختگی مقایسه کرد، به بررسی میزان زندهزایی و بارداری چندقلویی پرداخت. طب سوزنی در مقایسه با طب سوزنی ساختگی ممکن است تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر میزان زندهزایی، بارداری چندقلویی، تخمکگذاری، بارداری بالینی یا سقط جنین داشته باشد. طب سوزنی در مقایسه با طب سوزنی ساختگی ممکن است تعداد روزهای بین دورههای قاعدگی را پساز 12 هفته کاهش دهد، اما شواهد بسیار نامطمئن است. عوارض جانبی احتمالا در طب سوزنی شایعتر هستند.
ما در مورد تاثیر طب سوزنی الکتریکی با فرکانس پائین در مقایسه با ورزش یا عدم انجام مداخله بر بازگشت دورههای قاعدگی منظم یا عوارض جانبی مطمئن نیستیم، زیرا شواهد بسیار نامطمئن است.
ما در مورد تاثیر طب سوزنی در مقایسه با آرامسازی بر میزان تخمکگذاری مطمئن نیستیم، زیرا شواهد بسیار نامطمئن است.
ما در مورد تاثیر طب سوزنی در مقایسه با کلومیفن بر دورههای قاعدگی منظم یا عوارض جانبی مطمئن نیستیم، زیرا شواهد بسیار نامطمئن است.
ما در مورد تاثیر طب سوزنی در مقایسه با Diane-35 بر میزان تخمکگذاری، میزان بارداری بالینی و بازگشت دورههای قاعدگی منظم مطمئن نیستیم، زیرا شواهد بسیار نامطمئن است.
عوارض جانبی ثبتشده در گروههای طب سوزنی شامل سرگیجه، حالت تهوع، کبودی، بیخوابی، درد شکم و بثورات پوستی بودند. این عوارض جانبی عموما خفیف بودند.
محدودیتهای شواهد چه هستند؟
ما به شواهد اطمینان کمی داریم زیرا اکثر مطالعات پیامدهای اصلی مورد نظر ما را گزارش نکردند، و به این دلیل که در هر مقایسه مطالعات کمی وجود داشتند.
شواهد تا چه زمانی بهروز است؟
این مطالعه، در واقع مرور قبلی را بهروز میکند. شواهد تا دسامبر 2024 بهروز است.
مطالعه چکیده کامل
مشخصات سندرم تخمدان پلیکیستیک (polycystic ovarian syndrome; PCOS)، وجود علائم بالینی الیگو-آمنوره، ناباروری و هیرسوتیسم است. درمان مرسوم PCOS شامل طیفی از عوامل دارویی خوراکی، تغییرات در شیوه زندگی و روشهای مبتنی بر جراحی است. بتا-اندروفین در مایع فولیکولار هر دو تخمدانهای نرمال و پلیکیستیک وجود دارد. ثابت شده که سطوح بتا-اندروفین در مایع فولیکولار تخمدان زنان سالم از دیگر جهات که تحت تخمکگذاری قرار میگیرند، بسیار بالاتر از سطح اندازهگیریشده آنها در پلاسما است. با توجه به اینکه طب سوزنی بر تولید بتا-اندروفین تأثیر میگذارد و در نتیجه ممکن است بر ترشح هورمون رها کننده گونادوتروپین (gonadotropin-releasing hormone; GnRH) نیز مؤثر باشد، فرض بر این است که طب سوزنی میتواند در القای تخمکگذاری و باروری نقش ایفا کند. این یک بهروزرسانی از مروری قبلی ما است که در سال 2016 منتشر شد.
اهداف
ارزیابی مزایا و خطرات طب سوزنی در مدیریت باروری و نشانهها در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک همراه با اختلال تخمکگذاری/عدم تخمکگذاری (oligo/anovulatory).
روشهای جستوجو
به جستوجو در پایگاه ثبت تخصصی گروه زنان و باروری در کاکرین؛ CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO؛ AMED؛ و سه بانک اطلاعاتی چینی (CNKI؛ CBM؛ و VIP) پرداختیم. ما همچنین پایگاههای ثبت کارآزمایی و فهرست منابع را برای یافتن مقالات مرتبط بررسی کردیم. جستوجوها در CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO و CNKI تا دسامبر 2024 بهروز هستند. جستوجو در VIP تا نوامبر 2024 بهروز است. جستوجو در بانک اطلاعاتی CBM تا نوامبر 2015 بهروز است. کنترل منابع، و جستوجوی استنادی را انجام داده، و برای شناسایی مطالعات بیشتر با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که در آنها اثربخشی درمان طب سوزنی برای زنان oligo/anovulatory و مبتلا به PCOS بررسی شد. ما شبه-RCTها یا RCTهای ساختگی را از دایره بررسی خود کنار گذاشتیم.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم به انتخاب مطالعات، استخراج دادهها و ارزیابی خطر سوگیری (bias) پرداختند. خطر نسبی (RR)، تفاوت میانگین (MD)، تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD) و 95% فاصله اطمینان (CI) آنها را محاسبه کردیم. پیامدهای اولیه عبارت بودند از نرخ تولد زنده، نرخ بارداری چند-قلویی، و نرخ تخمکگذاری و پیامدهای ثانویه نیز عبارت بودند از نرخ بارداری بالینی، بازگشت دوره قاعدگی منظم، نرخ سقط جنین و عوارض جانبی. ما کیفیت شواهد را با استفاده از روشهای درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.
نتایج اصلی
هشت RCT را با حضور 1546 زن وارد کردیم. پنج RCT در مرور قبلی ما بود و سه RCT جدید در این بهروزرسانی مرور اضافه شد. این کارآزماییها به مقایسه طب سوزنی واقعی در برابر طب سوزنی ساختگی (sham) (سه RCT)، طب سوزنی واقعی در برابر آرامسازی (relaxation) (یک RCT)، طب سوزنی واقعی در برابر کلومیفن (یک RCT)، طب سوزنی الکتریکی با فرکانس پائین در برابر تمرینات فیزیکی یا عدم مداخله (یک RCT) و طب سوزنی واقعی در مقابل Diane‐35 (دو RCT) پرداختند. مطالعاتی که به مقایسه طب سوزنی واقعی در مقابل Diane‐35 پرداختند، پیامدهای باروری را اندازهگیری نکردند، زیرا بر کنترل نشانه تمرکز داشتند.
هفت مورد از این مطالعات حداقل در یک حوزه در معرض خطر بالای سوگیری قرار داشتند
برای مقایسه طب سوزنی واقعی در برابر طب سوزنی ساختگی، ما نتوانستیم تفاوتهای مرتبط از نظر بالینی را در تولد زنده (RR: 0.97؛ 95% CI؛ 0.76 تا 1.24؛ 1 RCT؛ 926 زن؛ شواهد با کیفیت پائین)؛ نرخ بارداری چند-قلویی (RR: 0.89؛ 95% CI؛ 0.33 تا 2.45؛ 1 RCT؛ 926 زن؛ شواهد با کیفیت پائین)؛ نرخ تخمکگذاری (SMD: 0.02؛ 95% CI؛ 0.15- تا 0.19؛ I2 = 0%؛ 2 RCT؛ 1010 زن؛ شواهد با کیفیت پائین)؛ نرخ بارداری بالینی (RR: 1.03؛ 95% CI؛ 0.82 تا 1.29؛ I2 = 0%؛ 3 RCT؛ 1117 زن؛ شواهد با کیفیت پائین) و نرخ سقط (RR: 1.10؛ 95% CI؛ 0.77 تا 1.56؛ 1 RCT؛ 926 زن؛ شواهد با کیفیت پائین) خارج کنیم.
ممکن است تعداد روزهای قاعدگی در شرکتکنندگان دریافت کننده طب سوزنی ساختگی در مقایسه با طب سوزنی ساختگی بهبود یابد (MD؛ 312.09- روز؛ 95% CI؛ 344.59- تا 279.59-؛ 1 RCT؛ 141 زن؛ شواهد با کیفیت پائین).
طب سوزنی واقعی ممکن است در مقایسه با طب سوزنی ساختگی عوارض جانبی را بدتر کند (RR: 1.16؛ 95% CI؛ 1.02 تا 1.31؛ I2 = 0%؛ 3 RCT؛ 1230 زن؛ شواهد با کیفیت متوسط).
هیچ مطالعهای در مورد نرخ تولد زنده و نرخ بارداری چند-قلویی برای مقایسههای دیگر، دادهای را گزارش نکرد: تمرین فیزیکی یا عدم مداخله، آرامسازی و کلومیفن. مطالعات بررسی کننده Diane‐35، پیامدهای باروری را اندازهگیری نکردند.
ما مطمئن نیستیم که طب سوزنی در مقایسه با آرامسازی (RR: 0.35؛ 95% CI؛ 0.14 تا 0.56؛ 1 RCT؛ 28 زن؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) یا Diane‐35 (RR: 1.45؛ 95% CI؛ 0.87 تا 2.42؛ 1 RCT؛ 58 زن؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین) باعث بهبود نرخ تخمکگذاری میشود (اندازهگیری شده با اولتراسوند سه ماه پس از درمان).
شواهد کلی، کیفیت بسیار پائین تا متوسط داشتند. محدودیتهای اصلی را میتوان گزارش نشدن پیامدهای بالینی مهم و عدم دقت بسیار جدی برشمرد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
ما هیچ شواهد بارزی را از تفاوت میان طب سوزنی و طب سوزنی ساختگی در میزان زندهزایی، بارداری چندقلویی، تخمکگذاری، بارداری بالینی، سقط جنین یا بازگشت دورههای قاعدگی منظم نیافتیم. طب سوزنی احتمالا با خطر بیشتر بروز عوارض جانبی همراه است. مشخص نیست که طب سوزنی در مقایسه با آرامسازی یا Diane-35، میزان تخمکگذاری را بهبود میبخشد یا خیر.
در مطالعاتی که طب سوزنی را با ورزش، عدم انجام مداخله، کلومیفن و Diane-35 مقایسه کردند، عوارض جانبی گزارششده در گروه طب سوزنی شامل خونریزی واژینال، افزایش وزن، خستگی، سرگیجه، حالت تهوع و هماتوم زیرجلدی بودند.
تعداد محدود RCTها و تنوع در گزارشدهی پیامد بدان معناست که اثربخشی طب سوزنی برای درمان PCOS همچنان نامشخص است.
حمایت مالی
نویسندگان این مرور هیچ گونه حمایت مالی یا تضاد منافع مالی را اعلام نمیکنند.
ثبت
پروتکل (2009) DOI 10.1002/14651858.CD007689 مرور اولیه (2011) DOI 10.1002/14651858.CD007689.pub2 بهروزرسانی بررسی (2016) DOI 10.1002/14651858.CD007689.pub3 بهروزرسانی مرور (2019) DOI 10.1002/14651858.CD007689.pub4
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
