هدف از این سنتز چیست؟
هدف از این سنتز شواهد کیفی (qualitative) کاکرین، بررسی دیدگاه‌ها و تجربیات درمان‌جویان از برقراری ارتباط با سیستم سلامت از طریق تلفن همراه خودشان است. سنتز ما به بررسی ارتباطات در مورد بارداری، نوزاد، و سلامت کودک، سلامت جنسی، و روش‌های پیشگیری از بارداری و بارداری بعدی پرداخت. منظور ما از سنتز، گردهم آوردن و ترکیب نتایج از مطالعات کیفی اولیه در یک قالب کلی بزرگتر است. ما تمام مطالعات مربوطه را جمع‌آوری کرده و 35 مطالعه را در این سنتز وارد کردیم.
این سنتز به دیگر مطالعات مروری کاکرین متصل است که اثربخشی این نوع از ارتباطات سلامت دیجیتالی هدفمند را ارزیابی می‌کنند.
پیام‌های کلیدی
بسیاری از درمان‌جویان، دریافت پیام‌ها را از خدمات سلامت از طریق تلفن همراه دوست دارند. با این حال، برخی از درمان‌جویان به دلیل عدم دسترسی به شبکه، اینترنت، یا تلفن، یا مسائل مربوط به زبان، خواندن یا مسائل خصوصی، در دریافت پیام‌ها مشکل دارند. تجربیات درمان‌جویان نیز تحت تاثیر زمان‌بندی ارسال پیام، فراوانی، محتوا و فرستنده قرار می‌گیرد.
ما چه چیزی را در این سنتز مطالعه کردیم؟
دولت‌ها و سیستم‌های سلامت جهت برقراری ارتباط با درمان‌جویان، استفاده از تلفن‌های همراه را شروع کردند. هنگامی که این اطلاعات در افراد یا گروه‌های خاصی از مردم مورد هدف قرار می‌گیرند، و هنگامی که سیستم سلامت تصمیم می‌گیرد چه زمانی و به چه دلیل ارتباط برقرار کند، این مساله «ارتباطات دیجیتالی هدفمند با درمان‌جو» نامیده می‌شود. انواع شایع ارتباطات دیجیتالی هدفمند با درمان‌جو پیام‌های متنی هستند که به افراد برای رفتن به قرارملاقات‌ها یا گرفتن داروهایشان یادآوری می‌کند. انواع دیگر، شامل تماس‌های تلفنی یا پیام‌های ویدئویی هستند که اطلاعات مراقبت‌های سلامت، مشاوره، نظارت و پشتیبانی را ارائه می‌دهند.
ما به دنبال مطالعاتی در ارتباط با دیدگاه‌ها و تجربیات درمان‌جویان در مورد ارتباطات هدفمند از طریق تلفن همراه بودیم. ما روی ارتباط با زنان باردار و والدین کودکان خردسال، و ارتباط با بزرگسالان و نوجوانان در مورد سلامت جنسی و روش‌های پیشگیری از بارداری تمرکز کردیم.
یافته‌های اصلی این سنتز چه هستند؟
ما 35 مطالعه را از سراسر جهان انتخاب کردیم. این مطالعات نشان دادند که تجربیات درمان‌جویان از این نوع برنامه‌ها مختلط بودند. برخی براین باور بودند که این برنامه‌ها موجب ایجاد احساس حمایت و برقراری ارتباط در آنها شده، زیرا آنها احساس می‌کردند که کسی برای فرستادن پیام به آنها زمان گذاشته است (قطعیت متوسط به شواهد). دیگران نیز به اشتراک‌گذاری پیام‌ها را با دوستان و خانوادهشان توصیف کردند (قطعیت متوسط).
با این حال، درمان‌جویان هنگام استفاده از این برنامه‌ها به مشکلاتی نیز اشاره کردند. برخی از درمان‌جویان دسترسی ضعیفی به شبکه‌های همراه و به اینترنت داشتند (قطعیت بالا). عده‌ای دیگر تلفن نداشتند، تلفن خود را گم کرده یا آن را شکسته بودند، استطاعت مالی تامین هزینه موبایل را نداشتند، یا شماره تلفن خود را تغییر داده بودند (قطعیت متوسط). برخی از درمان‌جویان، به‌ویژه زنان و نوجوانان، به تلفن‌هایی دسترسی داشتند که توسط دیگران کنترل می‌شد (قطعیت متوسط). هزینه پیام‌ها نیز می‌توانست یک مشکل باشد و بسیاری تصور می‌کردند که پیام‌ها باید رایگان باشند (قطعیت بالا). مسائل مربوط به زبان و همچنین مهارت‌های درمان‌جویان در خواندن، نوشتن و استفاده از تلفن‌های همراه نیز می‌توانست یک مشکل باشد (قطعیت متوسط).
درمان‌جویانی که با وضعیت‌های سلامت بدنام یا شخصی مانند اچ‌آی‌وی (HIV)، پیشگیری از بارداری یا مراقبت از سقط جنین مواجه بودند، نگران حریم خصوصی و محرمانه‌بودن آنها بودند (قطعیت بالا). عده‌ای، استراتژی‌هایی را برای مقابله با این مسائل پیشنهاد کردند، مانند استفاده از زبان بی‌طرفانه و متناسب با محتوا، زمان‌بندی ارسال و فراوانی پیام‌ها (قطعیت بالا).
درمان‌جویان پیام‌ها را در یک زمان و با تعداد دفعاتی می‌خواستند که برای آنها مناسب باشد (قطعیت متوسط). آنها برای کانال‌های مختلف ارائه پیام، اولویت‌هایی داشتند (به عنوان مثال خدمات پیام کوتاه (SMS) یا پاسخ تعاملی صوتی) (قطعیت متوسط). آنها همچنین در مورد محتوای پیام، از جمله دانش جدید، یادآوری‌کننده‌ها، راه‌حل‌ها، و پیشنهادات در مورد مسائل مربوط به سلامت، اولویت‌هایی داشتند (قطعیت متوسط). دیدگاه‌های درمان‌جویان در مورد فردی که این ارتباطات دیجیتالی سلامت را برقرار می‌کرد، می‌توانست روی دیدگاه آنها نسبت به این برنامه تاثیر بگذارد، و بسیاری از افراد به دنبال فرستنده‌ای بودند که او را شناخته و به او اعتماد داشته باشند (قطعیت متوسط).
این سنتز تا چه زمانی به‌روز است؟
ما به دنبال مطالعاتی جست‌وجو کردیم که قبل از جولای 2017 منتشر شده بودند.
سنتز ما چندین عامل را شناسایی کرد، که می‌توانند بکارگیری موفقیت‌آمیز برنامه‌های ارتباطی هدفمند درمان‌جویان را با استفاده از دستگاه‌های تلفن همراه تحت تاثیر قرار دهند. اینها شامل موانعی در استفاده هستند که دارای عواقب تساوی حقوق است. طراحان برنامه باید این عوامل را هنگام طراحی و اجرای برنامه‌ها مدنظر قرار دهند. نویسندگان کارآزمایی بعدی نیز باید به‌طور فعال به این عوامل بپردازند و تلاش‌های خود را در انتشار کارآزمایی‌شان گزارش دهند.
دولت‌ها و سیستم‌های سلامت به‌طور فزاینده‌ای در حال استفاده از دستگاه‌های تلفن همراه برای برقراری ارتباط با بیماران و جامعه هستند. ارتباطات هدفمند دیجیتالی با درمان‌جویان زمانی است که سیستم سلامت، اطلاعات را به افراد یا گروه‌های خاصی از مردم، بر اساس سلامت و یا وضعیت جمعیت‌شناختی آنها، منتقل می‌کند. انواع شایع ارتباطات دیجیتالی هدفمند با درمان‌جو، پیام‌های متنی هستند که به افراد برای رفتن به قرارملاقات‌ها یا دریافت داروهایشان یادآوری می‌کند. انواع دیگر، شامل تماس‌های تلفنی، پاسخ تعاملی صوتی یا پیام‌های چندرسانه‌ایی هستند که اطلاعات مراقبت‌های سلامت، مشاوره، نظارت و پشتیبانی را ارائه می‌دهند.
بررسی درک و تجربیات درمان‌جویان از ارتباطات دیجیتالی هدفمند از طریق دستگاه‌های تلفن همراه در موضوعات مربوط به باروری، مادر، نوزاد، کودک یا سلامت نوجوان (RMNCAH).
ما MEDLINE (OvidSP)؛ MEDLINE in Process & Other Non-Indexed Citations (OvidSP)؛ Embase (Ovid)؛ کتابخانه سلامت جهانی سازمان جهانی بهداشت و بانک‌های اطلاعاتی POPLINE را برای مطالعات واجد شرایط از آغاز تا 6-3 جولای 2017، بسته به بانک اطلاعاتی، جست‌وجو کردیم (ضمیمه 2 را مشاهده کنید).
ما مطالعاتی را وارد کردیم که از روش‌های کیفی (qualitative) برای جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده کرده بودند؛ که درک و تجربیات درمان‌جویان را از ارتباطات دیجیتالی هدفمند از طریق دستگاه‌های تلفن همراه در حوزه‌های RMNCAH بررسی کرده بودند؛ و از هر سطح مراقبتی در سطح جهان بودند.
ما از روش نمونه‌گیری هدفمند با حداکثر تنوع برای سنتز داده‌ها استفاده کردیم، که یک قاب نمونه‌گیری سه مرحله‌ای (three‐step sampling frame) را به کار گرفته بود. ما یک تجزیه‌وتحلیل موضوعی چارچوب‌دار را با استفاده از چارچوب Supporting the Use of Research Evidence (SURE)، به‌عنوان نقطه شروع کار، اجرا کردیم. ما اطمینان از یافته‌هایمان را با استفاده از رویکرد GRADE-CERQual (Confidence in the Evidence from Reviews of Qualitative research) ارزیابی کردیم. ما از یک رویکرد ماتریکس (matrix approach) استفاده کردیم تا بررسی کنیم موانع بالقوه اجرایی که در سنتز ما شناسایی شدند، در این کارآزمایی‌هایی که در مرورهای مربوطه کاکرین در ارتباط با اثربخشی وارد شده بودند، مورد خطاب قرار گرفته بودند یا خیر.
ما 35 مطالعه را از طیف گسترده‌ای از کشورها در شش قاره انتخاب کردیم. نوزده مطالعه در شرایطی با درآمد کم و متوسط انجام شده و شانزده مطالعه در شرایطی با درآمد بالا انجام شدند. برخی از مطالعات به بررسی دیدگاه افرادی پرداختند که با مداخلات مواجه شده بودند، درحالی‌که دیگران ذاتا فرضی بوده، و جویای این بودند که مردم از یک مداخله دیجیتالی سلامت، چه می‌خواهند. این مطالعات طیفی را از ارتباطات دیجیتالی هدفمند با درمان‌جویان تحت پوشش قرار داد، برای مثال یادآوری‌کننده‌های دارو یا قرارملاقات‌ها، اطلاعات سلامت پیش از تولد، حمایت از ترک سیگار در دوران بارداری، یا اطلاعات عمومی مربوط به سلامت جنسی.
سنتز ما نشان داد که تجربیات درمان‌جویان از این نوع برنامه‌ها مختلط بودند. برخی براین باور بودند که این برنامه‌ها موجب ایجاد احساس حمایت و برقراری ارتباط در آنها شده، زیرا آنها احساس می‌کردند که کسی برای فرستادن پیام به آنها زمان گذاشته است (قطعیت متوسط به شواهد). آنها همچنین به اشتراک‌گذاری پیام‌ها را با دوستان و خانوادهشان توصیف کردند (قطعیت متوسط).
با این حال، درمان‌جویان هنگام استفاده از این برنامه‌ها به مشکلاتی نیز اشاره کردند. برخی از درمان‌جویان دسترسی ضعیفی به شبکه‌های همراه و به اینترنت داشتند (قطعیت بالا). عده‌ای دیگر تلفن نداشتند، تلفن خود را گم کرده یا آن را شکسته بودند، استطاعت مالی تامین هزینه موبایل را نداشتند، یا شماره تلفن خود را تغییر داده بودند (قطعیت متوسط). برخی از درمان‌جویان، به‌ویژه زنان و نوجوانان، به تلفن‌هایی دسترسی داشتند که توسط دیگران کنترل می‌شد (قطعیت متوسط). هزینه پیام‌ها نیز می‌توانست یک مشکل باشد و بسیاری تصور می‌کردند که پیام‌ها باید رایگان باشند (قطعیت بالا). مسائل مربوط به زبان، همچنین مهارت‌ها در خواندن، نوشتن و استفاده از تلفن‌های همراه نیز می‌توانست یک مشکل باشد (قطعیت متوسط).
درمان‌جویانی که با وضعیت‌های سلامت بدنام یا شخصی مانند اچ‌آی‌وی (HIV)، پیشگیری از بارداری یا مراقبت از سقط جنین مواجه بودند، نگران حریم خصوصی و محرمانه‌بودن آنها بودند (قطعیت بالا). عده‌ای، استراتژی‌هایی را برای مقابله با این مسائل پیشنهاد کردند، مانند استفاده از زبان بی‌طرفانه و متناسب با محتوا، زمان‌بندی ارسال و فراوانی پیام‌ها (قطعیت بالا).
درمان‌جویان پیام‌ها را در یک زمان و با تعداد دفعاتی می‌خواستند که برای آنها مناسب باشد (قطعیت متوسط). آنها برای کانال‌های مختلف ارائه پیام، اولویت‌هایی داشتند (به عنوان مثال خدمات پیام کوتاه (SMS) یا پاسخ تعاملی صوتی) (قطعیت متوسط). آنها همچنین در مورد محتوای پیام، از جمله دانش جدید، یادآوری‌کننده‌ها، راه‌حل‌ها، و پیشنهادات در مورد مسائل مربوط به سلامت، اولویت‌هایی داشتند (قطعیت متوسط). دیدگاه‌های درمان‌جویان در مورد کسی که این ارتباطات دیجیتالی سلامت را برقرار کرده، می‌توانست روی دیدگاه آنها نسبت به این برنامه تاثیر بگذارد (قطعیت متوسط).
برای یک بررسی اجمالی از این یافته‌ها و اطمینان ما به شواهد، لطفا به جداول «خلاصه‌ای از یافته‌های کیفی» مراجعه کنید.
ماتریکس ما نشان می‌دهد که بسیاری از این کارآزمایی‌ها که این نوع برنامه‌ها را ارزیابی کردند، سعی نداشتند مشکلاتی را مورد خطاب قرار دهند که ما شناسایی کردیم، اگر چه این ممکن است یک موضوع گزارش‌دهی بوده باشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.