پیشینه
افراد مبتلا به سرطان دچار نشانه‌های مختلفی در ارتباط با بیماری خود و درمان آن می‌شوند. نشانه‌های این بیماری شامل افسردگی، اضطراب، خستگی و درد است. این نشانه‌ها اغلب هر روز توسط بیماران یا اعضای خانواده آنها کنترل می‌شود. اگر نشانه‌ها به خوبی مدیریت نشوند، می‌توانند منجر به مشکلات دیگری از جمله مشکلاتی در انجام کارهای روزمره، خواب نامناسب و کیفیت پائین زندگی شوند.
متخصصان سرطان برای کمک به افراد در مدیریت نشانه‌های سرطان، درمان‌های روانشناختی و آموزشی را توسعه داده‌اند. این درمان‌ها (یا مداخلات) می‌توانند به جای اینکه رو-در-رو در بیمارستان انجام شوند، از طریق تلفن (مداخلات تلفنی) در خانه بیماران ارائه شوند.
هدف این مرور پاسخ‌دهی به چه سوالاتی است؟
این مرور کاکرین با هدف پاسخ به سوالات زیر انجام شد.
1. آیا مداخلات تلفنی برای بزرگسالان مبتلا به سرطان در تسکین نشانه‌های سرطان و درمان سرطان مؤثر هستند؟
2. هنگام استفاده از مداخلات تلفنی کدام یک از نشانه‌ها بیشترین کاهش را پیدا می‌کنند؟
3. کدام بخش از مداخلات تلفنی تاثیر بیشتری بر کاهش نشانه‌های سرطان دارند؟
در این مرور، مداخلات تلفنی مداخلاتی هستند که به‌تنهایی، یا عمدتا، از طریق تلفن صورت می‌گیرند. این مداخلات توسط متخصصان سلامت ارائه می‌شوند. تماس تلفنی نیز می‌تواند شامل تماس حضوری، اطلاعات چاپی، دیجیتال یا آنلاین، مانند بروشورها (leaflets)، برنامه‌های کامپیوتری و وب سایت‌ها باشد.
ما چطور به این سوالات پاسخ دادیم؟
ما بانک‌های اطلاعاتی و مجلات پزشکی را جستوجو کردیم تا تمام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای را پیدا کنیم که از یک مداخله تلفنی برای کاهش نشانه‌های سرطان استفاده کردند. در کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده، افراد به‌طور تصادفی به یک درمان یا درمان دیگر اختصاص می‌یابند؛ این کارآزمایی‌ها قابل اطمینان‌ترین شواهد را ارائه می‌دهند. مطالعات، مداخلات تلفنی را با یک مداخله تلفنی دیگر، با نوع دیگری از مداخله (برای مثال مداخله حضوری)، یا با مراقبت معمول مقایسه کردند. شرکت‌کنندگان در این مطالعات بزرگسالان مبتلا به هر نوعی از سرطان در هر مرحله‌ای از بیماری بودند.
نتایج
ما 32 مطالعه را، با مجموع 6250 شرکت‌کننده، وارد کردیم. بیشتر مطالعات (21) از ایالات متحده آمریکا بودند. در نه مطالعه، زنان مبتلا به سرطان پستان به کار گرفته شدند، 11 مطالعه شامل افراد مبتلا به سرطان پستان، کولورکتال، ریه یا پروستات بودند. چهارده مطالعه افراد مبتلا به سرطان را در مراحل اولیه آن وارد کردند. پرستاران در 24 مطالعه مداخلات را انجام دادند. فقط 10 مطالعه مداخله را صرفا از طریق تلفن انجام داده و 16 مطالعه تماس‌های تلفنی را با سایر مطالب (چاپی یا دیجیتال) ترکیب کردند. مطالعات نشانه‌های افسردگی، اضطراب، دیسترس عاطفی، عدم قطعیت، خستگی، درد، نشانه‌های جنسی، و تنگی نفس را اندازه‌گیری کردند. آنها هم‌چنین تاثیر همه نشانه‌ها را با هم بررسی کردند (تجربه نشانه‌های عمومی).
اکثر مطالعات یک مداخله تلفنی را با مراقبت معمول به‌تنهایی یا مراقبت معمول همراه با پشتیبانی اضافی مقایسه کردند. هشت مطالعه دو مداخله تلفنی را با یکدیگر مقایسه کردند؛ برخی نیز به مقایسه این موارد با مراقبت معمول پرداختند.
از آنجا که این مطالعات بسیار متفاوت از یکدیگر بودند، قادر به ترکیب نتایج مربوط به هر نشانه در یک تجزیهوتحلیل نبودیم. با این حال، برخی از مطالعات تغییرات ایجاد شده را در نشانه‌ها با استفاده از مقیاس‌های استاندارد شده یا مشابه اندازه‌گیری کردند. آنها نمرات مقیاس شرکت‌کنندگان را در ابتدای مداخله، حین مداخله، و در پایان مداخله ثبت و «نمره تغییر» را به دست آوردند. ما نتایج حاصل از مطالعاتی را تجزیهوتحلیل کردیم که نمرات تغییر را ثبت کردند.
شواهد حاصل از این مرور چه چیزی را نشان می‌دهند؟
بیست‌ویک مطالعه شواهدی را در مورد افسردگی در مقایسه با مراقبت معمول یا سایر مداخلات ارائه دادند، اما فقط نه مطالعه نمرات تغییر را گزارش کردند. این مطالعات نشان دادند که به‌نظر می‌رسد مداخلات تلفنی نشانه‌های افسردگی را کاهش می‌دهند. به‌علاوه، مداخلات تلفنی در مقایسه با مراقبت معمول یا سایر مداخلات در کاهش اضطراب (16 مطالعه؛ 5 مطالعه نمره تغییر را گزارش کردند)؛ خستگی (9 مطالعه؛ 6 مطالعه نمره تغییر را ارائه دادند)؛ و دیسترس عاطفی (7 مطالعه؛ 5 مطالعه نمره تغییر را نشان دادند) موثر به‌نظر می‌رسند.
شواهد مربوط به نشانه‌های دیگر محدود بود و نتیجه‌گیری را دشوار می‌ساخت.
قطعیت شواهد
به‌نظر می‌رسد که مداخلات تلفنی برخی نشانه‌های سرطان و درمان سرطان را تسکین می‌دهند، با این حال، مطالعات کوچک و بسیار متفاوت از یکدیگر بودند، بنابراین اطمینان (قطعیت) ما نسبت به شواهد بسیار پائین است. مشخص نیست که مداخلات تلفنی به‌تنهایی، یا همراه با جلسات حضوری، یا مطالب چاپی یا صوتی، در کاهش بسیاری از نشانه‌های افراد مبتلا به سرطان موثرتر هستند یا خیر.
نتیجه‌گیری‌‌ها
مداخلات تلفنی برای بیماران، خانواده‌های آنها و کارکنان بخش مراقبت‌‌های سلامت مناسب هستند اما نتایج مرور ما قطعی نبودند. انجام پژوهش بیشتر و دقیق در این زمینه به پاسخ‌گویی به سوالات مرور ما کمک می‌کند.
تاریخ جستوجو
این مرور شامل شواهد منتشر شده تا ژانویه سال 2019 است.
مداخلات تلفنی راهی مناسب برای حمایت از خود-مدیریتی نشانه‌های مرتبط با سرطان در بزرگسالان مبتلا به سرطان است. این مداخلات با تغییر ارائه مراقبت نزدیک‌تر به خانه‌های بیماران، نیاز به مهار منابع/هزینه، و پتانسیل ارائه‌دهندگان بخش داوطلب برای ارائه مداخلات مراقبت سلامت، اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. برخی شواهد از استفاده از مداخلات ارائه شده از طریق تلفن برای مدیریت نشانه‌ها در بزرگسالان مبتلا به سرطان حمایت می‌کنند؛ بیشتر شواهد مربوط به چهار نشانه‌ای است که به‌طور معمول بروز می‌کنند - افسردگی، اضطراب، دیسترس عاطفی و خستگی. برخی از مداخلات ارائه شده از طریق تلفن با ترکیب آنها با جلسات حضوری و تهیه مطالب چاپی یا دیجیتالی افزایش یافت. نویسندگان مرور قادر به تعیین این امر نبودند که مداخلات تلفنی به‌تنهایی یا در ترکیب با سایر عناصر منجر به کاهش مطلوب در نشانه‌ها می‌شوند یا خیر؛ به‌نظر می‌رسد به احتمال زیاد این از نظر نشانه متفاوت باشد. قابل ذکر است که، علی‌رغم پتانسیل مداخلات تلفنی برای صرفه‌جویی در هزینه، هیچ یک از مطالعات بررسی شده شامل هیچ یک از انواع ارزیابی اقتصادی سلامت نبودند.
انجام کارآزمایی‌های قوی‌تر و با گزارش‌دهی کافی از تمام نشانه‌های مرتبط با سرطان مورد نیاز است، زیرا قطعیت شواهد تولید شده در مطالعات طی این مرور بسیار پائین و گزارش‌دهی از کیفیت متغیری برخوردار بود. محققان باید تلاش کنند تا در آینده تنوع بین مطالعات را کاهش دهند. مطالعات در این مرور با تنوع بالینی و روش‌شناسی تشخیص داده می‌شوند؛ سطح این تنوع مانع مقایسه میان مطالعات می‌شود. حداقل باید تلاش شود تا معیار پیامد استاندارد شود. در نهایت، مطالعات با وارد کردن حجم نمونه‌های کوچک، پنهان‌سازی ناکافی در تخصیص گروه، عدم کورسازی ناظر و پیگیری کوتاه‌مدت به خطر افتادند. در نتیجه، نتیجه‌گیری‌های مربوط به نشانه‌هایی که بیشتر متمایل به مدیریت توسط مداخلات ارائه شده از طریق تلفن دارند، آزمایشی و امتحانی هستند.
افراد مبتلا به سرطان در نتیجه بیماری‌شان و درمان‌هایی که برای مدیریت آن به کار می‌رود، دچار نشانه‌های مختلفی می‌شوند. مدیریت ناکافی نشانه بر پیامدهای بیمار از جمله عملکرد، بهزیستی (well-being) روانی، و کیفیت زندگی (quality of life; QoL) وی تاثیر دارد. تلاش برای کاهش بروز و شدت نشانه‌های سرطان شامل ارتقا و آزمایش مداخلات روانی-آموزشی برای تقویت خود-مدیریتی نشانه‌های بیماران است. با توجه به روند مراقبت‌هایی که باید در جاهایی نزدیک‌تر به خانه‌های بیماران ارائه شوند، مداخلات روانی-آموزشی ارائه شده از طریق تلفن برای حمایت از مدیریت طیف وسیعی از نشانه‌های سرطان تکامل یافته است. اندیکاسیون‌های اولیه نشان می‌دهند که این‌ها می‌توانند از طریق افزایش خود-مدیریتی نشانه، شدت نشانه و دیسترس را کاهش دهند.
ارزیابی اثربخشی مداخلات ارائه شده از طریق تلفن برای کاهش نشانه‌های مرتبط با سرطان و درمان‌های آن. تعیین اینکه کدام نشانه‌ها بیشتر از بقیه موارد به مداخلات تلفنی پاسخ می‌دهند. تعیین اینکه تنظیمات خاص (به عنوان مثال با/بدون پشتیبانی بیشتر مانند مداخله رو-در-رو ، منابع چاپی یا الکترونیکی) و مدت زمان/فراوانی تماس‌های مداخله، تاثیرات مشاهده شده را در پیامد نشانه سرطان تحت تاثیر قرار می‌دهد یا خیر.
ما بانک‌های اطلاعاتی زیر را جستوجو کردیم: پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 1؛ 2019)؛ MEDLINE via OVID (1946 تا ژانویه 2019)؛ Embase via OVID (1980 تا ژانویه 2019)؛ CINAHL via Athens (1982 تا ژانویه 2019)؛ British Nursing Index (1984 تا ژانویه 2019)؛ و PsycINFO (1989 تا ژانویه 2019). ما مجموعه مقالات کنفرانس را برای شناسایی چکیده مقالات منتشر شده، و هم‌چنین SIGLE و پایگاه ثبت کارآزمایی را برای یافتن مطالعات منتشر نشده جستوجو کردیم. فهرست منابع مقالات وارد شده را برای پیدا کردن مطالعات مرتبط بیشتر جستوجو کردیم. در نهایت، مجلات زیر را به صورت دستی جستوجو کردیم: Cancer؛ Journal of Clinical Oncology؛ Psycho-oncology؛ Cancer Practice؛ Cancer Nursing؛ Oncology Nursing Forum؛ Journal of Pain and Symptom Management؛ و Palliative Medicine. جست‌وجوی خود را به انتشارات منتشر شده به زبان انگلیسی محدود کردیم.
ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTهایی را وارد کردیم که یک یا چند مداخله تلفنی را با یکدیگر یا با انواع دیگری از مداخلات (به‌عنوان مثال یک مداخله حضوری) و/یا مراقبت معمول، با هدف پرداختن به هرگونه نشانه جسمانی یا روانی سرطان و درمان آن مقایسه کرده و بزرگسالانی (بالای 18 سال) را با تشخیص بالینی سرطان، صرف‌نظر از نوع تومور، مرحله سرطان، نوع درمان و زمان ورود (برای مثال پیش از درمان، حین درمان، یا پس از درمان) به کار گرفتند.
ما از روش‌های کاکرین برای انتخاب کارآزمایی، استخراج داده‌ها و تجزیهوتحلیل استفاده کردیم. در صورت امکان، اضطراب، نشانه‌های افسردگی، خستگی، دیسترس عاطفی، درد، عدم قطعیت، نشانه‌های مربوط به رابطه جنسی و سرطان ریه، هم‌چنین پیامدهای ثانویه را به‌صورت تفاوت‌های میانگین استاندارد شده (SMDs) با 95% فاصله اطمینان (CI) گزارش کرده و یک سنتز توصیفی (descriptive synthesis) را از یافته‌های مطالعه ارائه دادیم. با توجه به نشانه‌های بررسی شده و انواع مداخلات (برای مثال فقط تلفن، تلفن همراه با سایر عناصر) یافته‌ها را گزارش کردیم. از آنجا که بسیاری از مطالعات دارای حجم نمونه کوچک بودند، و از آنجا که نمرات در خط پایه برای پیامدهای مطالعه اغلب برای گروه‌های مداخله و کنترل متفاوت بود، از نمرات تغییر و انحراف استانداردهای (standard deviation) مرتبط استفاده کردیم. قطعیت شواهد برای هر پیامد با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی شد.
سی‌ودو مطالعه برای ورود واجد شرایط بودند؛ بیشتر آنها خطر سوگیری (bias) متوسط داشتند که اغلب مربوط به کورسازی بود. در مجموع، محققان 6250 نفر را به کار گرفتند و مداخلات را در افراد مبتلا به انواع مختلف سرطان و در طول مسیر بیماری مطالعه کردند، اگرچه بسیاری از شرکت‌کنندگان مبتلا به سرطان پستان یا سرطان در مراحل اولیه بوده و/یا در حال شروع درمان بودند. مطالعات نشانه‌هایی را از اضطراب، افسردگی، دیسترس عاطفی، عدم قطعیت، خستگی و درد و هم‌چنین نشانه‌های مربوط به رابطه جنسی و شدت کلی نشانه و/یا دیسترس را اندازه‌گیری کردند.
مداخلات در درجه اول توسط پرستاران انجام شد (24 = n)، بیشتر آنها (16 = n) دارای زمینه انکولوژی، پژوهش یا روانپزشکی بودند. ده مداخله صرفا از طریق تلفن انجام شد؛ بقیه، مداخلات تلفنی را با عناصر بیشتری ترکیب کردند (یعنی مشاوره‌های حضوری و منابع دیجیتال/آنلاین/چاپی). تعداد تماس‌های گرفته شده از 1 تا 18 تماس متغیر بود؛ بیشتر مداخلات شامل سه یا چهار تماس بودند.
بیست‌ویک مطالعه شواهدی را در مورد اثربخشی مداخلات ارائه شده از طریق تلفن ارائه کردند و به‌نظر می‌رسد اکثر آنها نشانه‌های افسردگی را در مقایسه با گروه کنترل کاهش می‌دهند. نه مطالعه، نمرات تغییر کمّی (quantitative change scores; CSs) و نتایج انحراف استاندارد مرتبط را ارائه کردند (یا می‌توان آنها را محاسبه کرد). به علاوه، بسیاری از مداخلات تلفنی در مقایسه با گروه کنترل در کاهش اضطراب (16 مطالعه؛ 5 مطالعه نتایج کمّی CS را ارائه کردند)؛ خستگی (9 مطالعه؛ 6 مطالعه نتایج کمّی CS را ارائه کردند)؛ و دیسترس عاطفی (7 مطالعه؛ 5 مطالعه نتایج کمّی CS را ارائه کردند) موثر به‌نظر می‌رسند. با توجه به ناهمگونی بالینی قابل توجه در رابطه با مداخلات معرفی شده، شرکت‌کنندگان مطالعه، و پیامدهای اندازه‌گیری شده، متاآنالیز انجام نشد.
برای سایر نشانه‌ها (عدم قطعیت، درد، نشانه‌های مربوط به رابطه جنسی، تنگی نفس، و تجربه نشانه‌های عمومی)، شواهد محدود بود؛ هم‌چنین انجام متاآنالیز امکان‌پذیر نبوده و نتایج حاصل از مطالعات مجزا عمدتا متناقض بودند، که نتیجه‌گیری را در مورد مدیریت آنها از طریق مداخلات ارائه شده از طریق تلفن دشوار می‌ساخت. ناهمگونی در سراسر تمام کارآزمایی‌ها برای همه پیامدها قابل توجه بود.
به‌طور کلی، قطعیت شواهد برای همه پیامدهای مرور بسیار پائین بود. پیامدها به دلیل نگرانی در مورد خطر کلی پروفایل‌های سوگیری که اغلب نامشخص بودند، عدم قطعیت در تخمین اثرگذاری و به دلیل برخی ناسازگاری‌ها در نتایج و ناهمگونی عمومی کاهش یافت.
شواهد غیر-مستند نشان می‌دهند که مداخلات تلفنی تا حدی ممکن است در مدیریت نشانه بزرگسالان مبتلا به سرطان نقش داشته باشد. با این حال، در صورت نبود شواهد قابل اعتماد و همگون، باید در تفسیر سنتز روایت‌گونه (narrative) احتیاط کرد. علاوه بر این، هیچ الگوی روشنی در مورد اینکه کدام نوع از مداخلات (مداخلات تلفنی به‌تنهایی در برابر مداخلات افزوده شده با عناصر دیگر) موثرتر هستند، وجود ندارد. نمی‌توان با قطعیت نتیجه گرفت که کدام یک از اشکال مداخله تلفنی در کنترل طیف وسیعی از نشانه‌های مرتبط با سرطان که افراد مبتلا به سرطان دچار آنها می‌شوند، موثر هستند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.