پیام‌های کلیدی
• مصرف فنوباربیتال (phenobarbital) (دارویی که برای کنترل تشنج‌ها استفاده می‌شود) در نوزادانی که خیلی زود به دنیا می‌آیند، ممکن است تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر پیشگیری از بروز هموراژی داخل بطنی (خونریزی مغزی) و مرگ‌ومیر داشته باشد.
• شواهد در مورد تاثیر فنوباربیتال در پیشگیری از دیلاتاسیون (dilation) بطنی (فضاهای بزرگ شده در مغز) و رشد طولانی‌مدت مغز بسیار نامطمئن است.
خونریزی مغزی (هموراژی داخل بطنی) چیست؟
وقوع خونریزی‌های بزرگ در مرکز مغز می‌توانند باعث ایجاد معلولیت یا مرگ‌ومیر در نوزادانی شوند که خیلی زود به دنیا می‌آیند. اعتقاد بر این است که فشار خون و جریان خون ناپایدار به مغز باعث خونریزی در حفره‌های پر از مایع مغز (بطن‌ها) می‌شود.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
اعتقاد بر این است که فنوباربیتال فشار خون را تثبیت کرده و بنابراین به‌طور بالقوه‌ای به پیشگیری از خونریزی مغزی کمک می‌کند. ما می‌خواستیم بدانیم که مصرف فنوباربیتال برای پیشگیری از خونریزی مغزی بهتر از عدم استفاده از دارو یا دارونما (placebo) (یک درمان «ساختگی» که حاوی هیچ دارویی نیست اما ظاهر یا طعمی مشابه با داروی تست شده دارد) است یا خیر.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
در جست‌وجوی مطالعاتی بودیم که تجویز فنوباربیتال را با عدم استفاده از دارو مقایسه کردند. نتایج این مطالعات را مقایسه و خلاصه کرده و اعتماد خود را نسبت به این شواهد بر اساس عواملی مانند روش‌های انجام و حجم نمونه مطالعه رتبه‌بندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 10 مطالعه (792 نوزاد) را وارد کردیم.
شواهد حاکی از آن است که فنوباربیتال، تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر پیشگیری از بروز خونریزی مغزی دارد. شواهد در مورد تاثیر فنوباربیتال در پیشگیری از دیلاتاسیون بطنی در مغز و رشد طولانی‌مدت بسیار نامطمئن است. شواهد نشان می‌دهد که فنوباربیتال، تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر پیشگیری از وقوع مرگ‌ومیر دارد. هیچ کارآزمایی در حال انجامی را شناسایی نکردیم.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
ممکن است افراد شرکت‌کننده در این مطالعات از نوع درمان خود آگاه بوده باشند. همه مطالعات داده‌هایی را در مورد همه موضوعاتی ارائه نکردند که به آنها علاقه‌مند بودیم. این مطالعات حجم نمونه بسیار اندکی داشتند.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
این مطالعه، مرور قبلی ما را به‌روز می‌کند. شواهد تا ژانویه 2022 به‌روز است.
شواهد حاکی از آن است که فنوباربیتال در مقایسه با کنترل (یعنی عدم مداخله یا دارونما) تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در میزان بروز IVH (هر درجه یا شدید) ایجاد می‌کند. شواهد در مورد تاثیرات فنوباربیتال بر دیلاتاسیون بطنی یا هیدروسفالی و اختلال در تکامل سیستم عصبی بسیار نامطمئن است. شواهد نشان می‌دهد که فنوباربیتال در مقایسه با کنترل منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در میزان مرگ‌ومیر پیش از ترخیص و تمام مرگ‌ومیرها در طول دوره مطالعه می‌شود.
از سال 1993، هیچ مطالعه تصادفی‌سازی شده‌ای در مورد نقش فنوباربیتال در پیشگیری از IVH در نوزادان نارس منتشر نشده و هیچ کارآزمایی‌ای در حال انجام نیست. تاثیرات تجویز فنوباربیتال پس از زایمان باید در نوزادان مبتلا به تشنج‌های نوزادی و IVH در مطالعات تصادفی‌سازی شده و مشاهده‌ای ارزیابی شود. ارزیابی مزایا و آسیب‌ها باید شامل پیامدهای طولانی‌مدت باشد.
هموراژی داخل بطنی (intraventricular haemorrhage; IVH) یکی از عوارض اصلی تولد زودرس است. خونریزی‌های بزرگ با خطر بالای معلولیت و هیدروسفالی همراه هستند. بی‌ثباتی فشار خون و میزان خون مغزی (cerebral blood) در جریان خون نوزاد به عنوان عوامل ایجاد کننده در نظر گرفته می‌شوند. مکانیسم دیگر ممکن است به آسیب پرفیوژن مجدد ناشی از رادیکال‌های آزاد اکسیژن بازگردد. پیشنهاد شده که فنوباربیتال (phenobarbital) فشار خون را تثبیت کرده و ممکن است در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت ایجاد کند. این یک نسخه به‌روز شده از مروری است که نخستین‌بار در سال 2001 منتشر شده، و در سال‌های 2007 و 2013 به‌روز شد.
ارزیابی مزایا و آسیب‌های تجویز فنوباربیتال پس از زایمان در نوزادان نارس در معرض خطر ابتلا به IVH در مقایسه با گروه کنترل (یعنی عدم مداخله یا دارونما (placebo)).
در ژانویه 2022، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ Medline؛ Embase؛ CINAHL و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی بالینی را جست‌وجو کردیم. یک راهبرد جست‌وجوی جدید و حساس‌تر ایجاد شد، جست‌وجوها نیز بدون اعمال محدودیت در تاریخ انتشار مقاله انجام شدند.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) یا شبه-RCTهایی را وارد کردیم که در آنها فنوباربیتال طی 24 ساعت اول زندگی برای نوزادان نارسی تجویز شد که به دلیل سن بارداری کمتر از 34 هفته، وزن هنگام تولد کمتر از 1500 گرم یا نارسایی تنفسی، در معرض خطر ابتلا به IVH قرار داشتند. فنوباربیتال با عدم مداخله یا دارونما مقایسه شد. نوزادان مبتلا به ناهنجاری‌های مادرزادی جدی را کنار گذاشتیم.
از روش‌های استاندارد کاکرین بهره بردیم. پیامدهای اولیه، همه درجات IVH و IVH شدید (یعنی درجه III و IV) بود؛ پیامدهای ثانویه عبارت بودند از دیلاتاسیون (dilation) بطنی یا هیدروسفالی (hydrocephalus)، هیپوتانسیون، پنوموتوراکس، هیپرکاپنی (hypercapnia)، اسیدوز (acidosis)، ونتیلاسیون مکانیکی، اختلال در تکامل سیستم عصبی و مرگ‌ومیر. از رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد برای هر پیامد بهره گرفتیم.
تعداد 10 RCT (792 نوزاد) را وارد کردیم.
شواهد نشان می‌دهد که فنوباربیتال در مقایسه با کنترل منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در میزان بروز IVH در هر درجه‌ای (خطر نسبی (RR): 1.00؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.84 تا 1.19، تفاوت خطر (risk difference; RD): 0.00؛ 95% CI؛ 0.06- تا 0.07؛ I² برای RD معادل 65%؛ 10 RCT؛ 792 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین) و IVH شدید (RR: 0.88؛ 95% CI؛ 0.64 تا 1.21؛ 10 RCT؛ 792 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین) می‌شود.
شواهد در مورد تاثیر فنوباربیتال بر دیلاتاسیون بطنی پس از خونریزی یا هیدروسفالی (RR: 0.62؛ 95% CI؛ 0.31 تا 1.26؛ 4 RCT؛ 271 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)، اختلال خفیف در تکامل سیستم عصبی (RR: 0.57؛ 95% CI؛ 0.15 تا 2.17؛ 1 RCT؛ 101 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)، و اختلال شدید در تکامل سیستم عصبی (RR: 1.12؛ 95% CI؛ 0.44 تا 2.82؛ 2 RCT؛ 153 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) بسیار نامطمئن است. فنوباربیتال در مقایسه با کنترل ممکن است منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در مرگ‌ومیر پیش از ترخیص (RR: 0.88؛ 95% CI؛ 0.64 تا 1.21؛ 9 RCT؛ 740 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین) و مورتالیتی در طول دوره مطالعه (RR: 0.98؛ 95% CI؛ 0.72 تا 1.33؛ 10 RCT؛ 792 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین) شود.
هیچ کارآزمایی در حال انجامی را شناسایی نکردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.