Najważniejsze informacje
• Nie ma wystarczających danych naukowych, aby określić najlepszą metodę zapobiegania zespołowi hemolityczno-mocznicowemu (HUS) u pacjentów z biegunką związaną zakażeniem Escherichia coli produkującą toksynę Shiga (STEC).
• Przed sformułowaniem jakichkolwiek zaleceń niezbędne są dalsze badania z udziałem większej grupy pacjentów.
Czym jest zespół hemolityczno-mocznicowy?
Zespół hemolityczno-mocznicowy (HUS) jest poważną chorobą, która dotyka głównie dzieci i może mieć poważne skutki uboczne, takie jak anemia (mała liczba czerwonych krwinek), uszkodzenie nerek, uszkodzenie mózgu, a w niektórych przypadkach śmierć. HUS najczęściej występuje jako powikłanie choroby biegunkowej wywołanej przez szczególną odmianę bakterii Escherichia coli (E. coli ), zwaną E. coli produkującą toksynę Shiga (STEC). Na terenie USA odnotowuje się około 2 przypadki na 100 000 dzieci rocznie. Pomimo ciężkiego przebiegu HUS, obecnie, poza stosowaniem leczenia wspomagającego, nie ma żadnych standardów dotyczących leczenia pacjentów. Zwiększa się zainteresowanie działaniami, które pomogłyby zapobiec wystąpieniu HUS u dzieci z biegunką zakażonych bakteriami zwiększającymi ryzyko wystąpienia HUS. Niektóre z tych działań obejmują stosowanie antybiotyków, przeciwciał monoklonalnych skierowanych przeciwko toksynie Shiga (zaprojektowanych specjalnie do wiązania się z toksyną Shiga), środków wiążących toksynę Shiga (tj. Synsorb Pk), siary bydlęcej zawierającej przeciwciała toksyny Shiga i agresywnej płynoterapii.
Czego chcieliśmy się dowiedzieć?
Chcieliśmy ocenić, jakie interwencje mogą zapobiegać występowaniu HUS u osób z biegunką zakażonych bakteriami dużego ryzyka.
Co zrobiliśmy?
Szukaliśmy badań, w których oceniano korzyści i szkody związane z jakimkolwiek leczeniem przeciwdziałającym HUS u dzieci lub dorosłych, porównując je z niestosowaniem leczenia lub z interwencją, o której wiadomo, że nie przynosi efektów. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki i oceniliśmy nasze zaufanie do informacji na podstawie takich czynników, jak metody badawcze i wielkość badań.
Czego się dowiedzieliśmy?
Zidentyfikowaliśmy 4 badania, które przeprowadzono w Argentynie (1), Kanadzie (2) i Niemczech (1). Objęto nimi 536 dzieci (od 27 do 353) cierpiących na biegunkę i zakażonych bakteriami dużego ryzyka. Przeanalizowano w nich 4 różne metody leczenia zapobiegawczego, w tym antybiotykoterapię, stosowanie siary bydlęcej (formy mleka matki, która jest uwalniana przez gruczoły mlekowe po porodzie) zawierającej przeciwciała przeciwko toksynie Shiga, podawanie środka wiążącego toksynę Shiga (Synsorb Pk: środek na bazie dwutlenku krzemu) oraz leczenie przeciwciałem monoklonalnym przeciwko toksynie Shiga (urtoksazumabem).
Na podstawie wyników 1 badania nie udało się ustalić, czy leczenie antybiotykami (trimetoprim + sulfametoksazol) zmniejszyło częstość występowania HUS w porównaniu z niestosowaniem leczenia. Nie raportowano działań niepożądanych, konieczności stosowania terapii nerkozastępczej (leczenia, które u pacjentów z niewydolnością nerek zastępuje ich prawidłowe funkcjonowanie), powikłań neurologicznych (takich jak udar mózgu lub drgawki), ani zgonów.
W kolejnym badaniu dotyczącym wykorzystania siary bydlęcej w zapobieganiu HUS nie odnotowano żadnego przypadku HUS. Nie jest jasne, czy stosowanie siary bydlęcej zwiększało ryzyko wystąpienia jakichkolwiek działań niepożądanych. Nie raportowano potrzeby leczenia nerkozastępczego, powikłań neurologicznych i zgonów.
W innym badaniu sprawdzano, czy stosowanie Synsorb Pk zmniejsza częstość występowania HUS, a wyniki w tym zakresie są niepewne. Nie raportowano potrzeby leczenia nerkozastępczego, powikłań neurologicznych i zgonów.
Ostatnie badanie dotyczyło wykorzystania urtoksazumabu w zapobieganiu HUS. Przeanalizowano 2 różne dawki (3 mg/kg mc. i 1 mg/kg mc.) i porównano je z placebo. Nie udało się ustalić, czy stosowanie urtoksazumabu w dawce 3 mg/kg mc. lub 1 mg/kg mc. zmniejszyło w porównaniu z placebo ryzyko wystąpienia HUS. Różnica pod względem liczby zdarzeń niepożądanych związanych z leczeniem może być niewielka lub żadna w przypadku stosowania którejkolwiek z dawek w porównaniu z placebo. Dane dotyczące ryzyka powikłań neurologicznych i zgonu były niepewne. Nie raportowano potrzeby leczenia nerkozastępczego.
Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?
Przedstawione badania obejmowały niewielką liczbę uczestników, a wyniki nie faworyzowały żadnej interwencji stosowanej w celu zmniejszenia progresji choroby do HUS u pacjentów zakażonych STEC. W niniejszej aktualizacji przeglądu nie uwzględniono żadnych nowych badań. Ograniczenia wynikały z niewielkiej liczby badań i ich niedużego zakresu. Nie mamy pewności co do niektórych wyników ze względu na to, że nie wszystkie badania dostarczyły nam informacji na temat interesujących nas punktów końcowych.
Jak aktualne są te dane naukowe?
Dane naukowe są aktualne do stycznia 2025 r.
Tłumaczenie: Aleksandra Gudyka; Redakcja: Paweł Miazga, Mariusz Marczak, Karolina Moćko