Jaki jest cel tego przeglądu?

Naszym celem było znalezienie oraz przeanalizowanie wyników badań dotyczących programów pomagających osobom z chorobami serca powrócić do aktywności zawodowej. Chcieliśmy ustalić, czy programy te rzeczywiście pomagają im w powrocie do pracy, a także, czy wpływają na jakość życia tych osób lub niosą za sobą jakieś niepożądane skutki.

Najważniejsze informacje

Programy rehabilitacji kardiologicznej obejmujące zarówno elementy aktywności fizycznej, jak również poradnictwa, prawdopodobnie skracają czas potrzebny do powrotu do pracy (dane naukowe o umiarkowanej pewności), a także mogą zwiększyć liczbę pacjentów, którzy wracają do pracy w ciągu pierwszych 6 miesięcy od zawału serca, zabiegu wszczepienia bajpasów lub stentów (dane naukowe o niskiej wiarygodności). Programy te mogą mieć niewielki lub żaden wpływ na powrót do pracy po upływie 6 miesięcy. Programy obejmujące wyłącznie poradnictwo lub ćwiczenia fizyczne mogą mieć niewielki lub żaden wpływ na liczbę pacjentów powracających do pracy lub na czas potrzebny do powrotu do pracy (dane naukowe o niskiej wiarygodności).

Co oceniano w ramach tego przeglądu?

Chorzy po zawale serca lub po przebytym zabiegu mającym na celu poprawę pracy serca mogą mieć problemy z powrotem do aktywności zawodowej. Zabiegiem takim może być na przykład pomostowanie (zabieg chirurgiczny mający na celu ominięcie zwężonych tętnic wieńcowych, zwany również pomostowaniem aortalno-wieńcowym lub CABG) lub interwencja niechirurgiczna, w tym wszczepienie stentów (zwane przezskórnymi interwencjami wieńcowymi [PCI]). Osłabienie organizmu oraz problemy natury emocjonalnej wynikające z choroby serca mogą być powodem długiej nieobecności w pracy lub prowadzić do przejścia na rentę inwalidzką. Warunki panujące w miejscu pracy również mogą utrudniać pacjentom powrót do niej, co może mieć długotrwały wpływ na jakość ich życia. Przyjrzeliśmy się programom, które ułatwiały pacjentom powrót do pracy, na przykład poprzez modyfikację ich warunków pracy lub radzenie sobie z lękiem, który często towarzyszy chorobom serca, poprzez edukowanie pacjentów na temat zdrowia serca, pomaganie im w ćwiczeniach lub stosowanie kombinacji poradnictwa i ćwiczeń, aby pomóc im stać się wystarczająco zdrowymi, aby wrócić do pracy.

Jakie są najważniejsze wnioski niniejszego przeglądu?

Znaleźliśmy łącznie 39 badań, w których analizowano powrót do pracy osób z chorobami serca w programach mających na celu wsparcie procesu powrotu do zdrowia lub zachęcenie do powrotu do pracy – w porównaniu z pacjentami otrzymującymi standardową opiekę.

Nie znaleźliśmy badań dotyczących wprowadzenia zmian w miejscu pracy lub zasad w nim panujących w celu ułatwienia powrotu pacjentom, na przykład poprzez zredukowanie czasu pracy lub zakresu zadań oraz stopniowe zwiększanie ich w miarę poprawy stanu zdrowia.

Znaleźliśmy 11 badań oceniających programy skupiające się na lęku i depresji, które często towarzyszą chorym ze schorzeniami kardiologicznymi, gdzie pacjentów edukowano na temat chorób serca. Nie mamy pewności, czy wspomniane programy doradztwa i edukacji zdrowotnej przyczyniły się do zwiększenia liczby pacjentów powracających do aktywności zawodowej lub skrócenia czasu, w którym to nastąpiło (dane o niskiej lub bardzo niskiej wiarygodności).

Znaleźliśmy 4 badania dotyczące programów zawierających zalecenia odnośnie czasu potrzebnego do powrotu do aktywności zawodowej pacjentów kardiologicznych, bądź zapewniających poradnictwo psychologiczne współpracownikom tych osób, aby rozwiać ich obawy odnośnie przyczyn zawału serca oraz zdolności pacjenta do wznowienia aktywności zawodowej. Interwencje w zakresie poradnictwa zawodowego mogą w niewielkim lub żadnym stopniu wpływać na czas potrzebny pacjentom do powrotu do pracy (dane o niskiej wiarygodności).

Znaleźliśmy 9 badań dotyczących samych programów ćwiczeń. Programy te mogą w niewielkim lub żadnym stopniu wpływać na liczbę pacjentów decydujących się na powrót do pracy w okresie od 6 miesięcy do 1 roku (dane o niskiej wiarygodności) oraz mogą mieć nieznaczny lub żaden wpływ na liczbę pacjentów powracających do aktywności zawodowej w okresie od 1 roku do 5 lat lub później (dane o niskiej wiarygodności).

Znaleźliśmy 17 badań, w których analizie poddano programy łączące elementy aktywności fizycznej oraz poradnictwa. Wykazano, że tego rodzaju programy mogą zwiększyć liczbę pacjentów powracających do pracy w okresie do 6 miesięcy po zawale serca, zabiegu wszczepienia bajpasów lub stentów (dane o niskiej wiarygodności). Na każdych 5 pacjentów uczestniczących w łączonych programach rehabilitacji kardiologicznej, 1 dodatkowy pacjent zdecydował się na powrót do pracy. Programy te mogą przyczynić się do skrócenia czasu potrzebnego do powrotu do aktywności zawodowej o około 1 miesiąc (dane o umiarkowanej wiarygodności).

Jak aktualne są powyższe dane naukowe?

Przedstawione przez nas wyniki pochodzą z badań opublikowanych do 11 października 2018 roku.