Pytanie badawcze

Czy utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi zapobiega retinopatii cukrzycowej lub spowalnia jej rozwój?

Wprowadzenie

Cukrzyca charakteryzuje się wysoką glikemią (wysokim stężeniem cukru we krwi) i, w zależności od przyczyny tego wzrostu, jest klasyfikowana jako typ 1 lub typ 2. Częstym powikłaniem u osób z cukrzycą jest retinopatia cukrzycowa, która wpływa na naczynia krwionośne w tylnej części oka. Często nazywana "cukrzycową chorobą oczu", retinopatia jest główną przyczyną pogorszenia widzenia oraz ślepoty u dorosłych w wieku produkcyjnym na całym świecie. Utrzymanie prawidłowej glikemii zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby i zapobiega jej dalszemu rozwojowi, gdy ta już się pojawi. Jednocześnie przypuszcza się, że równoczasowe leczenie obniżające ciśnienie tętnicze u chorych na cukrzycę może stanowić alternatywny sposób na zmniejszenie ryzyka wystąpienia i rozwoju retinopatii cukrzycowej, pozwalający na osiągnięcie wyników lepszych (niższego ryzyka) niż w przypadku kontroli stężenia glukozy we krwi.

Charakterystyka badań

Odnaleziono 29 randomizowanych badań z grupą kontrolną (rodzaj badania, w którym uczestnicy są losowo przypisani do jednej z dwóch lub więcej grup leczenia), przeprowadzonych głównie w Ameryce Północnej i Europie, w których u 4620 osób z cukrzycą typu 1 i 22 565 osób z cukrzycą typu 2 oceniano kilka różnych metod obniżania ciśnienia krwi. Poszczególne badania obejmowały od 16 do 4477 uczestników. Okresy leczenia i obserwacji trwały od mniej niż jednego roku do dziewięciu lat. Osiem badań było w całości finansowanych przez jedną lub więcej firm farmaceutycznych. Dziesięć kolejnych otrzymało wsparcie firm farmaceutycznych, zazwyczaj w postaci leków do badań. Pozostałe 11 badań przeprowadzono przy wsparciu grantów rządowych i instytucjonalnych lub nie podano dla nich źródła finansowania. Dane są aktualne do września 2021 roku.

Główne wyniki

Podsumowując, wyniki 19 badań, w których uczestnicy byli leczeni przez 5 lat lub dłużej, dostarczyły umiarkowanych dowodów na skuteczność obniżania ciśnienia krwi w zapobieganiu retinopatii cukrzycowej. Leczenie nie powstrzymywało jednak rozwoju retinopatii, gdy już doszło do jej wystąpienia, ani też nie zapobiegło zaawansowanym stadiom choroby, wymagającym leczenia zajętych oczu. Dane wskazują na przewagę utrzymywania prawidłowego ciśnienia krwi u chorych z nadciśnieniem i cukrzycą typu 2 w zakresie większej liczby punktów końcowych w porównaniu ze stosowaniem leczenia redukującego ciśnienie krwi u chorych w prawidłowym ciśnieniem tętniczym. U osób z cukrzycą leczenie mające na celu obniżenie ciśnienia tętniczego jest zalecane z innych wskazań zdrowotnych, a w przypadku cukrzyków z prawidłowym ciśnieniem krwi, dostępne dane nie uzasadniają redukcji ciśnienia wyłącznie w celu zapobiegania lub ograniczenia rozwoju retinopatii cukrzycowej.

Jakość danych naukowych

W oparciu o zebrane informacje, ogólną jakość danych naukowych oceniono jako niską lub średnią - w niektórych badaniach nie przedstawiono wyników dla wszystkich predefiniowanych punktów końcowych, a wyniki z poszczególnych badań nie zawsze były spójne.