Zaufanie jest podstawowym elementem relacji pacjent-lekarz, i jest związane ze zwiększoną satysfakcją pacjenta, przestrzeganiem zaleceń lekarza oraz zachowaniem ciągłości opieki, choć ślepe zaufanie może czasami promować opiekę złej jakości. Chcieliśmy się dowiedzieć czy istnieją skuteczne formy wzmacniania zaufania do lekarzy, poprzez zaangażowanie lekarzy (na przykład poprzez szkolenia) lub pacjentów (na przykład poprzez dostarczanie im informacji).

Przeszukaliśmy wiele dostępnych baz danych w dniu 18 marca 2013 roku i zidentyfikowaliśmy 10 różnych badań klinicznych z randomizacją (badania, w których uczestników przydziela się losowo do grupy badanej i kontrolnej), które spełniały kryteria włączenia do niniejszego przeglądu, obejmujące łącznie 11 063 uczestników. Do niniejszej aktualizacji włączono siedem nowych badań. Generalnie nie dostarczają one wystarczających danych naukowych wskazujących, że konkretne interwencje wpływają na poziom zaufania. Wszystkie badania zostały przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych. Dwa badania były finansowane przez rząd, siedem zostało sfinansowanych przez organizacje charytatywne a jedno przez Health Maintenance Organisation (organizacja pełniąca łącznie funkcje ubezpieczyciela i świadczeniodawcy ochrony zdrowia, organizująca i zarządzająca opieką zdrowotną; przyp. tłum.)

Analizowane interwencje należały do trzech głównych typów; trzy obejmowały dodatkowe szkolenia dla lekarzy, cztery skupiały się na edukacji dla pacjentów, a trzy dostarczały dodatkowych informacji na temat lekarzy odnośnie zachęt finansowych lub stylu konsultacji.

W dwóch badaniach oceniano szkolenie lekarza w celu poprawy jego zachowań, które wiążą się z zaufaniem ze strony pacjenta. Interwencje te nie wykazały żadnych zmian w zaufaniu pacjentów względem ich lekarza. W trzecim badaniu wykazano, że szkolenie onkologów w zakresie umiejętności komunikacyjnych spowodowało niewielkie zwiększenie zaufania.

W dwóch badaniach analizowano wizyty z zakresu grupowej edukacji dla nieubezpieczonych pacjentów z cukrzycą. W pierwszym badaniu wykazano niewielkie zwiększenie zaufania, a w drugim nie wykazano żadnych zmian. W kolejnym badaniu oceniano wpływ trzech rodzajów wprowadzających wizyt edukacyjnych na zaufanie nowych pacjentów względem lekarzy pracujących w placówce ochrony zdrowia. Zaufanie do lekarzy zwiększyło się w przypadku jednego rodzaju wizyty, w którym pacjenci byli postrzegani jako grupa. Jednakże, efekt ten był znacznie mniej pozytywny gdy porównywano z indywidualnymi wizytami z udziałem lekarza lub lekarza i osoby edukującej w zakresie zdrowia. W kolejnym badaniu analizowano pomoc pacjentom w decyzji odnośnie przyjmowania statyn poprzez dostarczanie im informacji oraz umożliwienie pacjentom omówienia alternatywnych sposobów postępowania. Nie wpłynęło to znacząco na zwiększenie zaufania.

W dwóch badaniach skupiano się na ujawnianiu pacjentom motywacji, dla których lekarze wykonywali swoją praktykę medyczną w sposób opłacalny ekonomicznie poprzez ujawnianie planów ubezpieczeniowych. Wnioski z jednego badania wskazywały na niezmniejszenie zaufania i prawdopodobnie jego zwiększenie. Jednak informacje dotyczące planów akcentowały zmniejszenie niepotrzebnych testów, zamiast cięcia kosztów. Kolejne badanie nie wykazało zmniejszenia zaufania związanego z ujawnieniem informacji odnośnie motywacji. W ostatnim badaniu dopasowywano pacjentów do lekarzy w zależności od ich przekonań odnośnie leczenia. Chociaż niektóre aspekty relacji lekarz-pacjent uległy poprawie, zaufanie nie uległo istotnej zmianie. Nie znaleziono danych naukowych, pochodzących z włączonych badań, dotyczących szkodliwości.

Ograniczeniem niniejszego przeglądu był brak spójności pomiędzy metodami pomiaru zaufania, ramami czasowymi oraz populacjami. Uwypukliliśmy rodzaje dalszych badań, które są niezbędne by zbadać ich wpływ na zaufanie pacjentów, takich jak szkolenia przeznaczone dla lekarzy lub wykorzystanie podejścia skoncentrowanego na pacjencie, lub podejścia w którym decyzje są podejmowane wspólnie przez lekarza i pacjenta. Szczególnie pomocne byłyby badania międzynarodowe, prowadzone przez dłuży czas w różnych systemach opieki zdrowotnej.