پیامهای کلیدی
-
ترکیب استراتژیهایی برای تغییر رژیم غذایی و سطح فعالیت بدنی در کودکان 2 تا 4 سال به منظور کمک به پیشگیری از ابتلا به اضافهوزن و چاقی ممکن است در طولانیمدت (پساز 15 ماه) شاخص توده بدنی (BMI) را اندکی کاهش دهند.
-
اطلاعات بسیار کمی در مورد اینکه این استراتژیها منجر به ایجاد عوارض جانبی جدی (مثلا جراحات) شدند یا خیر، وجود داشت، اما به نظر نمیرسید که هیچیک از استراتژیها منجر به آسیب جدی به کودکان شده باشند.
-
تحقیقات آینده باید استراتژیهای پیشگیری از بروز چاقی را در محیطهای اجتماعی اجرا کنند، و عوامل تعیینکننده گستردهتر چاقی و پیشگیری از ایجاد چاقی را هدف قرار دهند.
چرا پیشگیری از بروز چاقی در کودکان مهم است؟
تعداد کودکان خردسال مبتلا به اضافهوزن و چاقی در سراسر جهان رو به افزایش بوده، و شواهدی وجود دارد که نشان میدهد این میزان با نابرابری اجتماعی در حال افزایش است. داشتن اضافهوزن در دوران کودکی میتواند باعث بروز مشکلات سلامت جسمانی و روانشناختی شود. کودکان دچار اضافهوزن بیشتر احتمال دارد که در بزرگسالی نیز با اضافهوزن دستوپنجه نرم کنند و همچنان سلامت جسمانی و روانی ضعیفی دارند.
ما به دنبال چه یافتهای بودیم؟
هدف ما آن بود که بدانیم چه استراتژیهایی برای کمک به افراد در تغییر رژیم غذایی یا فعالیت بدنی (یا هر دو) در پیشگیری از بروز چاقی در کودکان 2 تا 4 سال موثر هستند، و اینکه با عوارض جانبی جدی مرتبط هستند یا خیر. برای بررسی چاقی، از معیار شاخص توده بدنی (BMI) استفاده کردیم. BMI با تقسیم وزن فرد (بر حسب کیلوگرم) بر قد او (بر حسب متر 2 ) محاسبه میشود.
ما چهکاری را انجام دادیم؟
ما به دنبال مطالعاتی بودیم که به بررسی راههای پیشگیری از بروز چاقی در کودکان 2 تا 4 سال پرداختند. ما مطالعاتی را وارد نکردیم که فقط کودکان دچار اضافهوزن یا چاقی را هدف قرار دادند، اما مطالعاتی را که شامل کودکانی با طیفی از وزنها بودند، وارد کردیم. ما فقط مطالعاتی را وارد کردیم که از روشهایی با هدف تغییر رژیم غذایی کودکان، سطح فعالیت بدنی (افزایش فعالیت بدنی یا کاهش رفتار کمتحرک)، یا هر دو، استفاده کردند. نتایج مطالعات را مقایسه و خلاصه کرده، و اطمینان خود را به شواهد، براساس عواملی مانند روشهای انجام و حجم نمونه مطالعه، رتبهبندی کردیم. مطالعات را بسته به اینکه هدف آنها بهبود رژیم غذایی، افزایش سطح فعالیت بدنی، یا هر دو بود، برای آنالیز گروهبندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 67 مطالعه را پیدا کردیم که شامل 36,601 کودک 2 تا 4 سال بودند. بیشتر مطالعات (63 مورد از 67 مطالعه) در کشورهای ثروتمند، و چهار مورد در کشورهایی با سطح درآمد متوسط رو به بالا انجام شدند. استراتژیها در 26 مطالعه در محیطهای مراقبت از کودک انجام شدند، 23 مورد عمدتا در منزل صورت گرفتند، و 10 مطالعه، هم در محیطهای مراقبت از کودک و هم در منزل انجام شدند. فقط 3 مطالعه در سطح جامعه، و 5 مطالعه در مراکز مراقبتهای سلامت انجام شدند. طول دوره برنامهها متفاوت بودند: 47 مورد کمتر از 9 ماه طول کشیدند، که کوتاهترین آنها 1 ویزیت و طولانیترین آنها 3 سال طول کشیدند. نتایج حاصل از 56 مطالعه را با 21,404 کودک آنالیز کردیم.
یافتههای اصلی
-
کودکانی که به آنها در تغییر رژیم غذایی و سطح فعالیت بدنیشان کمک شد، در مقایسه با کودکانی که هیچ نوع استراتژی را دریافت نکردند، ممکن است BMI کمتری داشته باشند. این بدان معناست که این کودکان احتمالا توانستهاند میزان اضافهوزن خود را اندکی کاهش دهند، و این امر در حوزه سلامت عمومی مهم است.
-
کودکانی که به آنها فقط با تغییر رژیم غذایی یا فعالیت بدنیشان کمک شد، کاهش BMI نداشتند.
-
فقط شش مورد از 67 مطالعه واردشده، عوارض جانبی جدی را گزارش کردند، و هیچ آسیب جدی شناسایی نشد.
محدودیتهای شواهد چه هستند؟
بهطور کلی، اعتماد ما به شواهد در سطح بسیار پائین قرار دارد. بااینحال، ما معتقد نیستیم که نتایج حاصل از انجام مطالعات بیشتر با طراحی مشابه با مطالعات موجود در این مرور ، سطح بالاتری را از اطمینان در نتایج ایجاد کنند.
چهار عامل اصلی، اعتماد ما را به شواهد کاهش دادند.
-
نتایج در طول مطالعات مختلف، بسیار متناقض بودند.
-
تعداد کافی از مطالعات که انواع خاصی از پیامدها را برای مدت زمان خاصی از پیگیری گزارش کرده باشند، وجود نداشت تا بتوان در مورد نتایج برخی مقایسهها اطمینان داشت.
-
نتایج برخی از مطالعات به گونهای گزارش نشدند که بتوانیم آنها را در آنالیزهای خود بگنجانیم و این مسئله ممکن است بر نتایج ترکیبی تاثیر گذاشته باشد.
-
به دلیل پیچیدگی مطالعات در این گروه سنی، مطالعات عموما محدودیتهایی در نحوه انجام خود داشتند.
این مرور اطلاعات کافی را برای ارزیابی میزان اثربخشی این استراتژیها برای کودکان دارای معلولیت یا کودکان ساکن در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط ارائه نمیدهد.
این شواهد تا چه زمانی بهروز است؟
این مطالعه، مرور قبلی را بهروز میکند. شواهد تا فوریه 2023 بهروز است.
مطالعه چکیده کامل
اهداف
ارزیابی تاثیرات مداخلاتی که با هدف پیشگیری از بروز چاقی در کودکان دو تا چهار سال با تغییر در میزان مصرف غذا یا سطح فعالیت بدنی، یا هر دو، بر شاخص توده بدنی (body mass index; BMI)، BMI z-score (zBMI)، صدک BMI و عوارض جانبی جدی، انجام میشوند.
روشهای جستوجو
از بانکهای اطلاعاتی CENTRAL؛ MEDLINE؛ شش بانک اطلاعاتی دیگر، و دو پایگاه ثبت کارآزمایی، همراه با بررسی منابع، جستوجو در استنادات، و تماس با نویسندگان مطالعه برای شناسایی مطالعات واجد شرایط استفاده کردیم. تاریخ آخرین جستوجو، 7 فوریه 2023 بود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
در اوایل دوره کودکی، ترکیب مداخلات رژیم غذایی/فعالیت بدنی ممکن است در پیگیری طولانیمدت، مزایای بسیار کمی بر BMI و zBMI داشته باشند. وقتی مداخلات تغذیهای یا فعالیت بدنی بهتنهایی اجرا شوند، ممکن است تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر معیارهای BMI داشته باشند. فقط شش مطالعه عوارض جانبی جدی را گزارش کردند، بدون اینکه هیچ آسیب جدی مستقیما ناشی از مداخله بوده باشد، اما شواهد بسیار نامطمئن است.
حمایت مالی
قسمتی از این مرور توسط موسسه ملی تحقیقات سلامت، مدرسه تحقیقات سلامت عمومی (National Institute for Health Research, School for Public Health Research) تامین مالی شد.
ثبت
پروتکل دردسترس: 10.1002/14651858.CD015326 :DOI
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
