پیام‌های کلیدی

• برای افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه (CKD) (آسیب طولانی‌مدت به کلیه‌ها که توانایی آن‌ها را در فیلتر کردن خون کاهش می‌دهد)، ابتلا به دیابت (یک بیماری مادام‌العمر که باعث می‌شود سطح قند خون فرد بیش‌ازحد بالا برود) نیز احتمال مرگ‌ومیر زودرس، حمله قلبی، سکته مغزی را افزایش داده و سطح کیفیت زندگی فرد را کاهش می‌دهد.

• مشخص نیست که تیازولیدیندیون‌ها (thiazolidinediones) (داروهایی که سطح قند خون را کاهش می‌دهند) از مرگ‌ومیر ناشی از مشکل قلبی یا حوادث شدید هیپوگلیسمی (وضعیتی که سطح گلوکز خون خیلی پائین می‌آید و باعث بروز نشانه‌هایی مانند لرزش، سرگیجه و تعریق می‌شود) یا از ایجاد مشکلات قلبی یا کلیوی در افراد مبتلا به CKD و دیابت نوع 2 پیشگیری می‌کنند یا خیر.

• مشخص نیست که تیازولیدیندیون‌ها در مقایسه با دیگر داروهای دیابت در افراد مبتلا به CKD و دیابت نوع 2، مزایا و خطرات مشابهی دارند یا خیر.

چرا افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه و دیابت نوع 2 را با تیازولیدیندیون‌ها درمان کنیم؟

تیازولیدیندیون‌ها داروهایی هستند که سطح گلوکز خون را کاهش می‌دهند و اکنون برای کمک به افراد مبتلا به CKD (آسیب طولانی‌مدت به کلیه‌ها که توانایی آن‌ها را در فیلتر کردن خون کاهش می‌دهد) و دیابت نوع 2 استفاده می‌شوند.

ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟

ما ‌خواستیم بدانیم که تیازولیدیندیون‌ها به پیشگیری از مرگ‌ومیر و عوارض قلبی و کلیوی در افرادی که هم‌زمان مبتلا به CKD و دیابت نوع 2 هستند، کمک می‌کنند یا خیر.

ما چه‌کاری را انجام دادیم؟

ما بررسی کردیم که مصرف تیازولیدیندیون‌ها از بروز عوارضی مانند مرگ‌ومیر، حمله قلبی، سکته مغزی، هیپوگلیسمی (وضعیتی که در آن سطح گلوکز خون بسیار پائین می‌آید و باعث بروز نشانه‌هایی مانند لرزش، سرگیجه و تعریق می‌شود)، مشکلات کلیوی یا دیگر مشکلات گردش خون در افراد مبتلا به اختلال در عملکرد کلیه و دیابت نوع 2، پیشگیری می‌کنند یا خیر. ما برای تعیین اینکه این نوع دارو در پیشگیری از بروز این عوارض موثر است یا خیر، به دنبال تمام مطالعات بالینی تصادفی‌سازی‌شده (مطالعاتی که در آن‌ها افراد به صورت تصادفی به گزینه‌های درمانی مختلف اختصاص داده می‌شوند) موجود جست‌وجو کردیم. ما هم‌چنین میزان اطمینان خود را به نتایج مطالعات تحقیقاتی موجود ارزیابی کردیم.

ما به چه نتایجی رسیدیم؟

ما 85 مطالعه بالینی را شامل 3044 فرد مبتلا به بیماری کلیوی و دیابت نوع 2 پیدا کردیم. افراد در این مطالعات داروی تیازولیدیندیون، یا قرص قند (دارونما (placebo))، مراقبت استاندارد به‌تنهایی، دوزهای مختلف داروهای تیازولیدیندیون یا داروی دیابت دیگر (مثلا انسولین یا متفورمین) را مصرف کردند. نوع درمانی که بیماران دریافت کردند، به صورت تصادفی (مانند پرتاب سکه) تعیین شد. فقط یک مطالعه شامل کودکان بود.

با ترکیب تمام مطالعات، دریافتیم که هنوز نمی‌دانیم درمان با تیازولیدیندیون‌ها به کاهش احتمال مرگ‌ومیر فرد به دلیل مشکل قلبی یا حوادث شدید هیپوگلیسمی، یعنی سطح قند خون (گلوکز) پائین‌تر از محدوده استاندارد و نیازمند به کمک شخص ثالث، کمک می‌کند یا خیر. ما نمی‌توانیم مطمئن باشیم که درمان از مرگ‌ومیر، حمله قلبی، سکته مغزی، مشکلات مربوط به سطح بسیار پائین قند خون یا مشکلات کلیوی پیشگیری می‌کند یا خیر، زیرا در مطالعات موجود اطلاعاتی را برای اطمینان از این موضوع نیافتیم. ما هم‌چنین نتوانستیم مطمئن باشیم که داروهای تیازولیدیندیون نسبت به دیگر درمان‌های دیابت بهتر هستند یا بدتر، یا تاثیرات دوزهای مختلف را بررسی کنیم، زیرا این موضوع به‌طور گسترده در کارآزمایی‌های بالینی ارزیابی نشد.

محدودیت‌های شواهد چه هستند؟

استفاده از برخی از اطلاعات موجود در مطالعات دشوار بود یا داده‌های کم‌کیفیتی را ارائه ‌دادند، و در نتیجه، در مورد اینکه درمان باعث بروز عوارض جانبی می‌شود یا خیر، اطمینان کمتری داریم. داده‌های کافی در افراد مبتلا به نارسایی پیشرفته کلیه گزارش نشدند. به‌طور کلی، برای ارائه نتیجه‌گیری‌های قطعی، تاثیرات تیازولیدیندیون‌ها در افراد مبتلا به CKD و دیابت نوع 2 کافی نبودند. مطالعات آینده به بررسی مزایا و خطرات استفاده از تیازولیدیندیون‌ها در این شرایط خواهند پرداخت، و پیامدهای اصلی را که توسط ذی‌نفعان اولویت‌بندی شدند، گزارش خواهند کرد تا تصمیم‌گیری‌ها را بهتر انجام دهند.

شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟

شواهد تا اکتبر 2024 به‌روز است.