موضوع چیست؟
دیالیز صفاقی نوعی درمان جایگزینی کلیه است که در آن از آستر داخلی شکم به عنوان فیلتر دیالیز استفاده می‌شود. مایع دیالیز از طریق یک لوله، به نام کاتتر دیالیز صفاقی، که در داخل شکم جاگذاری می‌شود، وارد بدن می‌شود. به‌طور مرسوم، برای بهبودی مناسب زخم، انجام دیالیز به مدت دو هفته پس از جاگذاری کاتتر به تعویق می‌افتد. با این حال، برخی از مطالعات گزارش کردند که بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن کلیه که نیاز فوری به شروع دیالیز طی دو هفته از جاگذاری کاتتر دارند (دیالیز صفاقی با شروع فوری) نسبت به سایر بیمارانی که بیش از دو هفته پس از جاگذاری کاتتر دیالیز را شروع کرده‌اند (دیالیز صفاقی با شروع مرسوم) دچار پیامدهای قابل مقایسه‌ای شدند.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
یک مرور سیستماتیک را برای بررسی عوارض و پیامدهای مربوط به بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن کلیه انجام دادیم که طی دو هفته از جاگذاری کاتتر دیالیز صفاقی، فورا آن را شروع کردند.
ما چه چیزی را یافتیم؟
ما 16 مطالعه (2953 شرکت‌کننده) را شناسایی کردیم که پیامدهای مربوط به دیالیز صفاقی را با شروع فوری در برابر شروع مرسوم آن بررسی کردند. هنگامی که نتایج به دست آمده را از بیمارانی مقایسه کردیم که دیالیز را دو هفته پس از جاگذاری کاتتر شروع کردند، دریافتیم بیمارانی که دیالیز را فورا شروع کرده بودند به احتمال زیاد دچار نشت مایع دیالیز به خارج از حفره شکمی به داخل پوست نزدیک محل خروج کاتتر دیالیز صفاقی شدند. تفاوت‌ها در عفونت آستر شکم (پریتونیت)، عفونت در محل خروج کاتتر دیالیز صفاقی (عفونت محل خروج)، عوارض مکانیکی ناشی از دیالیز صفاقی (از جمله انسداد کاتتر، محل نامناسب کاتتر و تنظیم مجدد کاتتر)، بیماران باقی‌مانده در روش دیالیز صفاقی (بقای تکنیک)، و مرگ‌ومیر بیمارانی که دیالیز را فورا شروع کرده و بیمارانی که پس از جاگذاری کاتتر به مدت دو هفته منتظر ماندند، هنوز مشخص نیست.
نتیجه‌گیری‌‌ها
در بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن کلیه نیازمند به دیالیز فوری که دسترسی به دیالیز ready-to-use (آماده برای استفاده) در محل ندارند، دیالیز صفاقی ممکن است نشت مایع دیالیز را افزایش دهد. با این حال، خطرات کلی عفونت‌ها و سایر عوارض غیر-عفونی بین دیالیز صفاقی با شروع فوری و دیالیز صفاقی با شروع مرسوم هم‌چنان نامشخص است.
در بیماران مبتلا به CKD نیازمند به دیالیز فوری بدون دسترسی به دیالیز ready-to-use (آماده برای استفاده) در محل، PD با شروع فوری ممکن است خطر نشت دیالیز را افزایش دهد و در مقایسه با PD با شروع مرسوم، تاثیرات نامطمئنی بر انسداد کاتتر، محل نامناسب یا تنظیم مجدد کاتتر، مشکلات مربوط به جریان مایع دیالیز PD، عوارض عفونی، خونریزی در محل خروج کاتتر، بقای تکنیک و بقای بیمار داشته باشد.
دیالیز صفاقی با شروع فوری (peritoneal dialysis; PD)، که به صورت شروع PD طی دو هفته از جاگذاری کاتتر تعریف می‌شود، به عنوان روشی جایگزین برای شروع دیالیز در بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن کلیه (chronic kidney disease; CKD) نیازمند به دیالیز فوری که به صورت ثابت به دیالیز دائم دسترسی ندارند، در حال ظهور است. اخیرا، چندین مطالعه کوچک پیامدهای قابل مقایسه‌ای را برای بیمار دریافت کننده PD با شروع فوری و با شروع مرسوم گزارش کرده‌اند.
بررسی مزایا و آسیب‌های PD با شروع فوری در مقایسه با PD با شروع مرسوم در بزرگسالان و کودکان مبتلا به CKD که نیاز به درمان طولانی‌مدت جایگزینی کلیه دارند.
پایگاه ثبت مطالعات گروه کلیه و پیوند در کاکرین را تا 25 می 2020 از طریق تماس با متخصص اطلاعات و با استفاده از اصطلاحات جست‌وجوی مرتبط با این مرور، جست‌وجو کردیم. مطالعات موجود در پایگاه ثبت (Register) از طریق جست‌وجوهای انجام شده در CENTRAL؛ MEDLINE؛ و EMBASE؛ مجموعه مقالات کنفرانس، پورتال جست‌وجوی پایگاه ثبت بین‌المللی کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) و ClinicalTrials.gov شناسایی می‌شوند.
برای یافتن کارآزمایی‌های غیر-تصادفی‌سازی و کنترل شده، MEDLINE (OVID) (1946 تا 27 جون 2019)، EMBASE (OVID) (1980 تا 27 جون 2019)، پورتال جست‌وجوی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) و ClinicalTrials.gov (تا 27 جون 2019) جست‌وجو شدند.
تمام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و غیر-RCTهایی وارد مرور شدند که به مقایسه پیامدهای درمان PD با شروع فوری (طی 2 هفته از جاگذاری کاتتر) و درمان PD با شروع مرسوم (≥ 2 هفته از جاگذاری کاتتر) در کودکان و بزرگسالان مبتلا به CKD نیازمند به دیالیز طولانی‌مدت پرداختند. مطالعات بدون گروه کنترل از مرور خارج شدند.
داده‌ها استخراج شده و کیفیت مطالعات توسط دو نویسنده مستقل مورد بررسی قرار گرفت. نویسندگان برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر با محققان تماس گرفتند. خلاصه‌ای از تخمین‌های اثرگذاری با استفاده از مدل اثرات تصادفی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج به صورت خطر نسبی (RR) با 95% فاصله اطمینان (CI) در صورت مناسب بودن برای داده‌ها ارائه شد. قطعیت شواهد برای پیامد مجزا با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی شد.
در مجموع 16 مطالعه (2953 شرکت‌کننده) در این مرور وارد شدند، که شامل یک RCT چند-مرکزی (122 شرکت‌کننده) و 15 غیر-RCT (2831 شرکت‌کننده) بودند: 13 مطالعه کوهورت (2671 شرکت‌کننده) و 2 مطالعه مورد-شاهدی (160 شرکت‌کننده). این مرور، به دلیل کمبود مطالعاتی که داده‌های تعدیل شده را گزارش کرده باشند، داده‌های تعدیل نشده را برای تجزیه‌وتحلیل وارد کرد.
بر اساس شواهدی با قطعیت پائین، PD با شروع فوری ممکن است نشت دیالیز را (1 RCT؛ 122 شرکت‌کننده: RR: 3.90؛ 95% CI؛ 1.56 تا 9.78) در مقایسه با PD با شروع مرسوم افزایش دهد که این به معنای تعداد مطلق 210 مورد نشت بیشتر در هر 1000 نفر است (95% CI؛ 40 تا 635).
بر اساس شواهدی با قطعیت بسیار پائین، مشخص نیست که PD با شروع فوری انسداد کاتتر (4 مطالعه کوهورت، 1214 شرکت‌کننده: RR: 1.33؛ 95% CI؛ 0.40 تا 4.43؛ 2 مطالعه مورد-شاهدی؛ 160 شرکت‌کننده: RR: 1.89؛ 95% CI؛ 0.58 تا 6.13)، محل نامناسب کاتتر (6 مطالعه کوهورت، 1353 شرکت‌کننده: RR: 1.63؛ 95% CI؛ 0.80 تا 3.32؛ 1 مطالعه مورد-شاهدی؛ 104 شرکت‌کننده: RR: 3.00؛ 95% CI؛ 0.64 تا 13.96) و مشکلات مربوط به جریان مایع دیالیز PD؛ (3 مطالعه کوهورت، 937 شرکت‌کننده: RR: 1.44؛ 95% CI؛ 0.34 تا 6.14) را در مقایسه با PD با شروع مرسوم افزایش می‌دهد یا خیر.
بر اساس شواهدی با قطعیت بسیار پائین، مشخص نیست که PD با شروع فوری عفونت محل خروج کاتتر (2 مطالعه کوهورت، 337 شرکت‌کننده: RR: 1.43؛ 95% CI؛ 0.24 تا 8.61؛ 1 مطالعه مورد-شاهدی، 104 شرکت‌کننده، RR: 1.20؛ 95% CI؛ 0.41 تا 3.50)، خونریزی در محل خروج کاتتر (1 RCT؛ 122 شرکت‌کننده: RR: 0.70؛ 95% CI؛ 0.03 تا 16.81؛ 1 مطالعه کوهورت؛ 27 شرکت‌کننده: RR: 1.58؛ 95% CI؛ 0.07 تا 35.32)، پریتونیت (7 مطالعه کوهورت، 1497 شرکت‌کننده: RR: 1.00؛ 95% CI؛ 0.68 تا 1.46؛ 2 مطالعه مورد-شاهدی؛ 160 شرکت‌کننده: RR: 1.09؛ 95% CI؛ 0.12 تا 9.51)، تنظیم مجدد کاتتر (2 مطالعه کوهورت، 739 شرکت‌کننده: RR: 1.27؛ 95% CI؛ 0.40 تا 4.02) را افزایش می‌دهد یا خیر، یا منجر به کاهش بقای تکنیک می‌شود یا خیر (1 RCT؛ 122 شرکت‌کننده: RR: 1.09؛ 95% CI؛ 1.00 تا 1.20؛ 8 مطالعه کوهورت؛ 1668 شرکت‌کننده: RR: 0.90؛ 95% CI؛ 0.76 تا 1.07؛ 2 مطالعه مورد-شاهدی؛ 160 شرکت‌کننده: RR: 0.92؛ 95% CI؛ 0.79 تا 1.06).
با شواهدی با قطعیت بسیار پائین، مشخص نیست که PD با شروع فوری در مقایسه با PD با شروع مرسوم باعث افزایش مرگ‌ومیر (به هر علتی) شد یا خیر (1 RCT؛ 122 شرکت‌کننده: RR: 1.49؛ 95% CI؛ 0.87 تا 2.53؛ 7 مطالعه کوهورت؛ 1509 شرکت‌کننده: RR: 1.89؛ 95% CI؛ 1.07 تا 3.3؛ 1 مطالعه مورد-شاهدی؛ 104 شرکت‌کننده: RR: 0.90؛ 95% CI؛ 0.27 تا 3.02؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). هیچ‌کدام از مطالعات واردشده عفونت تونل دستگاه (tunnel tract infection) را گزارش نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.