هدف از انجام این مرور چیست؟
در این مرور کاکرین، هدف ما ارزیابی تاثیر استفاده از دستگاه‌های تلفن همراه برای اعلام تولدها و مرگ‌ومیرها بود. هدف ما هم‌چنین توصیف نحوه استفاده از این راه‌حل‌های تلفن همراه در عمل و عوامل موثر بر استفاده از آنها بود. تمام مطالعات مرتبط را برای پاسخ این سوال جمع‌آوری و تجزیهوتحلیل کردیم.
پیام‌های کلیدی
اطلاعات کمی را در مورد تاثیرات استفاده از دستگاه‌های تلفن همراه برای اعلام موارد تولد و مرگ‌ومیر در دست داریم. عواملی که می‌توانند بر اجرای این رویکرد تاثیر بگذارند، عبارتند از عوامل مرتبط با سیستم سلامت و سیستم اطلاع‌رسانی، فرد مسئول اطلاع‌رسانی، جامعه و خانواده‌های درگیر.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
دولت‌ها می‌توانند با ثبت موارد تولد و مرگ‌ومیرهای اعلام شده، سلامت جمعیت خود را ردیابی کرده، نیازها و مشکلات را شناسایی، و خدمات بهتری را طراحی کنند. در بسیاری از کشورها، تولد و مرگ‌ومیر به درستی ثبت نمی‌شوند. گاهی اوقات این امر به این دلیل است که سیستم‌های دولتی برای تسهیل ثبت‌نام ضعیف طراحی شده‌اند، کارکنان دولت آموزش مناسبی ندیده‌اند، افراد دور از خدمات دولتی زندگی می‌کنند، یا از لزوم ثبت تولد یا مرگ‌ومیر مطلع نیستند. در بسیاری از موارد، ثبت‌نام تحت تاثیر تاخیر یا عدم اطلاع‌رسانی از موارد تولد یا مرگ‌ومیر قرار می‌گیرد.
برای کاهش مشکلات مربوط به اطلاع‌رسانی هنگام تولد یا مرگ‌ومیر، دولت‌ها شروع به استفاده از دستگاه‌های همراه مانند تلفن‌های همراه می‌کنند. در برخی از محیط‌ها، اعضای جامعه، کارکنان بخش مراقبت‌‌های سلامت و دیگران از تلفن‌های همراه برای اطلاع‌رسانی از موارد تولد یا مرگ‌ومیر به سیستم سلامت یا به یک سیستم ثبت مرکزی استفاده می‌کنند.
هدف اصلی مرور این بود که بررسی کنیم هنگامی که افراد از دستگاه‌های تلفن همراه برای اطلاع از تولد و مرگ‌ومیر استفاده می‌کنند، در مقایسه با دیگر سیستم‌ها یا اصلا بدون سیستم، چه اتفاقی می‌افتد. به عنوان مثال، آیا آنها تولد و مرگ‌ومیرهای بیشتری را ثبت می‌کنند و آیا این کار را به‌موقع انجام می‌دهند؟ و آیا این امر باعث می‌شود نوزادان و کودکان بیشتری از خدمات سلامت مانند ایمن‌سازی استفاده کرده یا این خدمات را دریافت کنند؟ هم‌چنین می‌خواستیم پی ببریم افراد چگونه از این سیستم‌های تلفن همراه در عمل استفاده می‌کنند و چه عاملی بر استفاده از آنها تاثیر می‌گذارد.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
تعداد 21 مطالعه مرتبط را یافتیم. تمام مطالعات در کشور‌هایی با سطح درآمد پائین یا متوسط انجام شدند. آنها بر شناسایی موارد تولدها و مرگ‌ومیرها در جمعیت‌های روستایی، دورافتاده یا حاشیه‌نشین تمرکز کردند که معمولا در مراحل ثبت‌نام تولد و مرگ‌ومیرها ضعیف بوده یا به‌طور مرسوم دسترسی ضعیفی به خدمات سلامت دارند. فقط یکی از مطالعات تاثیر استفاده را از دستگاه‌های تلفن همراه بر سیستم‌های اعلان ارزیابی کردند. این مطالعه بر اطلاع‌رسانی در مورد تولد متمرکز بود. هیچ مطالعه‌ای را پیدا نکردیم که تاثیر استفاده را از دستگاه‌های تلفن همراه برای اطلاع‌رسانی از موارد مرگ‌ومیر ارزیابی کرده باشد. با این حال، از تاثیر این رویکرد بر تعداد تولد و مرگ‌ومیرهایی که به صورت مناسب اطلاع‌رسانی می‌شوند، نامطمئن هستیم زیرا سطح قطعیت این شواهد بسیار پائین ارزیابی شد.
دیگر مطالعات اطلاعاتی را در مورد نحوه استفاده افراد از سیستم‌های اطلاع‌رسانی تولد و مرگ‌ومیر مبتنی بر دستگاه‌های همراه در عمل داشتند. این مرور عوامل متعددی را شناسایی کرد که می‌توانست بر اجرای سیستم اطلاع‌رسانی موارد تولد-مرگ‌ومیر از طریق دستگاه تلفن همراه تاثیر بگذارند. این عوامل با سیستم سلامت، سیستم اطلاع‌رسانی، فرد مسئول اطلاع‌رسانی، جامعه و خانواده‌های درگیر مرتبط بودند. آنها عبارتند از:
- موانع جغرافیایی که می‌توانست از دسترسی افراد به اطلاع‌رسانی از موارد تولد-مرگ‌ومیر و خدمات اطلاع‌رسانی پس از آن پیشگیری کند.
- دسترسی به کارکنان بخش سلامت و دیگر اطلاع‌دهندگان با آموزش، نظارت، پشتیبانی و مشوق‌های کافی
- سیستم‌های پایش که کیفیت و ارسال به‌موقع داده‌های مربوط به تولد و مرگ‌ومیر را تضمین می‌کنند
- چارچوب‌های قانونی که اجازه می‌دهند موارد تولد و مرگ‌ومیر توسط دستگاه تلفن همراه و انواع مختلف اعلان، اطلاع داده شوند
- آگاهی جامعه از ضرورت ثبت موارد تولدها و مرگ‌ومیرها
- هنجارهای اجتماعی-فرهنگی در مورد تولد و مرگ‌ومیر
- تعهد دولت
- هزینه تحمیل‌شده بر سیستم سلامت، کارکنان بخش سلامت و خانواده‌ها
- دسترسی به برق و اتصال به شبکه و سازگاری با سیستم‌های موجود
- سیستم‌هایی که از محرمانه بودن دادهها محافظت می‌کنند
ما اطمینان پائین تا متوسطی نسبت به این یافته‌ها داریم. این امر عمدتا به دلیل شیوه طراحی مطالعات و مقدار اندک دادهها بود.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
مطالعاتی را که تا 2 آگوست 2019 منتشر شدند، جست‌وجو کردیم.
برای بررسی تاثیر اطلاع‌رسانی از موارد تولد و مرگ‌ومیر از طریق دستگاه‌های تلفن همراه و عواملی که ممکن است بر اجرای آن تاثیر بگذارند، به انجام مطالعات بیشتر و با طراحی خوب نیاز داریم.
وزارت بهداشت، اهداکنندگان، و دیگر تصمیم‌گیرندگان در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه می‌توانند با استفاده از فناوری تلفن همراه، آمار دقیق و به موقع تولدها و مرگ‌ومیرها را به دست آورند. این افراد ذینفع خواستار ارائه راهنمایی مبتنی بر شواهد در این زمینه شده‌اند. این مرور برای حمایت از توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت (WHO) در مورد مداخلات دیجیتالی برای تقویت سیستم سلامت انجام شد.
هدف اولیه: ارزیابی تاثیرات اعلان موارد تولد و مرگ‌ومیر از طریق دستگاه تلفن همراه، در مقایسه با روش استاندارد.
اهداف ثانویه: توصیف طیفی از استراتژی‌های مورد استفاده برای آگاهی از موارد تولد و مرگ‌ومیر از طریق دستگاه‌های تلفن همراه و شناسایی عوامل موثر بر آن.
ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ کتابخانه سلامت جهانی (Global Health Library) و POPLINE (2 آگوست 2019) را جست‌وجو کردیم. هم‌چنین دو پایگاه ثبت کارآزمایی را مورد جست‌وجو قرار دادیم (2 آگوست 2019). Epistemonikos را نیز برای یافتن مرورهای سیستماتیک مرتبط و مطالعات اولیه بالقوه واجد شرایط جست‌وجو کردیم (27 آگوست 2019). جست‌وجو در منابع علمی خاکستری را با استفاده از mHealthevidence.org انجام داده، و از طریق انجمن‌های مشهور سلامت دیجیتال در بالین، فراخوان مقالات را اعلام کردیم. در نهایت، جست‌وجوی استنادی را از مطالعات وارد شده در Web of Science و Google Scholar انجام دادیم (15 می 2020). به جست‌وجوی مطالعات منتشر شده پس از سال 2000، به هر زبانی، پرداختیم.
برای هدف اولیه، کارآزمایی‌های مجزا و خوشه‌ای-تصادفی‌سازی شده؛ طراحی‌های مطالعه متقاطع و پلکانی؛ مطالعات کنترل شده قبل-بعد را به شرط داشتن حداقل دو محل مداخله و دو محل کنترل؛ و مطالعات سری زمانی منقطع را وارد کردیم. برای اهداف ثانویه، هر مطالعه‌ای را با هر نوع طراحی، که می‌توانست کمّی، کیفی یا توصیفی باشد، با هدف توصیف استراتژی‌های فعلی برای اطلاع یافتن از موارد تولد و مرگ‌ومیر از طریق دستگاه‌های تلفن همراه؛ یا با هدف کشف عواملی که بر اجرای این استراتژی‌ها تاثیرگذار بودند، از جمله مطالعات مقبولیت یا امکان‌سنجی، وارد کردیم.
برای هدف اولیه، مطالعاتی را وارد کردیم که اعلان موارد تولد و مرگ‌ومیر را از طریق دستگاه‌های تلفن همراه با روش استاندارد مقایسه کردند. برای اهداف ثانویه، مطالعات مربوط به اطلاع یافتن را از موارد تولد یا مرگ‌ومیر از طریق دستگاه تلفن همراه وارد کردیم تا بتوانیم داده‌های مرتبط را با اهداف ثانویه خود استخراج کنیم.
مطالعاتی را وارد کردیم که شامل همه کادر ارائه‌دهنده مراقبت سلامت، از جمله کارکنان غیر-حرفه‌ای مراقبت سلامت؛ کارکنان اداری، مدیریتی و نظارتی؛ افراد کانونی در سطح روستا یا جامعه؛ کودکانی که تولد آنها اطلاع داده شده و والدین/سرپرستان آنها؛ و افرادی که مرگ‌ومیرشان در حال اطلاع‌رسانی است و بستگان/سرپرستان آنها بودند.
برای اهداف اولیه، دو نویسنده به‌طور مستقل از هم تمام رکوردها را غربالگری کردند، دادهها را از مطالعات وارد شده استخراج، و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. برای تجزیهوتحلیل اهداف اولیه، در جایی که اقتضا می‌کرد، میانگین‌ها و نسبت‌ها را گزارش کردیم. از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد استفاده کرده و جدول «خلاصه یافته‌ها» را تهیه کردیم.
برای اهداف ثانویه، دو نویسنده همه رکوردها را غربالگری کردند، یک نویسنده داده‌های مطالعات وارد شده را استخراج و محدودیت‌های روش‌شناسی را با استفاده از ابزار WEIRD ارزیابی کرد و نویسنده دوم دادهها و ارزیابی‌ها را مورد بررسی قرار داد. یک تجزیهوتحلیل چارچوب‌دار را با استفاده از چارچوب Supporting the Use of Research Evidence (SURE)، برای شناسایی مضامین در دادهها اجرا کردیم. قطعیت یافته‌ها را با استفاده از رویکرد GRADE-CERQual (قطعیت شواهد حاصل از مرورهای پژوهشی کیفی (Confidence in the Evidence from Reviews of Qualitative research)) ارزیابی کرده و جدول «خلاصه یافته‌های کیفی» را آماده کردیم.
برای هدف اولیه، یک مطالعه را وارد کردیم که دارای طراحی مطالعه کنترل شده قبل-بعد بود. این مطالعه در جمهوری دموکراتیک خلق لائوس انجام شد و تاثیر استفاده را از دستگاه‌های تلفن همراه برای اطلاع‌رسانی از موارد تولد بر پیامدهای مربوط به پوشش و واکسیناسیون به‌موقع هپاتیت B ارزیابی کرد. با این حال، از تاثیر این رویکرد بر این پیامدها نامطمئن هستیم زیرا قطعیت این شواهد بسیار پائین ارزیابی شد. این مطالعه وارد شده کاربرد منابع یا عواقب ناخواسته را ارزیابی نکرد. برای هدف اولیه، هیچ مطالعه‌ای را با استفاده از دستگاه‌های تلفن همراه برای اطلاع‌رسانی از موارد مرگ‌ومیر شناسایی نکردیم.
برای هدف ثانویه، 21 مطالعه را وارد کردیم. تمام مطالعات در کشور‌هایی با سطح درآمد پائین یا متوسط انجام شدند. آنها بر شناسایی موارد تولدها و مرگ‌ومیرها در جمعیت‌های روستایی، دورافتاده یا حاشیه‌نشین تمرکز کردند که معمولا در مراحل ثبت‌نام مدنی ضعیف هستند یا به‌طور مرسوم دسترسی ضعیفی به خدمات سلامت دارند.
این مرور عوامل متعددی را شناسایی کرد که می‌توانست بر اجرای سیستم اطلاع‌رسانی موارد تولد-مرگ‌ومیر از طریق دستگاه تلفن همراه تاثیر بگذارند. این عوامل با سیستم سلامت، فرد مسئول اطلاع‌رسانی، جامعه و خانواده‌ها مرتبط بوده؛ و شامل موارد زیر است:
- موانع جغرافیایی که می‌توانست از دسترسی افراد به اطلاع‌رسانی از موارد تولد-مرگ‌ومیر و خدمات اطلاع‌رسانی پس از آن پیشگیری کند.
- دسترسی به کارکنان بخش سلامت و دیگر اطلاع‌دهندگان با آموزش، نظارت، پشتیبانی و مشوق‌های کافی
- سیستم‌های پایش که کیفیت و ارسال به‌موقع داده‌های مربوط به تولد و مرگ‌ومیر را تضمین می‌کنند
- چارچوب‌های قانونی که اجازه می‌دهند موارد تولد و مرگ‌ومیر توسط دستگاه تلفن همراه و انواع مختلف اعلان، اطلاع داده شوند
- آگاهی جامعه از ضرورت ثبت موارد تولدها و مرگ‌ومیرها
- هنجارهای اجتماعی-فرهنگی در مورد تولد و مرگ‌ومیر
- تعهد دولت
- هزینه تحمیل‌شده بر سیستم سلامت، کارکنان بخش سلامت و خانواده‌ها
- دسترسی به برق و اتصال به شبکه و سازگاری با سیستم‌های موجود
- سیستم‌هایی که از محرمانه بودن دادهها محافظت می‌کنند
ما اطمینان پائین تا متوسطی نسبت به این یافته‌ها داریم. این موضوع عمدتا به دلیل نگرانی در مورد محدودیت‌های روش‌شناسی و کافی بودن دادهها است.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.