کولیک نوزادی (infantile colic) چیست؟
کولیک نوزادی وضعیتی است که در آن یک نوزاد به ظاهر سالم تا سن چهار ماهگی دوره‌هایی از گریه غیرقابل تحمل و غیرقابل توضیح دارد. این دوره‌های گریه کردن بیش از سه ساعت یا بیشتر در روز طول می‌کشد، و سه روز در هفته به مدت حداقل سه هفته رخ می‌دهد. این گریه‌ها می‌تواند باعث شود که والدین هنگام تلاش برای آرام کردن فرزندشان، دچار خستگی و نگرانی شوند.
برنامه‌های آموزش والدین چه هستند؟
برنامه‌های آموزش والدین شامل ارائه مداخلات آموزشی، حمایتی و روانشناختی به والدین برای کمک به کاهش علائم نوزاد خود و سطح اضطراب والدین است.
محققان چه چیزی را مورد بررسی قرار دادند؟
این مرور کاکرین با هدف ارزیابی اثربخشی و ایمنی برنامه‌های آموزش والدین برای مدیریت کولیک نوزادی و شناسایی محتوای آموزشی و ویژگی‌های چنین برنامه‌هایی انجام شد.
مطالعات وارد شده
این مرور هفت کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده مرتبط و کوچک (نوعی آزمایش که در آن شرکت‌کنندگان به صورت تصادفی به دو یا چند گروه اختصاص داده می‌شوند) را با 1187 شرکت‌کننده پیدا کرد. تمام مطالعات شامل نوزادان با سن کمتر از چهار ماه بودند. طول دوره مداخلات متفاوت بود؛ کوتاه‌ترین زمان شش روز و طولانی‌ترین زمان سه ماه. چهار مطالعه در ایالات متحده آمریکا، یک مطالعه در کانادا، یک مطالعه در هلند و یک مطالعه در ایران انجام شد. چهار مطالعه منابع تامین مالی خود را اعلام کردند، که شامل موسسات تحقیقاتی ملی، بنیادها و شرکت‌های غذایی بودند.
پنج مورد از این مطالعات به مقایسه یک برنامه آموزشی والدین را با کنترل (اطمینان دادن مجدد (reassurance)، عدم مداخله یا تکان دادن نوزاد در گهواره خود) پرداختند. یکی از این مطالعات نیز برنامه‌های آموزشی را با گروه سوم که صندلی مخصوص کودک دریافت کرد، مقایسه کرد. یک مطالعه به مقایسه یک برنامه آموزشی والدین در برابر رژیم غذایی بدون شیر پرداخت. آخرین مطالعه به مقایسه یک برنامه آموزشی والدین با همان برنامه آموزشی والدین به همراه قنداق کردن (swaddling) پرداخت. جزئیات مربوط به محتوای آموزشی محدود بود، اما اکثر مداخلات معمولا روی یک یا ترکیبی از موارد زیر متمرکز بودند: تکنیک‌های آرام کننده برای گریه نوزادان (شش مطالعه)؛ مشاوره مراقبت عمومی از جمله خواب (چهار مطالعه)؛ مشاوره تغذیه (دو مطالعه)؛ کاهش استرس و مشاوره فکری برای والدین (دو مطالعه)؛ و مشاوره در مورد بازی تعاملی مثبت (یک مطالعه).
نتایج
ما شواهدی را پیدا کردیم که نشان می‌دهند برنامه‌های آموزشی والدین ممکن است مدت زمان گریه نوزادان را در مقایسه با کنترل کاهش دهند. با این حال، شواهد مربوط به این یافته فقط از سه مطالعه کوچک (157 نوزاد) به دست آمد که نقاط ضعف زیادی داشتند. بنابراین ما قطعیت کلی این یافته‌ها را پایین در نظر گرفتیم. ما شواهدی را از یک مطالعه کوچک پیدا کردیم (20 نوزاد) که نشان داد مدت زمان گریه تا موقع اتمام آن در نوزادان گروه حذف شیر/شیر خشک با پایه سویا، کوتاه‌تر از زمان گریه در گروه آموزش والدین بود. برای مقایسه‌های «آموزش والدین در برابر صندلی مخصوص کودک» و «آموزش والدین به همراه قنداق کردن کودک»، ما هیچ داده قابل استفاده‌ای را برای نتیجه‌گیری پیدا نکردیم.
هیچ یک از مطالعات وارد شده وقوع عوارض جانبی با آموزش والدین را به صراحت گزارش نکرد.
نتیجه‌گیری‌های نویسندگان
اگر چه تجزیه‌وتحلیل‌های ما نشان می‌دهند که مدت زمان گریه میان نوزادانی که والدین آنها مایل به حضور در برنامه‌های آموزش والدین بودند، ممکن است کاهش یابد، قطعیت شواهد پایین است. کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده بیشتری با طراحی بهتر برای پاسخ به سوالات در مورد اثربخشی و ایمنی برنامه‌های آموزشی والدین برای مدیریت کولیک نوزادان مورد نیاز است.
شواهد محدودی در رابطه با اثربخشی و ایمنی برنامه‌های آموزش والدین برای مدیریت کولیک نوزادی وجود دارد. علیرغم انجام یک متاآنالیز تکی که نشان داد آموزش والدین ممکن است مدت زمان گریه را در نوزادان در مقایسه با کنترل کاهش دهد، قطعیت شواهد پایین بود. شواهد برای مقایسه‌های دیگر پراکنده بود. ما به دلیل فقدان اطلاعات در گزارش‌های مطالعه، قادر به شناسایی جامع محتوای آموزش و ویژگی‌های برنامه‌های وارد شده نبودیم. انجام RCTهای بیشتری مورد نیاز هستند: آنها باید برای ارزیابی قطعیت نقش برنامه‌های آموزش والدین در مدیریت کولیک نوزادی، مداخلات را به وضوح برای اطمینان از تکرارپذیری آن تعریف کنند، به اندازه‌گیری تمام پیامدهای مناسب بپردازند، و خطر سوگیری را به حداقل برسانند.
کولیک نوزادی هم نوزادان و هم والدین آنها را که سعی در آرام کردن نوزاد خود دارند، خسته و نگران می‌کند. رویکردهای معمول بر درمان‌های فیزیکی به منظور کاهش علائم متمرکز شده‌اند، که شواهد بی‌نتیجه‌ای در مورد اثربخشی آنها وجود دارد. یک رویکرد جایگزین به دنبال ارائه مداخلات آموزشی، حمایتی و روانشناختی برای والدین است. این رویکرد به عنوان برنامه‌های آموزشی والدین شناخته می‌شود. برنامه‌ها می‌توانند شامل تکنیک‌های آرام کننده، مشاوره در مورد تغذیه یا طبیعی کردن مواد به هر شکلی باشد. فرمت آموزش می‌تواند متفاوت باشد، از جمله دوره‌های چهره-به-چهره، یادگیری آنلاین، مواد آموزشی کاغذی، ویزیت در خانه و حمایت و مشاوره از راه دور. در اینجا، هدف ما گردآوری شواهد در مورد اثربخشی این مداخلات و بررسی اثربخشی آنها در کاهش علائم کولیک (قولنج) نوزادی (infantile colic) و سطح اضطراب والدین، و ایمنی آنها است.
1. بررسی اثربخشی و ایمنی برنامه‌های آموزشی والدین برای مدیریت کولیک در نوزادان زیر چهار ماه.
2. شناسایی محتوای آموزشی و ویژگی‌های این برنامه‌های منتشر شده.
در جون 2019، ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ و 13 بانک اطلاعاتی دیگر و دو پایگاه ثبت کارآزمایی‌ها را جست‌وجو کردیم. ما همچنین چکیده مقالات کنفرانس را به صورت دستی جست‌وجو کردیم، منابع مطالعات وارد شده را بررسی کردیم و در این زمینه برای یافتن کارآزمایی‌های بیشتر با نویسندگان مسوول کارآزمایی‌ها تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTها برای بررسی اثربخشی هر نوع برنامه آموزشی والدین، به تنهایی یا به صورت ترکیبی، در مقابل مداخله (مداخلات) دیگر یا کنترل، روی کولیک نوزادی.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم مطالعات را برای ورود انتخاب کردند، دادهها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) را در مطالعات وارد شده ارزیابی کردند. ما از نرم‌افزار Review Manager 5 برای تجزیه‌وتحلیل دادهها استفاده کردیم. ما قطعیت شواهد را با استفاده از روش‌شناسی درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.
جست‌وجوی ما 6064 رکورد را پیدا کرد که از این تعداد ما 20 مرور را با متن کامل آن انتخاب کردیم. از این تعداد، ما هفت مطالعه را با 1187 شرکت‌کننده شناسایی کردیم که معیارهای ورود ما را داشتند. تمام مطالعات شامل نوزادان زیر چهار ماه مبتلا به کولیک نوزادی بودند. چهار مطالعه در ایالات متحده آمریکا، یک مطالعه در کانادا، یک مطالعه در هلند و یک مطالعه در ایران انجام شد. چهار مطالعه منابع تامین مالی خود را اعلام کردند، که شامل موسسات تحقیقاتی ملی، بنیادها و شرکت‌های غذایی بودند. پنج مطالعه آموزش والدین را در مقابل گروه کنترل که کسب اطمینان مجدد یا مراقبت معمول دریافت کردند ارزیابی کردند؛ و از این تعداد، یک مطالعه سه بازو داشت و اثربخشی استفاده از یک صندلی مخصوص نوزاد را نیز بررسی کرد. یک مطالعه به بررسی برنامه‌های آموزش والدین در برابر رژیم بدون شیر پرداخت و یک مطالعه برنامه آموزش والدین را در مقابل همان برنامه آموزش والدین به همراه قنداق کردن کودک ارزیابی کرد. طول دوره مداخلات متفاوت بود؛ کوتاه‌ترین زمان شش روز و طولانی‌ترین زمان سه ماه.
به‌طور کلی، بسیاری از مطالعات شرکت‌کنندگان اندکی داشتند و دارای خطر بالای سوگیری، مستعد سوگیری انتخاب، سوگیری عملکرد، و اثر دارونما (placebo effect) بودند.
با توجه به فقدان اطلاعات در گزارش‌های مطالعه و اینکه نویسندگان به درخواست ما برای ارائه اطلاعات بیشتر پاسخ ندادند، ما نتوانستیم تجزیه‌وتحلیل کیفی برنامه‌ریزی شده (هدف 2) را تکمیل کنیم. در عوض، ما یک تجزیه‌وتحلیل محتوای توصیفی را با اطلاعات محدودی که در دسترس بود، کامل کردیم. مداخلات آموزش والدین روی یک یا ترکیبی از موارد زیر متمرکز نشد: تکنیک‌های تسکین دهنده گریه نوزادان (شش مطالعه)؛ مشاوره مراقبت عمومی از جمله خواب (چهار مطالعه)؛ مشاوره تغذیه (دو مطالعه)؛ کاهش استرس و مشاوره فکری برای والدین (دو مطالعه)؛ و مشاوره در مورد بازی‌های تعاملی مثبت (یک مطالعه). یک مطالعه «مراقبت کانگورویی (kangaroo care)»، شکل خاصی از بغل کردن با تماس پوست به پوست، را آموزش داد. گروه‌های کنترل شامل اطمینان دادن مجدد (دو مطالعه)، توصیه به تکان دادن نوزاد در گهواره (یک مطالعه)، یا عدم مداخله (دو مطالعه) بودند.
آموزش والدین در برابر کنترل
ما متاآنالیز را با استفاده از داده‌های به دست آمده از سه مطالعه (157 نوزاد) انجام دادیم که پیامد اولیه «یعنی مدت زمان گریه در پایان دوره مطالعه» را مورد ارزیابی قرار دادند. آموزش والدین موثرتر از کنترل بود: تفاوت میانگین (MD): 113.58- دقیقه/روز؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 144.19- دقیقه/روز تا 82.96- دقیقه/روز؛ شواهد با قطعیت پایین (سطح کیفیت شواهد به دلیل عدم دقت و وجود نگرانی‌هایی در رابطه با خطر سوگیری، کاهش یافت).
آموزش والدین در برابر صندلی مخصوص کودک
یک مطالعه (38 شرکت‌کننده) هیچ تفاوتی را در میانگین زمان گریه در پایان مطالعه بین گروه آموزش والدین و گروه صندلی مخصوص کودک نیافت، اما شکل‌های خاص صندلی را گزارش نکرد.
آموزش والدین در برابر حذف شیر/شیر فرمولا بر پایه سویا
یک مطالعه (20 شرکت‌کننده) برای مقایسه آموزش والدین با حذف شیر/شیر فرمولا بر پایه سویا نشان داد که زمان گریه در انتهای مطالعه به ترتیب، 2.03 ساعت در برابر 1.08 ساعت بود.
آموزش والدین در برابر آموزش والدین به همراه قنداق کردن کودک
یک مطالعه (398 شرکت‌کننده) که به مقایسه آموزش والدین با همان مداخله به همراه آموزش در مورد چگونگی قنداق کردن نوزاد پرداخت، داده‌های جداگانه‌ای را برای هر گروه گزارش نکرد.
هیچ عوارض جانبی گزارش نشد، اما این موضوع به صراحت در هر مطالعه گزارش نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.