پیشینه
صرع نوعی اختلال عصبی است که باعث ایجاد تشنج در افراد مبتلا می‌شود. بیشتر افراد می‌توانند صرع خود را با مصرف فقط یک داروی ضدصرع کنترل کنند. با این وجود، برخی افراد برای کنترل صرع به داروهای ضدصرع متعددی نیاز دارند که به آن صرع مقاوم به دارو گفته می‌شود. اکسکاربازپین (oxcarbazepine) یک داروی ضدصرع و شبیه به یک داروی ضدصرع قدیمی‌تر به نام کاربامازپین (carbamazepine) است. از اکسکاربازپین می‌توان به عنوان یک درمان مکمل در کنار سایر داروهای ضدصرع، در درمان صرع مقاوم به دارو استفاده کرد.
هدف مطالعه مروری
در این مرور بررسی شد که اکسکاربازپین هنگام استفاده در کنار دیگر داروهای ضدصرع توسط افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو (صرعی که از یک ناحیه از مغز منشا می‌گیرد) قابل تحمل و مؤثر است یا خیر.
نتایج
ما شش کارآزمایی بالینی را وارد کردیم که اکسکاربازپین را به عنوان یک درمان افزودنی برای مبتلایان به صرع کانونی مقاوم به دارو بررسی کردند. 1593 نفر در مطالعات وارد شدند که از 1 ماه تا 65 سال سن داشتند.
افرادی که علاوه بر داروهای ضدصرع طبیعی خود اکسکاربازپین دریافت کردند، در مقایسه با افرادی که تحت درمان با کنترل قرار داشتند، با کاهش 50 درصدی یا بیشتر در تعداد دفعات تشنج خود روبه‌رو شدند، که اعتقاد بر این است که تأثیر آن کم یا بدون تاثیر است. آنها همچنین تقریبا سه برابر بیشتر از افرادی که تحت درمان با کنترل قرار گرفتند، از همه انواع تشنج رهایی یافتند. هر دوی این یافته‌ها نشان می‌دهند که اکسکاربازپین در درمان صرع کانونی مقاوم به دارو موثر است. با این حال، این یافته‌ها بر اساس شواهدی بنا شده‌اند که قطعیت پائینی داشتند. این بدان معنی است که ما مطمئن نیستیم یافته‌هایی که گزارش دادیم، دقیق باشند.
افرادی که تحت درمان کمکی با اکسکاربازپین قرار گرفتند در مقایسه با افرادی که در گروه درمان مکمل بودند، بیشتر احتمال داشت که از مطالعه خارج شوند و دچار عوارض جانبی از جمله سرگیجه و خواب‌آلودگی شوند. شواهد برای ترک درمان از قطعیت متوسطی برخوردار بودند، و این بدان معنی است که می‌توانیم نسبتا مطمئن باشیم این، یک اثر واقعی است.
نتیجه‌گیری‌های نویسندگان
به دلیل وجود شواهدی با قطعیت پائین، ما نمی‌توانیم اطمینان داشته باشیم که اکسکاربازپین یک درمان افزودنی مؤثر برای مبتلایان به صرع کانونی مقاوم در برابر دارو باشد. در عوض، به دلیل افزایش تعداد افرادی که از درمان خارج شده و کسانی که دچار عوارض جانبی شدند، نگرانی‌هایی در مورد تحمل‌پذیری اکسکاربازپین داریم.
شواهد تا سپتامبر 2018 به‌روز است.
هنگامی که اکسکاربازپین به‌عنوان یک درمان مکمل در صرع کانونی مقاوم به دارو مورد استفاده قرار گیرد، ممکن است در کاهش فراوانی تشنج موثر باشد. پیامدهای اثربخشی - کاهش 50% یا بیشتر در تشنج و رهایی از آن - از شواهدی با قطعیت پائین حاصل شدند. بنابراین، ما مطمئن نیستیم که اندازه تاثیرگذاری تخمین زده شده، نمایانگر اثر واقعی آن باشد. در مقابل، شواهد برای کاهش میانه درصد کاهش تشنج و ترک درمان از قطعیت متوسطی برخوردار بود: بنابراین، ما از قابلیت اطمینان تخمین اثرگذاری نسبتا مطمئن هستیم. به‌طور کلی، ما از اثربخشی واقعی اکسکاربازپین مطمئن نیستیم، اما نگران تحمل‌پذیری آن هستیم.
صرع یک اختلال نورولوژیکی شایع است. تقریبا در 30% موارد صرع، تشنج‌ها توسط یک داروی ضدصرع (AED) کنترل نمی‌شوند. این افراد به درمان با ترکیبی از چندین داروی ضدصرع نیاز دارند و به‌عنوان صرع مقاوم به دارو توصیف می‌شوند. اکسکاربازپین (oxcarbazepine) یک کتو-آنالوگ کاربامازپین (carbamazepine)، یک AED شناخته شده، است و می‌تواند به عنوان یک درمان مکمل برای صرع مقاوم به دارو مورد استفاده قرار گیرد.
بررسی اثربخشی و تحمل‌پذیری اکسکاربازپین به‌عنوان درمان مکمل برای افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو.
بانک‌های اطلاعاتی زیر در تاریخ 24 سپتامبر 2018 جست‌وجو شدند: پایگاه ثبت مطالعات کاکرین (CRS Web)، که شامل پایگاه ثبت تخصصی گروه صرع در کاکرین و پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE (Ovid) از 1946 تا 21 اکتبر 2018؛ ClinicalTrials.gov؛ و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت، بود. در ابتدا، ما SCOPUS را به عنوان جایگزینی برای Embase نیز جست‌وجو کردیم اما این عمل دیگر لازم نیست زیرا کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و شبه-تصادفی‌سازی و کنترل شده در Embase در حال حاضر در CENTRAL گنجانده شده‌اند.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده با طراحی گروه-موازی یا متقاطع که افراد مبتلا به صرع کانونی مقاوم به دارو را در هر سنی مورد بررسی قرار دادند. ما هر سطحی را از کورسازی پذیرفتیم و کارآزمایی‌ها می‌توانستند کنترل شده با دارونما (placebo) یا کنترل شده فعال باشند.
مطابق با پروسیجرهای روش‌شناسی مورد انتظار سازمان همکاری کاکرین، دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم واجد شرایط بودن کارآزمایی را قبل از استخراج داده‌ها ارزیابی و خطر سوگیری (bias) را بررسی کردند. ما پیامدهای اولیه را ارزیابی کردیم: میانه درصد کاهش تشنج به ازای هر 28 روز؛ کاهش 50% یا بیشتر در فراوانی تشنج؛ و عوارض جانبی از جمله آتاکسی، هیپوناترمی و خواب‌آلودگی. ما پیامدهای ثانویه را بررسی کردیم: رهایی از تشنج؛ ترک درمان؛ اثرات شناختی؛ و کیفیت زندگی. ما برای همه تجزیه و تحلیل‌های اولیه از قصد درمان (intention-to-treat) جمعیت استفاده کردیم. ما نتایج را به صورت خطر نسبی (RR) با 95% فاصله اطمینان (CI) نشان دادیم، به استثنای عوارض جانبی که ما با 99% CI نشان داده شدند.
ما شش مطالعه واجد شرایط را شامل 1593 شرکتکننده شناسایی کردیم. ما سه مطالعه را در معرض خطر نامشخص سوگیری و سه مطالعه را در معرض خطر بالای سوگیری قضاوت کردیم. سوگیری عمدتا از فقدان جزئیات روش‌شناسی و نرخ بالای ریزش نمونه ناشی شد. شرکت‌کنندگان در سنین 1 ماه تا 65 سال، با تشخیص صرع کانونی مقاوم به دارو بودند. تمام مطالعات، کنترل شده با دارونما یا دوز جایگزین، با طراحی گروه-موازی بودند. دوره درمانی از 9 روز تا 26 هفته متغیر بود.
میانه درصد كاهش تشنج در هر 28 روز (3 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط) از 26% تا 83.3% برای شرکت‌کنندگان تصادفی‌سازی شده به گروه اکسکاربازپین در مقايسه با 7.6% تا 28.7% برای شرکت‌کنندگان تصادفی‌سازی شده به درمان کنترل بود. اکسکاربازپین ممکن است میزان پاسخ‌دهی معادل 50% یا بیشتر را در کم کردن فراوانی تشنج، در مقایسه با درمان کنترل، افزایش دهد (RR: 1.80؛ 95% CI؛ 1.27 تا 2.56؛ مدل اثرات تصادفی؛ 6 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین). برای رهایی از تشنج، RR به میزان 2.86 محاسبه شد (95% CI؛ 1.19 تا 6.87؛ مدل اثرات تصادفی؛ 5 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین) که نشان‌دهنده اثربخشی مطلوب اکسکاربازپین در مقایسه با درمان کنترل است. درمان با اکسکاربازپین با افزایش میزان ترک درمان در مقایسه با گروه کنترل همراه بود (RR: 1.75؛ 95% CI؛ 1.44 تا 2.13؛ مدل اثر ثابت؛ 6 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط). بیشترین دوز اکسکاربازپین مورد استفاده، 2400 میلی‌گرم در روز، با نرخ بیشتر ترک درمان (RR: 2.38؛ 95% CI؛ 1.92 تا 2.94؛ مدل اثر ثابت؛ 2 مطالعه)، در مقایسه با گروه کنترل؛ از 1200 میلی‌گرم در روز (RR: 1.54؛ 95% CI؛ 1.21 تا 1.95؛ مدل اثر ثابت؛ 3 مطالعه) یا 600 میلی‌گرم در روز از اکسکاربازپین (RR: 0.79؛ 95% CI؛ 0.55 تا 1.15؛ مدل اثر ثابت؛ 1 مطالعه) همراه بود. درمان با اکسکاربازپین با افزایش بروز عوارض جانبی متعدد از جمله: آتاکسی (RR: 2.54؛ 99% CI؛ 0.86 تا 7.54؛ مدل اثرات تصادفی؛ 5 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط)؛ و خواب‌آلودگی (RR: 2.03؛ 99% CI؛ 1.17 تا 3.54؛ مدل اثرات تصادفی؛ 6 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین) گزارش شد. هیپوناترمی در درمان با اکسکاربازپین بیشتر اتفاق افتاد اما میزان قابل توجهی نداشت (RR: 2.53؛ 99% CI؛ 0.27 تا 23.85؛ مدل اثر ثابت؛ 6 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.