پیشینه
سرطان تخمدان ششمین سرطان شایع در سراسر جهان است. درمان آن ترکیبی است از جراحی و شیمی‌درمانی (معمولا شامل پاکلیتاکسل (paclitaxel) و کربوپلاتین (carboplatin)) با هدف کاهش یا به تاخیر انداختن بازگشت سرطان (تحت عنوان بقای بدون پیشرفت بیماری (progression-free survival; PFS)) و بهبود شانس بقای بیمار مبتلا به سرطان (تحت عنوان بقای کلی (overall survival; OS) شناخته می‌شود). چندین کارآزمایی بالینی (مطالعات) این موضوع را بررسی کرده‌اند که برنامه دوز (زمان‌بندی) پاکلیتاکسل بر این پیامدها تاثیر می‌گذارد یا خیر. با این حال، نتایج مطالعات گزارش شده متناقض هستند.
هدف مطالعه
شواهد موجود را در مورد تاثیر برنامه‌های مختلف تجویز پاکلیتاکسل بر بقای زنان مبتلا به سرطان تخمدان تازه تشخیص داده شده، مرور کردیم.
ویژگی‌های مطالعه
شواهد تا 15 نوامبر 2021 به‌روز است. چهار مطالعه را با مجموع 3699 شرکت‌کننده وارد کردیم. همه مطالعات وارد شده، کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (کارآزمایی‌های بالینی که در آنها افراد به‌طور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمانی قرار می‌گیرند) بودند با حضور زنان 18 سال یا بالاتر مبتلا به سرطان تخمدان تازه تشخیص داده شده. مطالعات به مقایسه دوز هفتگی در برابر دوز سه-هفته یک‌بار پاکلیتاکسل، به علاوه کربوپلاتین پرداختند.
یافته‌های اصلی
ما دریافتیم که تجویز هفتگی پاکلیتاکسل به علاوه کربوپلاتین در مقایسه با دوز سه-هفته یک‌بار آن، احتمالا بقای بدون پیشرفت بیمار را اندکی بهبود می‌بخشد، اگرچه تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در بقای کلی ایجاد می‌کند (شواهد با قطعیت بالا).
از نظر عوارض جانبی، متوجه شدیم که پاکلیتاکسل هفتگی به همراه کربوپلاتین به احتمال زیاد منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در تعداد بسیار پائین نوتروفیل‌ها (نوعی گلبول سفید خون که به مبارزه علیه عفونت‌ها کمک می‌کند) می‌شود (شواهد با قطعیت متوسط)؛ کم‌خونی شدید (سطح هموگلوبین - یکی از اجزای مهم گلبول‌های قرمز خون) را افزایش می‌دهد (شواهد با قطعیت بالا) و ممکن است باعث ایجاد تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در آسیب شدید به اعصاب شود (شواهد با قطعیت پائین).
نتیجه‌گیری‌ها
دوز هفتگی پاکلیتاکسل احتمالا بقای بدون پیشرفت بیماری را در مقایسه با دوز سه-هفته یک‌بار آن، زمانی که در درمان اولیه سرطان تخمدان با کربوپلاتین ترکیب می‌شود، طولانی می‌کند. با این حال، این دوز بقای کلی بیمار را بهبود نمی‌بخشد.
در مقایسه با تجویز سه-هفته یک‌بار پاکلیتاکسل همراه با کربوپلاتین، تجویز هفتگی آن همراه با کربوپلاتین برای درمان خط اول سرطان اپیتلیال تخمدان، احتمالا PFS را اندکی بهبود می‌بخشد (شواهد با قطعیت متوسط)، اما تاثیری روی OS ندارد (شواهد با قطعیت بالا). با این حال، این مداخله با افزایش خطر کم‌خونی درجه بالا، قطع درمان، تاخیر در مصرف دوز و حذف دوز همراه بود (شواهد با قطعیت پائین تا بالا). یافته‌های ما ممکن است برای زنانی که بواسیزوماب (bevacizumab) را به عنوان درمان خط اول دریافت می‌کنند، بیمارانی که تحت درمان در محیط نئوادجوانت قرار می‌گیرند، یا افراد مبتلا به زیر-گروه‌های نادر از سرطان تخمدان سلول شفاف یا موسینی، اعمال نشوند.
سرطان اپیتلیال تخمدان (epithelial ovarian cancer) ششمین سرطان شایع در سراسر جهان است: 295,414 مورد جدید در سال 2018، و 184,799 مورد مرگ‌ومیر رخ داد. نبود یک استراتژی غربالگری موثر باعث شده که بیماری در اکثر زنان در مراحل پیشرفته تشخیص داده شود. برای این زنان، تجویز کربوپلاتین (carboplatin) داخل-وریدی همراه با پاکلیتاکسل (paclitaxel) به مدت شش-دوره به عنوان درمان خط اول استاندارد برای سرطان اپیتلیال تخمدان، همراه با جراحی کاهنده حجم (debulking surgery)، به‌طور گسترده‌ای پذیرفته شده است. با این حال، شواهد متناقضی در مورد برنامه دوزبندی مطلوب پاکلیتاکسل در ترکیب با کربوپلاتین در این شرایط وجود دارد.
مقایسه اثربخشی و تحمل‌پذیری پاکلیتاکسل هفتگی داخل-وریدی در مقایسه با پاکلیتاکسل سه-هفته‌ای، در ترکیب با کربوپلاتین داخل-وریدی، به عنوان درمان خط اول برای مدیریت بالینی سرطان اپیتلیال تخمدان (سرطان اپیتلیال تخمدان، سرطان پریتونئال اولیه و لوله فالوپ).
بانک‌های اطلاعاتی CENTRAL؛ MEDLINE، و Embase را برای یافتن مطالعات مرتبط تا 15 نوامبر 2021، با استفاده از کلمات کلیدی و اصطلاحات MeSH جست‌وجو کردیم. علاوه بر این، کتابخانه‌های کنفرانس، بانک‌های اطلاعاتی کارآزمایی بالینی آنلاین را به صورت دستی جست‌وجو کرده و از طریق فهرست‌های منابع بازیابی شده، غربالگری را انجام دادیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را برای مقایسه پاکلیتاکسل هفتگی در ترکیب با کربوپلاتین در برابر پاکلیتاکسل سه-هفته یک‌بار در ترکیب با کربوپلاتین، برای درمان سرطان تخمدان اپیتلیال تازه تشخیص داده شده، وارد کردیم.
از نسبت خطر (HR) برای تخمین پیامدهای اثربخشی اولیه یعنی بقای بدون پیشرفت بیماری (progression-free survival; PFS) و بقای کلی (overall survival; OS) استفاده کردیم. از خطر نسبی (RR) برای تخمین پیامد سمیّت اولیه یعنی نوتروپنی شدید و پیامدهای ثانویه کیفیت زندگی (QoL) و عوارض جانبی مرتبط با درمان استفاده کردیم. دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم با استفاده از پروسیجرهای روش‌شناسی استاندارد کاکرین به انتخاب مطالعات، استخراج داده‌ها، و ارزیابی خطر سوگیری (bias) پرداختند. داده‌های فردی شرکت‌کننده (individual participant data; IPD) را از یکی از مطالعات وارد شده، ICON-8، که توسط تیم مطالعه ارائه شد، وارد کردیم. داده‌ها با استفاده از یک مدل اثرات-تصادفی در نرم‌افزار Review Manager 5.4 آنالیز شدند. علاوه بر این، IPD را برای داده‌های PFS و OS از منحنی‌های کاپلان-مایر (Kaplan-Meier curves) منتشر شده از همه مطالعات بازسازی کرده و متعاقبا آنها را برای آنالیز دو پیامد اثربخشی اولیه تجمیع کردیم.
از 2469 رکورد، چهار RCT واجد شرایط را با داده‌های 3699 شرکت‌کننده شناسایی کردیم. همه مطالعات واجد شرایط در متاآنالیز اصلی گنجانده شده و PFS و OS را گزارش کردند.
هنگامی که تجویز هفتگی پاکلیتاکسل با مصرف سه-هفته یک‌بار آن مقایسه شد، احتمال بهبودی جزئی در PFS وجود داشت (HR: 0.89؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.81 تا 0.98؛ 4 مطالعه، 3699 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط). در این مقایسه، بهبودی جزئی تا عدم بهبودی را در OS مشاهده کردیم (HR: 0.92؛ 95% CI؛ 0.79 تا 1.06؛ 4 مطالعه، 3699 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بالا). در مقایسه میان تجویز هفتگی پاکلیتاکسل با مصرف سه-هفته یک‌بار آن، احتمالا تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در نوتروپنی درجه بالا (درجه 3 یا 4) وجود داشت (RR: 1.11؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.43؛ 4 مطالعه، 3639 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت متوسط). با این حال، تجویز هفتگی پاکلیتاکسل در مقایسه با سه-هفته یک‌بار آن باعث افزایش کم‌خونی با درجه بالا (درجه 3 یا 4) شد (RR: 1.57؛ 95% CI؛ 1.12 تا 2.20؛ 4 مطالعه، 3639 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت بالا). هنگامی که تجویز هفتگی پاکلیتاکسل با مصرف سه-هفته یک‌بار آن مقایسه شد، تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در میزان بروز نوتروپنی با درجه بالا وجود داشت (RR: 1.12؛ 95% CI؛ 0.64 تا 1.94؛ 4 مطالعه، 3639 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین). خطر کلی سوگیری تشخیص و سوگیری عملکرد برای OS در سطح پائین بود، اما برای دیگر پیامدها نامشخص بود، زیرا درمان‌ها کورسازی نشدند. خطر سوگیری در حوزه‌های دیگر نامشخص یا پائین بود.
به این نکته توجه داریم که داده‌های OS در سه مطالعه وارد شده (GOG-0262؛ ICON-8 و MITO-7) خام بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.