هدف از این مطالعه مروری چه بود؟
کودکان و نوجوانان مبتلا به کم‌توانی ذهنی دارای توانایی‌های شناختی و مهارت‌های روزمره کمتر از میانگین هستند. در گذشته، انتظار نمی‌رفت که هیچ یک از آنها خواندن را یاد بگیرند، اما این دیدگاه در حال حاضر تغییر یافته است. هدف این مرور درک این موضوع بود که آموزش تخصصی خواندن (به عنوان مثال، آموزش گروه کوچک در مورد آگاهی از حروف صدادار) می‌تواند به کودکان و نوجوانان مبتلا به کم‌توانی ذهنی در خواندن کمک کند یا خیر.
این مطالعه مروری چه چیزی را مورد بررسی قرار داد؟
ما مداخلات شروع خواندن (روش‌ها) را که در مدارس به کودکان و نوجوانان مبتلا به کم‌توانی ذهنی ارائه شدند، بررسی کردیم. ما تاثیرات مداخله را بر مهارت‌های شروع خواندن، از جمله آگاهی از واج‌شناختی (phonologic awareness) (ترکیب صداها در کلمات)، خواندن کلمات، رمزگشایی (تلفظ صحیح کلمات نوشته شده)، و مهارت‌های زبان مانند واژگان (vocabulary) بررسی کردیم.
نتایج اصلی این مطالعه مروری چه هستند؟
ما هفت مطالعه را مشخص کردیم که مداخلات شروع خواندن را برای کودکان و نوجوانان مبتلا به کم‌توانی ذهنی مورد بررسی قرار دادند. چهار مطالعه در ایالات متحده آمریکا، یک مطالعه در کانادا، و یک مطالعه در انگلستان انجام شد. این مطالعات به مقایسه مداخلات شروع خواندن با آموزش استاندارد خواندن پرداختند. این مطالعات شامل 352 کودک و نوجوان مبتلا به کم‌توانی ذهنی بودند. تمام مطالعات این مداخله را در محیط مدرسه ارائه دادند. یافته‌های حاصل از مرور نشان می‌دهد که مداخلات شروع خواندن احتمالا آگاهی واج‌شناختی، خواندن کلمه و مهارت‌های زبان را بهبود می‌بخشند (شواهد با کیفیت متوسط) و ممکن است مهارت‌های رمزگشایی (decoding skills) و روان‌خوانی شفاهی را بهبود ببخشد (شواهد با کیفیت پایین). سه مطالعه توسط کمک‌های مالی وزارت آموزش و پرورش ایالات متحده، و موسسه علوم آموزشی تامین مالی شدند؛ یک مطالعه توسط شبکه پژوهش گروه زبان و سواد کانادا (Canadian Language and Literacy Research Network) و بنیاد تحقیقات سلامت نوا اسکوشیا (Nova Scotia Health Research Foundation) حمایت مالی دریافت کردند؛ و سه مطالعه منبع مالی خود را اعلام نکردند.
پیام‌های کلیدی
نتایج حاصل از این مرور نشان می‌دهد که مداخلات شروع خواندن برای بهبود آگاهی از واج‌شناختی، خواندن کلمه، مهارت‌های رمزگشایی، روان‌خوانی شفاهی و مهارت‌های زبانی کودکان و نوجوانان مبتلا به کم‌توانی ذهنی نسبتا موثر هستند. کیفیت شواهد برای هر پنج پیامدی که ما تجزیهوتحلیل کردیم، پایین و متوسط بود. هیچ مطالعه‌ای تاثیر جانبی درمان را گزارش نکرد.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
ما مطالعات منتشر شده را تا اکتبر 2019 وارد کردیم.
نتایج حاصل از این مرور شواهدی را ارائه می‌دهد که نشان می‌دهند مداخلات شروع خواندن که شامل ارائه عناصر آگاهی از واج شناختی، آموزش صدای حروف، و رمزگشایی به کودکان و نوجوانان مبتلا به کم‌توانی ذهنی هستند با پیشرفت‌های کوچک تا متوسط در آگاهی از واج‌شناختی، خواندن کلمه، رمزگشایی، زبان بیانی و زبان دریافتی (expressive and receptive language) و روان‌خوانی شفاهی همراه است. این یافته‌ها با مطالعاتی که قبلا انجام شده و تاثیرات مداخلات خواندن را برای افراد بدون کم‌توانی ذهنی بررسی کردند، در یک سطح قرار دارند.
در گذشته، انتظار نمی‌رفت که دانش‌آموزان مبتلا به کم‌توانی ذهنی بتوانند خواندن را یاد بگیرند، و به این ترتیب از دستورالعمل خواندن خارج می‌شدند. در طول دهه‌های گذشته، انتظارات اجتماعی برای این گروه از زبان‌آموزان تغییر کرده، از این نظر که در حال حاضر انتظار می‌رود برای کودکان و نوجوانان مبتلا به کم‌توانی ذهنی، آموزش سواد خواندن و نوشتن ارائه شود و از آن بهره‌مند شوند. همچنین این تغییر در انتظارات اجتماعی منجر به افزایش پژوهش‌ها برای بررسی مداخلات موثر در افزایش مهارت‌های شروع خواندن برای دانش‌آموزان مبتلا به کم‌توانی ذهنی شد.
بررسی اثربخشی مداخلات برای آموزش شروع مهارت‌های خواندن به کودکان و نوجوانان مبتلا به کم‌توانی ذهنی.
ما بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی زیر را تا اکتبر 2019 جست‌وجو کردیم: CENTRAL؛ MEDLINE؛ از جمله Epub Ahead of Print and In-Process and Other Non-Indexed Citations؛ Embase؛ سیزده بانک اطلاعاتی دیگر، و دو پایگاه ثبت کارآزمایی. ما با نویسندگان مطالعات وارد شده تماس گرفتیم، فهرست منابع را بررسی کردیم، و از Google Scholar برای جست‌وجوی مطالعات بیشتر استفاده کردیم.
ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (از جمله کارآزمایی‌هایی که از روش‌های شبه-تصادفی تخصیص مانند تاریخ تولد استفاده کردند) را وارد کردیم که شامل کودکان و نوجوانان مبتلا به کم‌توانی ذهنی (به صورت بهره هوشی (IQ) دو انحراف استاندارد یا بیشتر زیر میانگین جمعیت تعریف شد) بین سنین 4 و 21 سال بودند و اثربخشی مداخله شروع خواندن را در مقایسه با مداخله کنترل از جمله کنترل عدم درمان، کنترل لیست انتظار، درمان معمول، کنترل توجه، یا کنترل جایگزین غیر از آموزش خواندن بررسی کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم به بررسی عناوین و چکیده مقالات به دست آمده از جست‌وجو از نظر دارا بودن معیارهای ورود به مطالعه پرداختند، و داده‌های هر کارآزمایی را با استفاده از یک فرم آزمایشی پایلوت شده استخراج داده برای گردآوری اطلاعات مربوط به جمعیت، مداخله، روش‌های تصادفی‌سازی، کورسازی، حجم نمونه، معیارهای پیامد، مدت زمان پیگیری، ریزش و بررسی داده‌های ازدست‌رفته، و روش‌های تجزیهوتحلیل استخراج کردند. زمانی که داده‌ها ازدست‌رفته بودند، یک نویسنده مرور با نویسندگان مطالعه برای درخواست اطلاعات بیشتر تماس گرفت. دو نویسنده مرور خطر سوگیری (bias) هر مطالعه وارد شده را ارزیابی و کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) (یک روش سیستماتیک برای رتبه‌بندی قطعیت شواهد در متاآنالیزها) رتبه‌بندی کردند. ما متاآنالیز اثرات تصادفی را با وزن‌دهی واریانس معکوس برای ترکیب اندازه‌های تاثیر برای هر یک از پیامدهای اولیه و ثانویه خود انجام دادیم. ما اندازه‌های تاثیر را به صورت تفاوت‌های میانگین استاندارد شده (SMD) با 95% فواصل اطمینان (CI) ارائه کردیم.
ما هفت مطالعه را شامل 352 کودک و نوجوان مبتلا به کم‌توانی ذهنی شناسایی کردیم که معیارهای ورود را داشتند. تمام مطالعات این مداخله را در محیط مدرسه ارائه دادند. چهار مطالعه در ایالات متحده آمریکا، یک مطالعه در کانادا، و یک مطالعه در انگلستان انجام شد. سه مطالعه توسط کمک‌های مالی وزارت آموزش و پرورش ایالات متحده، و موسسه علوم آموزشی تامین مالی شدند؛ یک مطالعه توسط شبکه پژوهش گروه زبان و سواد کانادا (Canadian Language and Literacy Research Network) و بنیاد تحقیقات سلامت نوا اسکوشیا (Nova Scotia Health Research Foundation) حمایت مالی دریافت کردند؛ و سه مطالعه منبع مالی خود را اعلام نکردند.
ما نگرانی‌هایی در رابطه با خطر سوگیری داشتیم که عمدتا به دلیل دشواری در کورسازی شرکت‌کنندگان و پرسنل، و عدم کورسازی ارزیابان پیامد بود.
متاآنالیزهای داده‌ها تاثیرات کوچک تا متوسطی را از ارائه مداخلات شروع خواندن برای کودکان و نوجوانان مبتلا به کم‌توانی ذهنی در چهار متغیر وابسته نشان دادند. ما اندازه تاثیر متوسطی را به نفع مداخلات شروع خواندن برای پیامدهای اولیه آگاهی از واج‌شناختی (SMD: 0.55؛ 95% CI؛ 0.23 تا 0.86؛ 4 مطالعه؛ 178 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت متوسط)، خواندن کلمه (SMD: 0.54؛ 95% CI؛ 0.05 تا 1.03؛ 5 مطالعه؛ 220 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت متوسط)، و رمزگشایی (SMD: 0.40؛ 95% CI؛ 0.12 تا 0.67؛ 5 مطالعه؛ 230 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پایین) پیدا کردیم. مطالعات عوارض جانبی را گزارش نکردند. ما همچنین تاثیر متوسطی را برای پیامدهای ثانویه روان‌خوانی شفاهی (SMD: 0.65؛ 95% CI؛ 0.12- تا 1.42؛ 2 مطالعه؛ 84 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پایین) و مهارت‌های زبان (SMD: 0.28؛ 95% CI؛ 0.03 تا 0.54؛ 3 مطالعه؛ 222 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت متوسط) پیدا کردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.