مداخلات پیشگیری‌کننده از زمین خوردن سالمندان ساکن در سطح جامعه

هرچه افراد پیرتر می‌شوند، به دلایل مختلفی از جمله مشکلات در تعادل، ضعف بینایی، و زوال عقل، ممکن است بیشتر زمین می‌خورند. تا 30% افراد مسن، احتمالا در طول یک سال زمین می‌خورند. اگرچه از هر پنج مورد زمین خوردن، یک نفر ممکن است نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشد، کمتر از یک مورد در هر 10 مورد زمین خوردن، منجر به شکستگی می‌شود.

در این مرور، منابع علمی مراقبت سلامت بررسی شدند تا مشخص شود کدام مداخلات پیشگیری‌کننده از زمین خوردن برای افراد مسن ساکن در جامعه موثر است، و شامل 159 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده با 79,193 شرکت‌کننده بود.

برنامه‌های ورزشی گروهی و خانگی، که معمولا حاوی برخی از تمرینات آموزشی تعادلی و قدرتی بودند، به‌طور موثری نرخ زمین خوردن را کاهش دادند، همانطور که تای چی (Tai Chi) این کار را انجام داد. به‌طور کلی، به نظر می‌رسد برنامه‌های ورزشی با هدف کاهش زمین خوردن، باعث کاهش شکستگی می‌شوند.

مداخلات چند-عاملی خطر زمین خوردن یک فرد را ارزیابی می‌کنند، و سپس به منظور کاهش خطرات شناسایی‌ شده، درمان یا ارجاع بیمار را ترتیب می‌دهند. به‌طور کلی، شواهد موجود نشان می‌دهد که این نوع مداخله تعداد موارد زمین خوردن افراد مسن ساکن را در سطح جامعه کاهش می‌دهد اما تعداد افرادی را که در طول پیگیری زمین می‌خورند، کم نمی‌کند. اینها مداخلات پیچیده‌ای هستند، و تاثیر آنها ممکن است به عواملی وابسته باشد که هنوز مشخص نشده‌اند.

به نظر می‌رسد مداخلات برای ارتقای بی‌خطری در منزل، به ویژه در افرادی که در معرض خطر بیشتری برای زمین خوردن قرار دارند و هنگامی که توسط متخصصین کار-درمانی انجام می‌شوند، موثر هستند. یک وسیله کفش ضد-لغزش که در شرایط یخ‌بندان پوشیده می‌شود، می‌تواند میزان زمین خوردن را نیز کاهش دهد.

به نظر نمی‌رسد مصرف مکمل‌های ویتامین D باعث کاهش زمین خوردن در اکثر افراد مسن در سطح جامعه شود، اما ممکن است در کسانی که پیش از درمان سطح ویتامین D در خون آنها پائین‌تراست، این کار را انجام دهد.

برخی از داروها خطر زمین خوردن را افزایش می‌دهند. سه کارآزمایی در این مرور با بررسی و تنظیم داروها، نتوانست تعداد زمین خوردن‌ها را کاهش دهد. کارآزمایی چهارم که شامل پزشکان خانواده و بیماران آنها در مرور داروها بود، در کاهش زمین خوردن افراد مسن موثر بود. نشان داده شده که ترک تدریجی نوع خاصی از دارو برای بهبود خواب، کاهش اضطراب، و درمان افسردگی (داروهای روان‌گردان (psychotropic)) باعث کاهش زمین خوردن افراد می‌شود.

جراحی آب مروارید نرخ زمین خوردن را در زنانی که عمل جراحی را روی نخستین چشم آسیب‌ دیده انجام می‌دهند، کاهش می‌دهد. قرار دادن ضربان‌ساز می‌تواند باعث کاهش زمین خوردن در افراد مبتلا به زمین خوردن‌های مکرر ناشی از حساسیت بیش از حد سینوس کاروتید شود، وضعیتی که باعث تغییرات ناگهانی در ضربان قلب و فشار خون می‌شود.

در افرادی با درد پای ناتوان‌کننده، ارزیابی بیشتر کفش فرد، کفی‌های سفارشی، و تمرینات پا و مچ پا تا معاینه منظم توسط اورتوپدی، تعداد زمین خوردن‌ها را کاهش می‌دهد اما تعداد افرادی را که دچار زمین خوردن می‌شوند، کم نمی‌کند.

شواهد مربوط به تهیه مواد آموزشی به‌تنهایی برای پیشگیری از زمین خوردن بی‌نتیجه و متناقض است.

نتیجه‌گیری‌های نویسندگان: 

برنامه‌های تمرینی گروهی و خانگی، و مداخلات بی‌خطری در منزل، نرخ زمین خوردن و خطر زمین خوردن را کاهش دادند.

برنامه‌های ارزیابی و مداخله چند-عاملی، نرخ زمین خوردن را کاهش می‌دهند اما خطر زمین خوردن را خیر؛ تای چی خطر زمین خوردن را کاهش داد.

به‌طور کلی، به نظر نمی‌رسد که مکمل ویتامین D باعث کاهش زمین خوردن شود اما ممکن است در افرادی که پیش از درمان سطح ویتامین D پائین‌تری دارند، موثر باشد.

خلاصه کامل را بخوانید...
پیشینه: 

تقریبا 30% از افراد بالای 65 سال که در جامعه زندگی می‌کنند سالانه زمین می‌خورند. این یک به‌روز‌رسانی از مرور کاکرین است که برای نخستین‌بار در سال 2009 منتشر شد.

اهداف: 

ارزیابی تاثیرات مداخلات طراحی‌شده برای کاهش بروز زمین خوردن در افراد مسن که در سطح جامعه زندگی می‌کنند.

روش‌های جست‌وجو: 

پایگاه ثبت تخصصی گروه ترومای استخوان، مفصل و عضله در کاکرین (فوریه 2012)، CENTRAL (کتابخانه کاکرین، 2012، شماره 3)، MEDLINE (1946 تا مارچ 2012)، EMBASE (1947 تا مارچ 2012)، CINAHL (1982 تا فوریه 2012)، و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی آنلاین را جست‌وجو کردیم.

معیارهای انتخاب: 

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده از مداخلات اعمال‌شده برای کاهش زمین خوردن در افراد مسنی که در سطح جامعه زندگی می‌کنند.

گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها: 

دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی و داده‌ها را استخراج کردند. از نسبت میزان (rate ratio; RaR) و 95% فاصله اطمینان (CI) برای مقایسه نرخ زمین خوردن (به عنوان مثال زمین خوردن به ازای فرد-سال) بین گروه‌های مداخله و کنترل استفاده کردیم. برای بررسی خطر زمین خوردن، از خطر نسبی (risk ratio; RR) و 95% CI بر اساس تعداد افرادی که در هر گروه زمین خوردند، استفاده کردیم. نتایج را در صورت مناسب بودن، ترکیب کردیم.

نتایج اصلی: 

تعداد 159 کارآزمایی را با 79,193 شرکت‌کننده وارد کردیم. اکثر کارآزمایی‌ها، به مقایسه یک مداخله پیشگیری‌کننده از زمین خوردن با عدم-مداخله یا مداخله‌ای که تاثیری در پیشگیری از زمین خوردن نداشت، پرداختند. رایج‌ترین مداخلات آزمایش‌شده عبارت بودند از ورزش به عنوان یک مداخله منفرد (59 کارآزمایی) و برنامه‌های چند-عاملی (40 کارآزمایی). شصت‌-دو درصد (99/159) کارآزمایی‌ها در معرض خطر پائین سوگیری برای تولید توالی، 60% برای سوگیری ریزش نمونه (attrition bias) برای موارد زمین خوردن (66/110)، 73% برای سوگیری ریزش نمونه برای افرادی که زمین می‌خورند (96/131)، و فقط 38% (60/159) برای پنهان‏‌سازی تخصیص، قرار داشتند.

گروه ورزش چند-جزئی، نرخ زمین خوردن (RaR: 0.71؛ 95% CI؛ 0.63 تا 0.82؛ 16 کارآزمایی؛ 3622 شرکت‌کننده) و خطر افتادن (RR: 0.85؛ 95% CI؛ 0.76 تا 0.96؛ 22 کارآزمایی؛ 5333 شرکت‌کننده) را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داد، همانطور که تمرین چند-جزئی انجام شده در منزل (RaR: 0.68؛ 95% CI؛ 0.58 تا 0.80؛ 7 کارآزمایی؛ 951 شرکت‌کننده و RR: 0.78؛ 95% CI؛ 0.64 تا 0.94؛ 6 کارآزمایی؛ 714 شرکت‌کننده) این تاثیر را داشت. برای تای چی (Tai Chi)، کاهش نرخ زمین خوردن اهمیت آماری مرزی داشت (RaR: 0.72؛ 95% CI؛ 0.52 تا 1.00؛ 5 کارآزمایی؛ 1563 شرکت‌کننده)، اما تای چی توانست خطر زمین خوردن را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهد (RR: 0.71؛ 95% CI؛ 0.57 تا 0.87؛ 6 کارآزمایی؛ 1625 شرکت‌کننده). به‌طور کلی، مداخلات ورزشی توانستند به‌طور قابل‌توجهی خطر حفظ شکستگی مربوط به زمین خوردن را کاهش دهند (RR: 0.34؛ 95% CI؛ 0.18 تا 0.63؛ 6 کارآزمایی؛ 810 شرکت‌کننده).

مداخلات چند-عاملی، که شامل ارزیابی خطر فردی است، نرخ زمین خوردن را کاهش داد (RaR: 0.76؛ 95% CI؛ 0.67 تا 0.86؛ 19 کارآزمایی؛ 9503 شرکت‌کننده)، اما تاثیری روی خطر زمین خوردن نداشت (RR: 0.93؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.02؛ 34 کارآزمایی؛ 13,617 شرکت‌کننده).

به‌طور کلی، ویتامین D نتوانست نرخ زمین خوردن (RaR: 1.00؛ 95% CI؛ 0.90 تا 1.11؛ 7 کارآزمایی؛ 9324 شرکت‌کننده) یا خطر زمین خوردن (RR: 0.96؛ 95% CI؛ 0.89 تا 1.03؛ 13 کارآزمایی؛ 26,747 شرکت‌کننده) را کاهش دهد، اما ممکن است این کار را در افرادی انجام دهد که پیش از درمان سطح پائین‌تری از ویتامین D دارند.

مداخلات بی‌خطر کردن و اصلاح منزل، در کاهش نرخ زمین خوردن (RaR: 0.81؛ 95% CI؛ 0.68 تا 0.97؛ 6 کارآزمایی؛ 4208 شرکت‌کننده)، و خطر زمین خوردن (RR: 0.88؛ 95% CI؛ 0.80 تا 0.96؛ 7 کارآزمایی؛ 4051 شرکت‌کننده) موثر بودند. این مداخلات در افرادی موثرتر بودند که بیشتر در معرض خطر زمین خوردن قرار داشتند، از جمله افرادی با اختلال بینایی شدید. به نظر می‌رسد مداخلات مربوط به بی‌خطر کردن منزل هنگام انجام توسط كار-درمانگر (occupational therapist)، موثرتر باشد.

یک مداخله برای درمان مشکلات بینایی (616 شرکت‌کننده) منجر به افزایش قابل‌توجهی در نرخ زمین خوردن (RaR: 1.57؛ 95% CI؛ 1.19 تا 2.06) و خطر زمین خوردن (RaR: 1.54؛ 95% CI؛ 1.24 تا 1.91) شد. وقتی به افرادی که به‌طور منظم از عینک چند-کانونی استفاده می‌کنند (597 شرکت‌کننده) عینک تک-لنزی داده شد، تمام موارد افتادن و زمین خوردن بیرون از منزل در زیر-گروهی که مرتبا در فعالیت‌های خارج از منزل شرکت می‌کنند، به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد. بر عکس، در شرکت‌کنندگان گروه مداخله که در فعالیت‌های کمی بیرون از منزل شرکت داشتند، افزایش قابل‌توجهی در زمین خوردن بیرون از منزل دیده شد.

ضربان‌سازها نرخ زمین خوردن را در افراد مبتلا به حساسیت بیش از حد سینوس کاروتید کاهش دادند (RaR: 0.73؛ 95% CI؛ 0.57 تا 0.93؛ 3 کارآزمایی؛ 349 شرکت‌کننده) اما روی خطر زمین خوردن تاثیری نداشتند. جراحی آب مروارید چشم اول در زنان، نرخ زمین خوردن را کاهش داد (RaR: 0.66؛ 95% CI؛ 0.45 تا 0.95؛ 1 کارآزمایی؛ 306 شرکت‌کننده)، اما جراحی آب مروارید چشم دوم این کار را نکرد.

ترک تدریجی داروهای روان‌گردان نرخ زمین خوردن را کاهش داد (RaR: 0.34؛ 95% CI؛ 0.16 تا 0.73؛ 1 کارآزمایی؛ 93 شرکت‌کننده)، اما خطر زمین خوردن را خیر. برنامه اصلاح تجویز دارو برای پزشکان مراقبت‌های اولیه به‌طور قابل‌توجهی خطر زمین خوردن را کاهش می‌دهد (RR: 0.61؛ 95% CI؛ 0.41 تا 0.91؛ 1 کارآزمایی؛ 659 شرکت‌کننده).

دستگاه کفش ضد-لغزش، نرخ زمین خوردن را در شرایط یخ‌بندان کاهش داد (RaR: 0.42؛ 95% CI؛ 0.22 تا 0.78؛ 1 کارآزمایی؛ 109 شرکت‌کننده). در یک کارآزمایی (305 شرکت‌کننده) که به مقایسه اورتوپدی چند-وجهی شامل تمرینات پا و مچ پا با اورتوپدی استاندارد در افرادی پرداخت که دچار درد ناتوان‌کننده پا بودند، نرخ زمین خوردن به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافت (RaR: 0.64؛ 95% CI؛ 0.45 تا 0.91) اما خطر زمین خوردن تغییری نکرد.

هیچ شواهدی از تاثیر مداخلات رفتاری‌-شناختی بر نرخ زمین خوردن (RaR: 1.00؛ 95% CI؛ 0.37 تا 2.72؛ 1 کارآزمایی؛ 120 شرکت‌کننده) یا خطر زمین خوردن (RR: 1.11؛ 95% CI؛ 0.80 تا 1.54؛ 2 کارآزمایی؛ 350 شرکت‌کننده) وجود ندارد.

کارآزمایی‌هایی که به بررسی مداخلات برای افزایش دانش/آموزش در مورد پیشگیری از زمین خوردن به‌تنهایی پرداختند، نرخ زمین خوردن (RaR: 0.33؛ 95% CI؛ 0.09 تا 1.20؛ 1 کارآزمایی؛ 45 شرکت‌کننده) یا خطر زمین خوردن (RR: 0.88؛ 95% CI؛ 0.75 تا 1.03؛ 4 کارآزمایی؛ 2555 شرکت‌کننده) را کاهش معنی‌داری ندادند.

سیزده کارآزمایی ارزیابی جامعی را از اقتصاد ارائه کردند. سه مورد از این مطالعات نشان‌دهنده صرفه‌جویی در هزینه مداخلات در طول دوره کارآزمایی بودند: ورزش در منزل در افراد بالای 80 سال، ارزیابی بی‌خطری و اعمال اصلاحات در منزل در افرادی که زمین خوردن قبلی داشتند، و یک برنامه چند-عاملی با هدف قرار دادن هشت عامل خطر خاص.

یادداشت‌های ترجمه: 

این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.

Tools
Information