چرا این مرور مهم است؟
اختلال استرس پس از تروما (PTSD) پس از قرار گرفتن در معرض ترومای شدید رخ می‌دهد و منجر به تحمیل هزینه‌های شخصی و اجتماعی هنگفتی می‌شود. اگرچه این وضعیت به‌طور مرسوم با روان‌درمانی مدیریت می‌شود، اثربخشی درمان‌های دارویی در مدیریت PTSD ثابت شده‌اند.
چه افرادی به این مرور علاقه‌مند خواهند بود؟
- افراد مبتلا به PTSD.
- خانواده و دوستان افراد مبتلا به PTSD.
- پزشکان عمومی، روان‌پزشکان، روان‌شناسان، و داروسازان.
هدف این مطالعه مروری پاسخ دادن به چه سوالی است؟
- آیا دارو-درمانی در کاهش نشانه‌های PTSD در بزرگسالان مبتلا به آن موثر است؟
چه مطالعاتی وارد این مرور شدند؟
مطالعاتی را وارد کردیم که دارو-درمانی را با دارونما (placebo) یا کنترل، یا هر دو، برای درمان PTSD در بزرگسالان مقایسه کردند.
در این مرور 66 کارآزمایی را با مجموع 7442 شرکت‌کننده وارد کردیم.
شواهد حاصل از این مرور به ما چه می‌گوید؟
بر اساس شواهدی با قطعیت متوسط، شواهدی از تاثیر مفید تجویز مهار کننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) در جهت بهبود نشانه‌های PTSD در مقایسه با دارونما وجود داشت. همچنین شواهدی مبنی بر فواید داروی ضد-افسردگی نورآدرنرژیک و سروتونرژیک اختصاصی (NaSSA) میرتازاپین و ضد-افسردگی سه-حلقه‌ای (TCA) آمی‌تریپتیلین، در بهبود نشانه‌های PTSD، بر اساس شواهدی با قطعیت پائین، به دست آمد. همچنین شواهدی را مبنی بر مزیت تعداد شرکت‌کنندگانی که پس از درمان با گروه آنتی‌سایکوتیک در مقایسه با دارونما بهبود یافتند، بر اساس شواهدی با قطعیت بسیار پائین، پیدا نکردیم. برای کلاس‌های دارویی باقی‌مانده، شواهدی را مبنی بر فایده درمان برای بهبود نشانه‌های PTSD مشاهده نکردیم.
شواهدی با کیفیت پائین وجود دارد که نشان می‌دهد تعداد بیشتری از افراد دریافت کننده SSRIها و SNRIها به علت عوارض جانبی، نسبت به آنهایی که دارونما مصرف می‌کردند، از مطالعه انصراف دادند، اما نرخ مطلق انصراف پائین بود.
در گام بعدی باید چه اقدامی صورت گیرد؟
بیشتر شواهد برای اثربخشی دارو-درمانی مربوط به SSRIها برای درمان حاد است. نیاز مداوم به توسعه درمان‌های دارویی جدید PTSD وجود دارد.
یافته‌های این مرور از این نتیجه‌گیری حمایت می‌کنند که SSRIها نشانه‌های PTSD را بهبود می‌بخشند؛ بر اساس شواهدی با قطعیت متوسط، آنها عوامل خط اول درمان دارویی PTSD به شمار می‌روند. بر اساس شواهدی با قطعیت پائین، NaSSA میرتازاپین و TCA آمی‌تریپتیلین نیز ممکن است نشانه‌های PTSD را بهبود بخشند. علاوه بر این، بر اساس شواهدی با قطعیت بسیار پائین، هیچ شواهدی را مبنی بر منفعت مداخله برای تعداد شرکت‌کنندگانی که پس از درمان با گروه آنتی‌سایکوتیک در مقایسه با دارونما بهبود یافتند، به دست نیاوردیم. شکاف‌های مهمی در مجموعه شواهد وجود دارد، و نیاز مداوم به توسعه عوامل موثرتر در مدیریت PTSD احساس می‌شود.
اختلال استرس پس از تروما (post traumatic stress disorder; PTSD) یک اختلال شایع و ناتوان کننده است. شواهدی که نشان می‌دهد PTSD با اختلالات سایکو‌بیولوژیکی خاص مشخص می‌شود، به افزایش علاقه به استفاده از دارو در درمان آن کمک کرده است.
ارزیابی اثرات دارو-درمانی برای کاهش نشانه‌های PTSD در بزرگسالان مبتلا به PTSD.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 11، نوامبر 2020)؛ MEDLINE (1946-)؛ Embase (1974-)؛ PsycINFO (1967-) و PTSDPubs (همه سال‌های موجود)، چه مستقیما یا از طریق پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده گروه اختلالات شایع روانی در کاکرین (CCMDCTR) را جست‌وجو کردیم. همچنین پایگاه‌های ثبت بین‌المللی کارآزمایی نیز جست‌وجو شدند. تاریخ انجام آخرین جست‌وجو 13 نوامبر 2020 بود.
همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) مربوط به دارو-درمانی در بزرگسالان مبتلا به PTSD.
سه نویسنده مرور (TW؛ JI؛ و NP) به‌طور مستقل از هم به ارزیابی RCTها برای ورود به این مرور پرداختند، داده‌های کارآزمایی را گردآوری، و کیفیت کارآزمایی را ارزیابی کردند. با محققان تماس گرفتیم تا داده‌های ازدست‌رفته را به دست آوریم. خلاصه آمار را بر اساس طبقه دارویی، و بر اساس عامل دارویی برای همه داروها طبقه‌بندی کردیم. معیارهای دو-حالتی و پیوسته را با استفاده از مدل اثرات-تصادفی محاسبه کرده، و ناهمگونی را ارزیابی کردیم.
تعداد 66 RCT (محدوده: 13 روز تا 28 هفته؛ 7442 شرکت‌کننده؛ محدوده سنی 18 تا 85 سال) را در این مرور وارد کرده و 54 مورد برای متاآنالیز وارد شدند.
برای پیامد اولیه پاسخ به درمان، شواهدی را از تاثیر مفید مهار کننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) در مقایسه با دارونما (placebo) پیدا کردیم (خطر نسبی (RR): 0.66؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.59 تا 0.74؛ 8 مطالعه، 1078 شرکت‌کننده)، که بر اساس شواهدی با قطعیت متوسط، نشانه‌های PTSD را در 58% از شرکت‌کنندگان گروه SSRI در مقایسه با 35% از شرکت‌کنندگان گروه دارونما بهبود بخشیدند.
برای این پیامد، همچنین شواهدی را از تاثیر مفید میرتازاپین (mirtazapine)، نوعی ضد-افسردگی نورآدرنرژیک و سروتونرژیک خاص (noradrenergic and specific serotonergic antidepressant; NaSSA): (RR: 0.45؛ 95% CI؛ 0.22 تا 0.94؛ 1 مطالعه، 26 شرکت‌کننده) در 65% از افراد مصرف‌کننده میرتازاپین در مقایسه با 22% از شرکت‌کنندگان گروه دارونما، و برای ضد-افسردگی سه-حلقه‌ای (tricyclic antidepressant; TCA) آمی‌تریپتیلین (amitriptyline) (RR: 0.60؛ 95% CI؛ 0.38 تا 0.96؛ 1 مطالعه، 40 شرکت‌کننده) در 50% از شرکت‌کنندگان تحت درمان با آمی‌تریپتیلین در مقایسه با 17% از شرکت‌کنندگان گروه دارونما به دست آوردیم، که نشانه‌های PTSD را بهبود بخشیدند. این پیامدها دارای شواهدی با قطعیت بسیار پائین بودند. با این حال، بر اساس شواهدی با قطعیت بسیار پائین، شواهدی مبنی بر تاثیر مفید مداخله برای تعداد شرکت‌کنندگانی که با داروهای آنتی‌سایکوتیک در مقایسه با دارونما بهبود یافتند، وجود نداشت (RR: 0.51؛ 95% CI؛ 0.16 تا 1.67؛ 2 مطالعه، 43 شرکت‌کننده).
برای پیامد خروج از گروه درمانی، شواهدی را مبنی بر آسیب ناشی از مداخله برای عوامل تکی SSRI در مقایسه با دارونما پیدا کردیم (RR: 1.41؛ 95% CI؛ 1.07 تا 1.87؛ 14 مطالعه، 2399 شرکت‌کننده). همچنین در گروه جداگانه SSRI پاروکستین در مقایسه با گروه دارونما، ترک گروه درمانی بیشتر رخ داد (RR: 1.55؛ 95% CI؛ 1.05 تا 2.29؛ 5 مطالعه، 1101 شرکت‌کننده). با این وجود، بر اساس شواهدی با قطعیت متوسط، نسبت مطلق افرادی که به دلیل ابتلا به عوارض جانبی از درمان در گروه‌های SSRI انصراف دادند، کم بود (9%). برای مابقی داروها در مقایسه با دارونما، شواهدی را مبنی بر بروز آسیب در افرادی که به دلیل عوارض جانبی از گروه درمانی خود خارج شدند، پیدا نکردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.