Najważniejsze informacje

• U osób, które nie mają medycznych wskazań do stosowania leków przeciwzakrzepowych doustne leki przeciwkrzepliwe niebędące antagonistami witaminy K (ang. non-vitamin K antagonist oral anticoagulants, NOAC, przyp. tłum.), w szczególności rywaroksaban i apiksaban, mogą zwiększyć ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny w porównaniu z lekami przeciwpłytkowymi, natomiast edoksaban wydaje się mieć niewielki lub żaden wpływ. Wszelkie różnice między rywaroksabanem, apiksabanem i edoksabanem a terapią przeciwpłytkową dotyczące zgonów spowodowanych chorobami serca i naczyń krwionośnych są prawdopodobnie niewielkie. Podobnie różnice między rywaroksabanem, apiksabanem i edoksabanem a lekami przeciwpłytkowymi są prawdopodobnie niewielkie w odniesieniu do ryzyka wystąpienia udaru mózgu. U tych osób ryzyko wystąpienia poważnego krwawienia jest prawdopodobnie zwiększone przy stosowaniu rywaroksabanu, jednak różnica między terapią apiksabanem a lekami przeciwpłytkowymi wydaje się być niewielka lub żadna. Nie ma pewności co do wpływu edoksabanu na występowanie poważnego krwawienia.

• U osób, które z powodów zdrowotnych przyjmują leki przeciwzakrzepowe, leki NOAC, a w szczególności apiksaban i edoksaban, mogą być równie skuteczne co warfaryna w zapobieganiu zgonom z jakiejkolwiek przyczyny, śmierci spowodowanej chorobami serca i naczyń krwionośnych, czy udarom mózgu. O ile apiksaban może prowadzić u takich osób do poważnego krwawienia w podobnym stopniu co warfaryna, o tyle edoksaban prawdopodobnie zwiększa ryzyko wystąpienia poważnego krwawienia w porównaniu z warfaryną.

• Nie mamy pewności, czy któryś rodzaj NOAC jest lepszy niż inne do stosowania po zabiegu przezcewnikowej implantacji zastawki aortalnej (TAVI). Potrzebne są dalsze badania bezpośrednio porównujące skutki działania różnych leków NOAC po zabiegu TAVI.

Czym jest zabieg przezcewnikowej implantacji zastawki aortalnej (TAVI)?

TAVI to zabieg wymiany zastawki serca, który nie wymaga operacji na otwartym sercu. Za pomocą cewnika naczyniowego wprowadza się nową zastawkę przez małe nacięcie chirurgiczne wykonane w nodze lub klatce piersiowej. Wybór najlepszego sposobu leczenia dla osób po zabiegu TAVI wciąż stanowi wyzwanie w praktyce klinicznej.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Sprawdziliśmy, czy leki przeciwzakrzepowe następnej generacji, doustne leki przeciwkrzepliwe niebędące antagonistami witaminy K (NOAC), są bezpieczniejsze i skuteczniejsze w stosowaniu po zabiegu TAVI niż leki przeciwpłytkowe lub antagoniści witaminy K (ang. vitamin K antagonists, VKA, przyp. tłum.), takie jak warfaryna.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań analizujących korzyści i zagrożenia związane z lekami NOAC, w porównaniu z terapią przeciwpłytkową lub VKA po zabiegu TAVI.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy pięć badań porównujących trzy typy NOAC: rywaroksaban, apiksaban i edoksaban z lekami przeciwpłytkowymi lub warfaryną, z których jedno nadal trwa. Wyniki naszego przeglądu są oparte na czterech zakończonych badaniach z udziałem 4808 uczestników.

Najważniejsze wyniki

Dowiedzieliśmy się, że u pacjentów, którzy nie mają medycznych wskazań do przyjmowania leków przeciwzakrzepowych, spośród leków NOAC, rywaroksaban i apiksaban mogą zwiększać ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny w porównaniu z terapią przeciwpłytkową, natomiast edoksaban wydaje się mieć niewielki lub żaden wpływ. Wszelkie różnice między rywaroksabanem, apiksabanem i edoksabanem a terapią przeciwpłytkową dotyczące zgonów spowodowanych chorobami serca i naczyń krwionośnych są prawdopodobnie niewielkie. Podobnie różnice między rywaroksabanem, apiksabanem i edoksabanem a lekami przeciwpłytkowymi są prawdopodobnie niewielkie w odniesieniu do ryzyka wystąpienia udaru mózgu. U tych osób ryzyko wystąpienia poważnego krwawienia jest prawdopodobnie zwiększone przy stosowaniu rywaroksabanu, jednak różnica między terapią apiksabanem a lekami przeciwpłytkowymi wydaje się być niewielka lub żadna. Nie ma pewności co do wpływu edoksabanu na występowanie poważnego krwawienia.

Ustaliliśmy, że u pacjentów, którzy mają wskazanie medyczne do stosowania leków przeciwzakrzepowych, apiksaban i edoksaban mogą być równie skuteczne co warfaryna w zapobieganiu zgonu z jakiejkolwiek przyczyny, śmierci spowodowanej chorobami serca lub naczyń krwionośnych i udaru mózgu. Apiksaban może prowadzić do poważnego krwawienia w podobnym stopniu co warfaryna, natomiast edoksaban prawdopodobnie zwiększa odsetek przypadków występowania poważnego krwawienia w porównaniu z warfaryną.

Nie mamy pewności, czy któryś rodzaj NOAC jest lepszy od innych. Potrzebne są dalsze badania, aby mieć pewność.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Mamy małą pewność co do danych dotyczących apiksabanu i edoksabanu, ponieważ uwzględnione badania były małe. Mamy jedynie umiarkowaną pewność co do niektórych danych dotyczących rywaroksabanu, również z powodu małego rozmiaru badań.

Jak aktualny jest ten przegląd?

Dane są aktualne do października 2023 r.