Czego dotyczy problem?

Zmęczenie jest częstym i wyniszczającym objawem, który może ograniczać uczestniczenie w życiu codziennym chorych dializowanych. Zmęczenie wiąże się z pogorszeniem jakości życia, chorobami układu krążenia, śmiercią i depresją w tej grupie chorych. Kilka potencjalnych interwencji, w tym leki lub inne niefarmakologiczne metody leczenia (np. ćwiczenia fizyczne, dieta, masaż, aromaterapia, akupresura), oceniono pod kątem ich wpływu na uczucie zmęczenia u chorych dializowanych.

Co zrobiliśmy?

Oceniliśmy, czy leki lub inne niefarmakologiczne interwencje przynoszą korzyści w leczeniu zmęczenia u dorosłych i dzieci poddawanych hemodializie lub dializie otrzewnowej. Oceniliśmy wszystkie dostępne badania kliniczne i podsumowaliśmy ich wyniki. Oceniliśmy naszą pewność co do danych naukowych związanych z interwencjami dotyczącymi zmęczenia, korzystając z systemu o nazwie GRADE.

Co znaleźliśmy?

Dostępne były wyniki 94 badań, w których łącznie randomizacji poddano 8191 uczestników. Pacjentom w badaniach podawano lek, interwencję niefarmakologiczną, standardową opiekę lub pigułkę cukrową (placebo). Zostali oni losowo przydzieleni do grup leczenia. Badania były na ogół krótkoterminowe (trwały przez kilka miesięcy). Nie odnaleziono badań przeprowadzonych w grupie dzieci. Ćwiczenia fizyczne, aromaterapia, masaż i akupresura zmniejszają uczucie zmęczenia w porównaniu z placebo lub standardową opieką. Leki lub inne niefarmakologiczne interwencje mają niepewny wpływ na uczucie zmęczenia u chorych dializowanych.

Wnioski

Ćwiczenia fizyczne, aromaterapia, masaż i akupresura zmniejszają uczucie zmęczenia w porównaniu z placebo lub standardową opieką. Nadal nie ma pewności, czy leki lub inne niefarmakologiczne interwencje mają jakikolwiek wpływ na zmęczenie u chorych dializowanych, w porównaniu z pigułką cukrową, standardową opieką lub z innymi metodami leczenia zmęczenia.