Najważniejsze informacje

• Interwencje oparte na wsparciu za pomocą wiadomości tekstowych mogą pomagać młodym ludziom w rzuceniu palenia e-papierosów, podobnie jak wareniklina (w porównaniu z brakiem lub minimalnym wsparciem). Jednak konieczne są dalsze badania, aby potwierdzić ich skuteczność.

• Potrzebujemy więcej informacji na temat tego, czy inne interwencje mogą być pomocne w rzuceniu palenia e-papierosów.

• Potrzebujemy także więcej informacji na temat potencjalnych niekorzystnych efektów zastosowanych interwencji oraz tego, czy wpływają one na liczbę osób palących tytoń.

Czym są e-papierosy zawierające nikotynę?

E-papierosy (tj. elektroniczne papierosy) to przenośne urządzenia podgrzewające ciecz, która zwykle zawiera nikotynę i aromaty. Ciecz przechowywana jest w jednorazowym lub napełnianym kartridżu, zbiorniku lub „podzie”. E-papierosy umożliwiają użytkownikom wdychanie nikotyny w postaci pary zamiast dymu. Ponieważ e-papierosy nie spalają tytoniu, narażają użytkowników na mniejszą ilość substancji powodujących choroby u osób palących papierosy tradycyjne. Jednakże, palenie e-papierosów powoduje więcej szkód w porównaniu do nie używania ich. Niektórzy palą e-papierosy w celu rzucenia palenia tradycyjnego, natomiast niektórzy nie palili nigdy wcześniej. Osoby, które chcą zaprzestać stosowanie e-papierosów zawierających nikotynę mogą mieć z tym trudności ze względu na jej uzależniające właściwości.

Jakie interwencje mogą pomóc w rzuceniu palenia?

Leki, w tym nikotynowa terapia zastępcza (w postaci gum, plastrów itp.), wareniklina, bupropion i cytyzyna, mogą być stosowane w celu rzucenia palenia e-papierosów. Są to leki, które pomagają także w rzuceniu palenia tradycyjnego. Interwencje behawioralne mogą obejmować poradnictwo, wsparcie za pomocą wiadomości tekstowych lub wsparcie online, programy ograniczenia stosowania e-papierosów oraz materiały informacyjne w formie drukowanej. W niniejszym przeglądzie przyjrzeliśmy się zarówno lekom, jak i interwencjom behawioralnym.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Dostępnych jest niewiele wskazówek dotyczących najlepszych sposobów rzucania e-papierosów zawierających nikotynę. Zebraliśmy więc najnowsze informacje, aby sprawdzić, jakie narzędzia zostały przetestowane w tym celu oraz czy mogą okazać się one pomocne dla osób rzucających palenie e-papierosów. Przyjrzeliśmy się również potencjalnym niekorzystnym efektom jakie mogą powodować te interwencje, w tym temu, czy mogą spowodować, że więcej osób zacznie palić tytoń.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań dotyczących wszelkich interwencji mających na celu wsparcie osób chcących zaprzestać palenie e-papierosów zawierających nikotynę.

Uwzględniliśmy randomizowane badania z grupą kontrolną (RCT), w których uczestnicy zostali losowo przydzieleni do poszczególnych grup leczenia. Tego rodzaju badania dostarczają zazwyczaj najbardziej wiarygodnych danych na temat efektów leczenia.

Chcieliśmy dowiedzieć się:

• ile osób przestało używać e-papierosy zawierające nikotynę co najmniej sześć miesięcy po rozpoczęciu badania;

• czy nastąpiła jakakolwiek zmiana w paleniu tytoniu co najmniej sześć miesięcy po rozpoczęciu badania;

• ile osób doświadczyło niepożądanych skutków leczenia, co najmniej tydzień po rozpoczęciu leczenia.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy dziewięć badań, w których uczestniczyło 5209 osób używających e-papierosów zawierających nikotynę. Osiem badań przeprowadzono w USA, a jedno we Włoszech. Leczenie stosowane w celu pomocy zaprzestania palenia e-papierosów obejmowało:

• zastosowanie dwóch rodzajów terapii zastępczej stosowanych jednocześnie, takich jak plastry i gumy (znanych również jako skojarzona nikotynowa terapia zastępcza);

• leczenie cytyzyną (lek pomagający w rzuceniu palenia);

• leczenie warenikliną (lek pomagający w rzuceniu palenia);

• zastosowanie planu mającego na celu pomoc w stopniowym zmniejszaniu ilości nikotyny w e-papierosach oraz redukcji ich używania w czasie;

• zastosowanie interwencji opartej na wiadomościach tekstowych.

Jakie są wyniki niniejszego przeglądu?

Interwencje oparte na wiadomościach tekstowych mogą być pomocne zwłaszcza w grupie młodych ludzi (w wieku 13-24 lat) w porównaniu z brakiem wsparcia lub minimalnym wsparciem. Wareniklina może również być pomocna w rzuceniu palenia e-papierosów. Nie było natomiast wystarczających informacji, by stwierdzić, czy którakolwiek z pozostałych interwencji jest skuteczniejsza w rzuceniu palenia e-papierosów niż brak wsparcia lub minimalne wsparcie.

Nie było także wystarczających informacji na temat potencjalnych szkód wynikających z leczenia, ponieważ niewiele badań odnotowało jakiekolwiek ciężkie działania niepożądane. Żadne z badań nie analizowało, czy badane interwencje miały wpływ na liczbę osób palących tytoń po sześciu miesiącach.

Jak wiarygodne są te wyniki?

Nasze wyniki opierają się na niewielkiej liczbie badań i uczestników w przypadku większości punktów końcowych, co utrudnia wyciągnięcie wniosków.

Znaleźliśmy pewne dane naukowe sugerujące, że młodzież i młodzi dorośli mogą być bardziej skłonni do rzucania e-papierosów zawierających nikotynę w momencie zastosowania interwencji opartej na wiadomościach tekstowych niż w przypadku braku wsparcia lub minimalnym wsparciu. Jednak, oba badania dotyczące tej kwestii testowały tę samą interwencję opartą na wiadomościach tekstowych. Nie wiemy, czy podobne wyniki uzyskalibyśmy dla innych interwencji opartych na wiadomościach tekstowych lub w przypadku interwencji w grupie starszych dorosłych. Znaleźliśmy również pewne dane sugerujące, że wareniklina może pomóc większej liczbie osób w rzuceniu e-papierosów zawierających nikotynę niż brak wsparcia lub minimalne wsparcie. Jednak konieczne są dalsze dane, które być może wpłyną na nasze wnioski.

Badania, które oceniały, czy uczestnicy doświadczyli ciężkich skutków niepożądanych albo nie zgłaszały żadnych skutków albo odnotowały je w bardzo niewielu przypadkach, co utrudnia wyciągnięcie jednoznacznych wniosków na temat tego, czy stosowanie określonych interwencji prowadzi do pojawienia się poważniejszych skutków ubocznych. Przeprowadzenie większej liczby badań oraz zaangażowanie większej liczby uczestników pozwoli nam na wyciągnięcie bardziej pewnych wniosków.

W niektórych przypadkach tylko pojedyncze badanie oceniało jedną interwencję i jej rezultat. W przypadku problemów z jakością badania, trudno było wyciągnąć wnioski dotyczące skuteczności oraz bezpieczeństwa interwencji.

Trwają kolejne istotne badania, które pomogą nam dowiedzieć się więcej o interwencjach, które mogą być pomocne w rzuceniu palenia e-papierosów zawierających nikotynę.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Niniejszy przegląd obejmuje dane naukowe opublikowane do 24 kwietnia 2024 roku. Będziemy przeprowadzać comiesięczne wyszukiwania i aktualizować ten przegląd, gdy nowe informacje wzmocnią lub zmienią przedstawione wnioski.